Γράφει ο Χρήστος Η. Χαλαζιάς

Θα υπενθυμίσουμε ότι στις 30 Ιανουαρίου 1923 υπογράφτηκαν 143 άρθρα, είχε προηγηθεί η υπογραφή Συμβάσεως Ανταλλαγής Πληθυσμών μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας με 19 άρθρα, συνολικά 162. Βάσει των πρώτων καταπατήσεων, αναγκάστηκαν να φύγουν, στην κυριολεξία να… ξεριζωθούν, ένα εκατομμύριο πεντακόσιες χιλιάδες περίπου Ελληνες από την Τουρκία και κυρίως από τη Σμύρνη, που για αιώνες ζούσαν εκεί και είχαν λαμπρή πολιτιστική, οικονομική και κοινωνική πρόοδο, ενώ από την Ελλάδα έφυγαν λίγες εκατοντάδες χιλιάδες από διάφορες περιοχές. Μόνο στην Κωνσταντινούπολη είχαν μείνει τότε 600.000 περίπου Ελληνες που και αυτοί αναγκάστηκαν να φύγουν. Τα 16, 37 έως 45, 130 και 143 άρθρα είναι από τα βασικά άρθρα που αφορούν στα δικαιώματα και την εν γένει προστασία των συνόρων και της ελληνικής μειονότητας που θα παρέμενε εκεί.

Αρθρον 16

«Η Τουρκία δηλοί ότι παραιτείται παντός τίτλου και δικαιώματος πάσης φύσεως επί των εδαφών ή εν σχέσει προς τα εδάφη άτινα κείνται πέραν των προβλεπομένων υπό της παρούσης Συνθήκης ορίων, ως και επί των νήσων, εκτός εκείνων ων η κυριαρχία έχει αναγνωρισθή αυτή διά της παρούσης Συνθήκης, της τύχης των εδαφών και των νήσων τούτων κανονισθείσης ή κανονισθησομένης μεταξύ των ενδιαφερομένων.
Αι διατάξεις του παρόντος άρθρου δεν θίγουσι τας συνομολογηθείσας ή συνομολογηθησομένας ιδιαιτέρας συμφωνίας μεταξύ της Τουρκίας και των ομόρων χωρών λόγω της γειτνιάσεως αυτών».

ΠΟΣΕΣ ΦΟΡΕΣ έχει παραβιάσει αυτό το άρθρο, παραβιάζοντας τον εναέριο και θαλάσσιο χώρο του Αιγαίου με το «Χόρα», το «Μπαρμπαρόσα» κ.λπ.; Πόσες φορές προκάλεσε τη χώρα μας, το 1987 με τη γνωστή κρίση του Μαρτίου, και με τα Υμια την εποχή Σημίτη; Για να μην πούμε για την κατοχή της Κύπρου. Ο ΟΗΕ και η διεθνής κοινότητα και οι εταίροι μας πού βρίσκονταν;

Για την προστασία των μειονοτήτων υπάρχουν οκτώ άρθρα:

-Αρθρον 37
«Η Τουρκία αναλαμβάνει την υποχρέωσιν όπως αι εν τοις άρθροις 38-44 περιεχόμεναι διατάξεις αναγνωρισθώσιν ως θεμελιώδεις νόμοι, όπως ουδείς νόμος ή κανονισμός ή επίσημος τις πράξις διατελώσιν εν αντιφάσει ή εν αντιθέσει προς τας διατάξεις ταύτας και όπως ουδείς νόμος ή κανονισμός ή επίσημος τις πράξεις κατισχύωσιν αυτών».
-Αρθρον 38
«Η Τουρκική Κυβέρνησις αναλαμβάνει την υποχρέωσιν να παρέχη εις πάντας τους κατοίκους της Τουρκίας πλήρη και απόλυτον προστασίαν της ζωής και της ελευθερίας αυτών, αδιακρίτως γεννήσεως, εθνικότητος, γλώσσης, φυλής ή θρησκείας. Πάντες οι κάτοικοι της Τουρκίας δικαιούνται να πρεσβεύωσιν ελευθέρως, δημοσία τε και κατ’ ιδίαν, πάσαν πίστιν, θρησκείαν ή δοξασίαν ων η άσκησις δεν ήθελεν είναι ασυμβίβαστος προς την δημόσιαν τάξιν και τα χρηστά ήθη».

-Αρθρον 39
«Η διαφορά θρησκείας, δοξασίας ή πίστεως δεν οφείλει να αποτελέση κώλυμα δι’ ουδένα Τούρκον υπήκοον ως προς την απόλαυσιν των αστικών και πολιτικών δικαιωμάτων και ιδία την παραδοχήν εις τας δημοσίας θέσεις, αξιώματα και τιμάς ή την εξάσκησιν των διαφόρων επαγγελμάτων και βιομηχανιών.

Ουδείς περιορισμός θέλει επιβληθή κατά της ελευθέρας χρήσεως παρά παντός Τούρκου υπηκόου οιασδήποτε γλώσσης, είτε εν ταις ιδιωτικαίς ή εμπορικαίς σχέσεσιν, είτε ως προς την θρησκείαν, τον τύπον και πάσης φύσεως δημοσιεύματα, είτε εν ταις δημοσίαις συναθροίσεσιν.

Παρά την ύπαρξιν της επισήμου γλώσσης, θα παρέχωνται αι προσήκουσαι ευκολίαι εις τους Τούρκους υπηκόους, τους λαλούντες γλώσσαν άλλην ή την τουρκικήν, διά την προφορικήν χρήσιν της γλώσσης, αυτών ενώπιων των δικαστηρίων».

-Αρθρον 42
«Η Τουρκική Κυβέρνησις δέχεται να λάβη απέναντι των μη μουσουλμανικών μειονοτήτων, όσον αφορά την οικογενειακήν ή προσωπικήν αυτών κατάστασιν, πάντα τα κατάλληλα μέτρα, όπως τα ζητήματα ταύτα κανονίζωνται συμφώνως προς τα έθιμα των μειονοτήτων τούτων.

Η Τουρκική Κυβέρνησις υποχρεούται να παρέχη πάσαν προστασίαν εις τας εκκλησίας, συναγωγάς, νεκροταφεία και λοιπά θρησκευτικά καθιδρύματα των ειρημένων μειονοτήτων. Εις τα ευαγή καθιδρύματα ως και τα θρησκευτικά και φιλανθρωπικά καταστήματα των αυτών μειονοτήτων, των ήδη ευρισκομένων εν Τουρκία, θα παρέχηται πάσα ευκολία και άδεια, η δε Τουρκική Κυβέρνησις, προκειμένου περί ιδρύσεως νέων θρησκευτικών και φιλανθρωπικών καθιδρυμάτων, ουδεμίαν θέλει αρνηθή εκ των αναγκαίων ευκολιών, αίτινες έχουσιν εξασφαλισθή εις τα λοιπά ιδιωτικά καθιδρύματα ομοίας φύσεως».

-Αρθρον 130
«Εκάστη των Κυβερνήσεων της Μεγάλης Βρεττανίας, της Γαλλίας και της Ιταλίας θα καταρτίση Επιτροπήν, παρά τη οποία αι Κυβερνήσεις της Τουρκίας και της Ελλάδος θα διορίσωσιν αντιπρόσωπον και ήτις θέλει αναλάβει να κανονίση επί τόπου τα αφορώντα τους τάφους, τα νεκροταφεία, κοιμητήρια και αναμνηστικά μνημεία ζητήματα. Αι Επιτροπαί αύται θ’ αναλάβωσιν ιδία».

Η ΠΡΩΤΗ παραβίαση πριν καλά καλά στεγνώσει το μελάνι της Συνθήκης, έγινε στα νησιά Ιμβρος και Τένεδος όταν οι Τούρκοι διόρισαν δική τους διοίκηση από τη Σμύρνη και εξεδιώχθησαν τα ελληνικά τοπικά συμβούλια. Κατά καιρούς όμως η Τουρκία εγείρει απαιτήσεις για τη μουσουλμανική μειονότητα, κυρίως της Θράκης. Βρίσκοντας συμπαραστάτες και ορισμένα ευρωπαϊκά κράτη, αλλά ποτέ αυτά τα κράτη δεν διαμαρτυρήθηκαν για την καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων της ελληνικής μειονότητας στην Κωνσταντινούπολη, στη Σμύρνη, στην Ιμβρο και την Τένεδο, την Κύπρο κ.α. Κάτι που η Τουρκία το κάνει σε τακτά χρονικά διαστήματα καταπατώντας κυνικά όλα τα προαναφερθέντα άρθρα της Συνθήκης της Λωζάννης.

Η ΤΟΥΡΚΙΑ δεν σεβάστηκε ούτε τα ιερά και όσια που προέκυπταν από τη Συνθήκη της Λωζάννης για τους λατρευτικούς και εκπαιδευτικούς χώρους (εκκλησίες, και σχολεία). Να θυμίσουμε τον πιο βαρύ φορολογικό νόμο, που ήταν γνωστός ως Βακιρλί, με τον οποίο εξοντώθηκαν όλοι οι Ελληνες κάτοικοι, κυρίως της Κωνσταντινούπολης, ή τα Σεπτεμβριανά, που κατέστρεψαν σπίτια, επιχειρήσεις, νεκροταφεία, και γκρέμισαν εκκλησίες.
Μήπως θα έπρεπε η Διεθνής Κοινότητα και τα εμπλεκόμενα κράτη εκτός της Ελλάδας και της Τουρκίας, που υπέγραψαν αυτή τη Συνθήκη, να πάρουν θέση, πριν βρεθούμε προ τετελεσμένων γεγονότων;

Από την έντυπη έκδοση του Ελεύθερου τύπου της Κυριακής