Γράφει ο ΗΛΙΑΣ ΓΙΑΤΣΙΟΣ*

Εμβληματική προσωπικότητα που γεννήθηκε στα Τρίκαλα κι η μοίρα τον σημάδεψε στα βλαχοχώρια της Πίνδου. Εδειξε από τη νεαρή του ηλικία ότι θ’ αφήσει σημαντικά δικά του κεφάλαια στη σύγχρονη ελληνική ιστορία. Πολύ περισσότερο μετά τα εφόδια που έλαβε από τις σπουδές του, αφού σπούδασε Νομικά και κατέλαβε τον τίτλο του διδάκτορα Οικονομικής και Νομικής επιστήμης του Πανεπιστήμιου της Λωζάννης.

Ο διορισμός του ως νομάρχη Κέρκυρας το 1940 δεν έχει αποτυπωθεί έντονα στην πολιτική του διαδρομή αλλά ήταν η απαρχή μιας ζηλευτής πορείας. Αλλωστε, μόλις έγινε νομάρχης ξέσπασε ο πόλεμος στον οποίο η δράση του ήταν εξόχως πατριωτική ακόμη και μέσα από τα στρατόπεδα συγκέντρωσης.

Εξελέγη πρώτη φορά βουλευτής Ιωαννίνων στις πρώτες εκλογές μετά την κατοχή, το 1946. Κόσμησε τη Βουλή, τα υπουργικά γραφεία, το υπουργείο Εξωτερικών.

Φιλελεύθερος εκ πεποιθήσεως, ακολούθησε τον Κωνσταντίνο Καραμανλή όταν δημιουργήθηκε η ΕΡΕ και ως υπουργός Εξωτερικών της κυβέρνησής του πιστώθηκε τα μάλα η επίτευξη της συμφωνίας της Ζυρίχης (1959) ανάμεσα σε Ελλάδα – Τουρκία – Μεγάλη Βρετανία, με πρόταγμα την ίδρυση της ανεξάρτητης Δημοκρατίας της Κύπρου.

Οποιοι εντρυφούν στην πολιτική του διαδρομή, δεν μπορούν να μη σταθούν στη συμφωνία διασύνδεσης της Ελλάδας με την ΕΟΚ (1962), αλλά και την ιδιαίτερη λεπτότητα με την οποία, ως υπουργός Αμυνας στις μεταπολιτευτικές κυβερνήσεις, κίνησε τα νήματα της αποχουντοποίησης του στρατεύματος. Φυσικά, δεν μπορούμε να ξεχνάμε ότι εξελέγη αρχηγός της Νέας Δημοκρατίας (1981) και αργότερα ανακηρύχθηκε επίτιμος πρόεδρός της (1984).

Αναλογιζόμενος τη ζωή του Ευάγγελου Αβέρωφ, αναρωτιέμαι συχνά τι ήταν αυτός ο άνθρωπος; Διανοούμενος ή πολιτικός; Αγρότης ή ευπατρίδης; Οραματιστής ή άνθρωπος της δράσης; Ονειροπόλος, με έντονες καλλιτεχνικές ευαισθησίες, ή πραγματιστής πολιτικός; Η απάντηση είναι απλή: Ηταν όλα! Μια πολύπλευρη, πολυσήμαντη προσωπικότητα που ορκιζόταν στην Ελλάδα, διαθέτοντας τεράστιο πολιτικό θάρρος που εκτόπιζε τα όποια διλήμματα περί πολιτικού κόστους.

Κοντολογίς, ο Ευάγγελος Αβέρωφ είναι για εμάς τους Ηπειρώτες αλλά και όλους τους Ελληνες κορυφαίος ευπατρίδης της πολιτικής και κορυφαίος υποστηρικτής των φιλελεύθερων επιλογών της Ελλάδας.

Στον οποίο, πλην όλων των άλλων, εμείς οι Ηπειρώτες τιμούμε και την προσφορά του σε τοπικό επίπεδο, όπου το έργο του αποτελεί ακόμη πεδίο πολιτισμού αλλά και ανάπτυξης, κυρίως μέσω της τοπικής αμπελουργίας και των σύγχρονων οινοποιητικών μονάδων.

Σκεπτόμενος τον Ευάγγελο Αβέρωφ, οφείλω να καταθέσω κάποιες ακόμη σκέψεις. Σε μια κοινωνία που κρίνει με ιδιαίτερη αυστηρότητα τα δημόσια πρόσωπα κι επιζητεί ανιδιοτέλεια και ταπεινοφροσύνη, εκείνος κέρδισε δικαίως τον τίτλο του «άρχοντα της πολιτικής» κι αργότερα του «ευπατρίδη»! Μάλλον αυτή είναι η μεγαλύτερη τιμή κι αναγνώριση που του επιφυλάχτηκε.

Οσοι τον γνώρισαν λένε σχεδόν μ’ ένα στόμα ότι η γοητεία που ανέδυε η προσωπικότητά του υπήρξε καταλυτική. Μάλιστα, υπάρχει κι ένα «ανέκδοτο» που αναφέρει ότι εκείνος που συστηματικά γοήτευε τους πάντες, γοητεύθηκε από τον Καραμανλή και τον ακολούθησε…

Επιπλέον, όλοι οι ηγέτες χωρών ή συνάδελφοί του υπουργοί με τους οποίους συναλλασσόταν πολιτικά, Charles de Gaulle, Josip Broz Tito, Αndenauer, Sadat αλλά και Andreotti, Fanfani, Spaach, Luns, Maurice Druon κ.ά. κάνουν μνεία της πολιτικής του γοητείας, όπως καταδεικνύεται στα πλούσια αρχεία του.

Ως επίλογο αυτών των λίγων σκέψεων, οφείλω να τονίσω ότι τα ογδόντα χρόνια ζωής που του χάρισε ο αέρας της Πίνδου και η γοητευτική προσωπικότητα που είχε ευλογήσει η ηπειρώτικη γη, αποτελούν για εκείνον κι εμάς τους Ηπειρώτες μια κορυφαία χρονική, πολιτική και πνευματική περίοδο.

*Ο ΗΛΙΑΣ ΓΙΑΤΣΙΟΣ είναι δικηγόρος, πρόεδρος της ΕΕΤΑΑ ΑΕ