Γράφει ο Στέφανος Τζανάκης

Για όποιον το είχε ξεχάσει -μιας και το τελευταίο διάστημα βρέθηκε το Καστελλόριζο στην κορυφή της επικαιρότητας- οι γείτονες έχουν παγίως την αξίωση να υπάρχουν ελληνικά νησιά, με Eλληνες κατοίκους, τα οποία δεν θα δίνουν δικαιώματα εκμετάλλευσης στον βυθό, πέρα από τα έξι μίλια!

Την ίδια στιγμή, η τουρκική πλευρά φροντίζει να δυναμιτίσει κι άλλο τον διάλογο, προπαγανδίζοντας ότι η Ελλάδα είναι έτοιμη να συζητήσει τα πάντα – από τον στρατό στα νησιά ως την ίδια τη Συνθήκη της Λωζάννης. Είχε προηγηθεί η δήλωση Καλίν -του πρωτοσύμβουλου του κ. Ερντογάν- ο οποίος ξεκαθάρισε ότι το «Oruc Reis» δεν αποχώρησε από την Ανατολική Μεσόγειο για τεχνικούς λόγους, αλλά μετά από εντολή της τουρκικής προεδρίας, «για να δοθεί χώρος στη διπλωματία».

Μπορεί να προχωρήσει ο διάλογος με αυτές τις προϋποθέσεις; Είναι προφανές ότι δεν γίνεται να προχωρήσει το παραμικρό – και ο λόγος είναι απλός: η τουρκική πλευρά γνωρίζει ότι στο ζήτημα της υφαλοκρηπίδας το μόνο που μπορεί να συμφωνηθεί είναι η προσφυγή στη Χάγη με ένα συνυποσχετικό. Εκεί -και παρά το γεγονός ότι το διεθνές δικαστήριο δεν αποφασίζει με αμιγώς νομικά κριτήρια- η Τουρκία γνωρίζει ότι θα βρεθεί πολύ μακριά από τις απαιτήσεις της.

Βεβαίως, ούτε η Ελλάδα θα κέρδιζε τα πάντα σε μία τέτοια περίπτωση -γι’ αυτό άλλωστε οι «σκληροί» της ελληνικής πλευράς δεν θέλουν να ακούνε κουβέντα για το δικαστήριο- αλλά το ισοζύγιο θα ήταν αρνητικό για την Τουρκία. Γι΄ αυτό άλλωστε, οι διερευνητικές συζητήσεις πολλών χρόνων δεν έφτασαν ποτέ στην παραπομπή στη Χάγη.

Το πιθανότερο είναι ότι το ίδιο θα συμβεί και τώρα. Αν, για παράδειγμα, η Αγκυρα συνεχίσει να θεωρεί απαράβατο όρο για να συμφωνηθεί το οτιδήποτε την αποστρατικοποίηση των νησιών ή μία αλλαγή της Συνθήκης της Λωζάννης, τότε και αυτός ο γύρος των διερευνητικών επαφών θα αποτύχει.

Το πρόβλημα είναι βεβαίως το τι θα γίνει μετά την αποτυχία των επαφών: θα θελήσει ο κ. Ερντογάν να επανέλθει στη λογική της έντασης, επιχειρώντας να ρίξει το φταίξιμο στην Ελλάδα; Ή θα «λογικευτεί» και θα ζήσουμε όλοι καλύτερα; Το παρελθόν δείχνει ότι η δεύτερη εκδοχή δεν έχει και μεγάλες πιθανότητες…