Γράφει ο Γιώργος Κύρτσος*

Η κυβέρνηση Σαμαρά είχε εξασφαλίσει την έξοδο της ελληνικής οικονομίας από την περίοδο ύφεσης που ξεκίνησε το 2008. Eκλεισε το 2014 με μικρή αύξηση του ΑΕΠ κατά 0,8% και με βάση τις προγνώσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και διεθνών οργανισμών είχε προετοιμάσει το έδαφος για ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας με ετήσιο ρυθμό 2,5%-3% το 2015 και το 2016.

Μεγαλύτερη πτώση

Η πολιτική άνοδος και η εκλογική επικράτηση του ΣΥΡΙΖΑ, ο οποίος θα έβαζε τέλος στη λιτότητα και το Μνημόνιο, οδήγησαν στην επιστροφή της οικονομίας στην ύφεση. Με βάση τους τελικούς υπολογισμούς της ΕΛ.ΣΤΑΤ., η μείωση του ΑΕΠ το 2015 δεν ήταν 0,9%, όπως είχε αρχικά υπολογιστεί, αλλά 1,3%.
Αντί για ανάπτυξη 2,5%-3%, την οποία είχε προετοιμάσει η κυβέρνηση Σαμαρά και πρόβλεπε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, είχαμε ύφεση της τάξης του 1,3%. Πρόκειται για μια διαφορά γύρω στις 4 μονάδες του ΑΕΠ που εξηγεί σε μεγάλο βαθμό τις μεγαλύτερες δημοσιονομικές δυσκολίες και τη χειροτέρευση των συνθηκών στην αγορά εργασίας όπου πλέον κυριαρχεί, σε ό,τι αφορά τις νέες θέσεις εργασίας, η μερική απασχόληση.

Η ύφεση συνοδεύτηκε και από τη μείωση της κατανάλωσης των νοικοκυριών κατά 1,8%. Αυτή η μείωση εξηγεί, σε μεγάλο βαθμό, τη δημοσκοπική πτώση του ΣΥΡΙΖΑ. Τα νοικοκυριά που δέχθηκαν μεγάλη μνημονιακή πίεση το 2010-2014 είδαν την κατάσταση να χειροτερεύει το 2015 με την πολιτική ευθύνη να ανήκει αποκλειστικά στον κ. Τσίπρα και τους συνεργάτες του. Αρχισαν, λοιπόν, να προβληματίζονται, μετά τις εκλογές του Σεπτεμβρίου του 2015, για την ποιότητα της οικονομικής πολιτικής της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝ.ΕΛ. και να καταλήγουν στη διάρκεια του 2016 σε αρνητικά για την κυβέρνηση πολιτικά συμπεράσματα.

Η επιστροφή στην ύφεση το 2015 οφείλεται και στη μείωση των εξαγωγών κατά 3%. Θεωρείται πρακτικά αδύνατη η έξοδος μιας υπερχρεωμένης χώρας σαν την Ελλάδα, από την ύφεση και την κρίση, χωρίς μεγάλη αύξηση των εξαγωγών. Αλλωστε, σε αυτό αποσκοπεί η μεγάλη μείωση των αποδοχών των εργαζομένων, η οποία είναι εξαιρετικά σκληρή από κοινωνική άποψη.

Τελικά, οι θυσίες δεν απέδωσαν σε ό,τι αφορά τις εξαγωγές. Η αρνητική εξέλιξη πρέπει να αποδοθεί στην τραπεζική κρίση που προκάλεσε το ριζοσπαστικό πείραμα του κ. Τσίπρα και του κ. Βαρουφάκη και στα capital controls που επέβαλε η κυβέρνηση για να αποτρέψει την πλήρη τραπεζική κατάρρευση. Το χειρότερο είναι ότι η μείωση των εξαγωγών συνεχίζεται, με υψηλότερο ποσοστό, το 2016 ενισχύοντας την άποψη ότι στις συνθήκες που έχουν δημιουργηθεί η Ελλάδα δεν μπορεί να ενισχύσει τη θέση της στο διεθνές οικονομικό σύστημα και να αυξήσει τα συναλλαγματικά της έσοδα προκειμένου να διευκολυνθεί και στη διαχείριση του υπέρογκου χρέους του Ελληνικού Δημοσίου.

Διεύρυνση ελλείμματος

Μεγάλη ζημιά έκανε η κυβέρνηση Τσίπρα το 2015 και σε ό,τι αφορά τη δημοσιονομική διαχείριση. Το 2014 έκλεισε με δημοσιονομικό έλλειμμα της τάξης των 6,4 δισ. ευρώ, ποσό που αναλογεί στο 3,6% του ΑΕΠ. Η δημοσιονομική εικόνα της Ελλάδας ήταν καλή με την έννοια ότι το δημοσιονομικό έλλειμμα πλησίαζε το όριο του 3% του ΑΕΠ και θα έπεφτε αρκετά κάτω από αυτό το 2015 εφόσον η δυναμική ανάπτυξη της οικονομίας θα αύξανε τα φορολογικά έσοδα του Δημοσίου.

Εξαιτίας της επικράτησης του ΣΥΡΙΖΑ, αντί για ανάπτυξη, είχαμε ύφεση το 2015 και, αντί να πέσει το δημοσιονομικό έλλειμμα κάτω από το όριο του 3% του ΑΕΠ, κατέληξε να είναι δυόμισι φορές το όριο. Σύμφωνα με τους τελικούς υπολογισμούς της ΕΛ.ΣΤΑΤ., το δημοσιονομικό έλλειμμα έφτασε το 2015 τα 13,2 δισ. ευρώ -ποσό υπερδιπλάσιο του 2014- ή σε 7,5% του ΑΕΠ.

Το «μυστικό» του υπερδιπλασιασμού του δημοσιονομικού ελλείμματος πρέπει να αναζητηθεί στην αποσταθεροποίηση του τραπεζικού συστήματος που προκάλεσε η πολιτική Τσίπρα – Βαρουφάκη και στην ανάγκη που προέκυψε για τρίτη ανακεφαλαιοποίηση των συστημικών τραπεζών. Η υποστήριξη των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων με δημόσιο χρήμα πρόσθεσε στο δημοσιονομικό έλλειμμα 7,17 δισ. ευρώ και εξηγεί τη σημαντική επιδείνωση της δημοσιονομικής διαχείρισης σε σχέση με το 2014.

Σε ό,τι αφορά το χρέος του Ελληνικού Δημοσίου, παρατηρήθηκε το 2014 μια εικονική βελτίωση εξαιτίας της καθυστέρησης στην εκπλήρωση των υποχρεώσεων του Δημοσίου έναντι των πιστωτών του. Ετσι, το χρέος του Ελληνικού Δημοσίου εμφανίζεται να έχει μειωθεί από τα 319,7 δισ. στα 311,7 δισ. και από 179,7% του ΑΕΠ σε 177,4% του ΑΕΠ. Ηδη μετά την εξομάλυνση των σχέσεων της κυβέρνησης με τους Ευρωπαίους εταίρους και πιστωτές και την καταβολή των σχετικών δόσεων το χρέος κινείται αρκετά πάνω από τα 320 δισ. ευρώ και το 180% του ΑΕΠ.

Πανηγυρίζουν για την επιδείνωση

Η σημαντική επιδείνωση των βασικών οικονομικών μεγεθών το 2015 δεν εμποδίζει τους κυβερνητικούς πανηγυρισμούς. Στην αντίληψη των στελεχών του οικονομικού επιτελείου τα πράγματα θα μπορούσαν να ήταν πολύ χειρότερα εξαιτίας του αποτυχημένου πειράματος Τσίπρα – Βαρουφάκη. Επισημαίνουν, μάλιστα, ότι η ελληνική οικονομία έδειξε μεγαλύτερη αντοχή από αυτή που προέβλεπαν η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και οι διεθνείς οργανισμοί που θεωρούσαν αρκετά πιθανή μια μείωση του ΑΕΠ κατά 3%-4% το 2015 λόγω της αναστάτωσης που προκάλεσε στην οικονομία η κυβερνητική πολιτική.

Οι υπολογισμοί του οικονομικού επιτελείου ελάχιστα επηρεάζουν την κοινή γνώμη. Οι περισσότεροι συμπολίτες μας καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι έπεσαν θύματα μιας μεγάλης πολιτικής απάτης, εφόσον ο ΣΥΡΙΖΑ διεκδίκησε την εξουσία για να βάλει τέλος στη λιτότητα και το Μνημόνιο και να αναπτύξει την οικονομία, με βάση τις επιδόσεις του 2015 κινήθηκε σε διαμετρικά αντίθετη κατεύθυνση. Η οικονομία, αντί για ανάπτυξη είχε ύφεση, η κατανάλωση των νοικοκυριών περιορίστηκε, οι εξαγωγές και οι επενδύσεις υποχώρησαν, το τραπεζικό σύστημα αντιμετώπισε νέα προβλήματα και το δημοσιονομικό έλλειμμα υπερδιπλασιάστηκε.

Η επιδείνωση του 2015 κάνει εξαιρετικά δύσκολο το 2016 με το δημοσιονομικό έλλειμμα να επιστρέφει στα επίπεδα του 2014 μέσα από τη μεγάλη αύξηση των φορολογικών βαρών και τη συνεχιζόμενη μείωση των κοινωνικών δαπανών. Είναι τέτοιος ο κυνισμός των κυβερνητικών στελεχών -τα οποία κρίνουν την πραγματικότητα που διαμορφώνει η πολιτική τους με βάση τη συμμετοχή τους στην εξουσία και τη νομή της και όχι με βάση την πορεία της οικονομίας και της κοινωνίας- ώστε ετοιμάζονται να εμφανίσουν σαν μεγάλη επιτυχία την περίπου αναπόφευκτη επιστροφή της ελληνικής οικονομίας σε πορεία ανάκαμψης και ανάπτυξης.

Δεν τους ενδιαφέρουν οι χαμένες αναπτυξιακές ευκαιρίες του 2015 και του 2016 ούτε τους ενδιαφέρει ότι το 2017 θα καλυφθεί, σύμφωνα με το επικρατέστερο σενάριο, το χαμένο έδαφος των δύο προηγούμενων ετών. Υποκρίνονται ότι αντιμετωπίζουν τα προβλήματα που οι ίδιοι έκαναν μεγαλύτερα με τα λάθη και τις παραλείψεις τους.

Ο Γιώργος Κύρτσος είναι Ευρωβουλευτής της Ν.Δ.

Από την έντυπη έκδοση του Ελεύθερου Τύπου της Κυριακής