Γράφει ο Γιάννης Παπαδάτος

Καλώς, λοιπόν, εχόντων των πραγμάτων, ο 39χρονος πρώην τραπεζικός των Ρότσιλντ θα ορκιστεί τον Μάιο πρόεδρος της Γαλλικής Δημοκρατίας και τότε θα αρχίσουν τα πολύ δύσκολα. Η εντύπωση που κυριαρχεί είναι ότι μετά το 1958, οπότε ο Σαρλ ντε Γκολ έφτιαξε την Πέμπτη Δημοκρατία στα μέτρα ενός προέδρου-μονάρχη, ο αρχηγός του γαλλικού κράτους είναι ένας σύγχρονος Λουδοβίκος, «δίδυμος» του πρόεδρου των ΗΠΑ. Στην πραγματικότητα, όμως, αντλεί την εξουσία του από την πλειοψηφία της Γαλλικής Εθνοσυνέλευσης. Και ο Μακρόν όχι μόνο δεν διαθέτει πλειοψηφία στη λεγόμενη Κάτω Βουλή, αλλά ούτε καν κόμμα να τον στηρίζει.

Μετρημένες στα δάχτυλα είναι οι προεδρικές αρμοδιότητες που δεν προαπαιτούν πρωθυπουργική εξουσιοδότηση. Ο αρχηγός του κράτους διορίζει μεν τον πρωθυπουργό, μπορεί να διαλύσει την Εθνοσυνέλευση και να προκηρύξει δημοψήφισμα, ενώ σε έκτακτες περιστάσεις για το έθνος περιβάλλεται το μανδύα «προσωρινού δικτάτορα». Δικαιούται επίσης να διορίσει τρία μέλη του Συνταγματικού Δικαστηρίου και να αναπέμψει ψηφισμένους νόμους στην Εθνοσυνέλευση ασκώντας βέτο. Οσο σημαντικά όμως κι αν είναι όλα αυτά, σε καμία περίπτωση δεν συνιστούν διακυβέρνηση της χώρας. Το Σύνταγμα δεν επιτρέπει στον πρόεδρο να καταθέσει νομοσχέδια, να τα περάσει από τη Βουλή και να τα εφαρμόσει χωρίς την έγκριση του πρωθυπουργού.

Η πολιτική επιστήμονας, Αριάν Μπογκέν, λέκτορας στο Πανεπιστήμιο του Νιούκαστλ, παραλληλίζει τον Γάλλο πρόεδρο περισσότερο με «διαιτητή» του πολιτικού συστήματος και εγγυητή της λειτουργίας των θεσμών, ιδίως σε περιόδους κρίσεων ανάμεσα στον πρωθυπουργό και την κοινοβουλευτική πλειοψηφία.

Το μυστικό πίσω από τη φαινομενική παντοδυναμία των Γάλλων προέδρων κρύβεται στις συμπαγείς κοινοβουλευτικές πλειοψηφίες. (Υπό αυτή την έννοια ούτε η Λεπέν θα είναι ανεξέλεγκτη στα Ηλύσια, από τη στιγμή που το Εθνικό Μέτωπο δεν αναμένεται να κατακτήσει παρά μερικές δεκάδες έδρες στις βουλευτικές εκλογές του Ιουνίου). Ποιο είναι άλλωστε το όνειρο κάθε γαλλικού κόμματος; Να εκλέξει έναν πρόεδρο και ύστερα να του εξασφαλίσει μια ωραία κοινοβουλευτική πλειοψηφία. Οποτε η εξίσωση δεν βγαίνει, υπάρχει πρόβλημα. Τα τρωτά του ημι-προεδρικού συστήματος αναδύονται στην επιφάνεια σε περιόδους «συγκατοίκησης» (cohabitation) όταν ο πρόεδρος και ο πρωθυπουργός ανήκουν σε διαφορετικά κόμματα -όπως συνέβη με τον Μιτεράν και τον Σιράκ το 1988. Τότε πράγματι ο πρόεδρος έχει μικρότερες εξουσίες και είναι αναγκασμένος να κάνει συμβιβασμούς, κάτι που μπορεί να συμβεί και στον Μακρόν. Η κίνηση En Marche, που τον στηρίζει, δεν προλαβαίνει να οργανωθεί σε κόμμα έως τον Ιούνιο, διεκδικώντας έστω και μία από τις 577 έδρες της Εθνοσυνέλευσης. Να σημειωθεί ότι ανάλογο πρόβλημα με τον Μακρόν είχε ο όψιμος σύμμαχός του, κεντρώος, Φρανσουά Μπαϊρού. Στις προεδρικές εκλογές του 2007 πήρε 19%, αλλά στις βουλευτικές που ακολούθησαν το κόμμα του MoDem κέρδισε μόλις 3 έδρες.

Από την έντυπη έκδοση του Ελεύθερου Τύπου