Γράφει ο Λυκούργος Χατζάκος 

Οι Τούρκοι επιτελείς, στηριζόμενοι κατά βάσιν στην συμμαχία την οποία έχουν συγκροτήσει με την Μόσχα και την Τεχεράνη, απειλούν και εξυφαίνουν σχέδια τόσο για την περιοχή της ΝΑ Μεσογείου όσο και για την Μεσανατολική περιφέρεια στα νότια σύνορά της χώρας τους, όπου οι τουρκικές ένοπλες δυνάμεις έχουν ήδη αναλάβει στρατιωτική δραστηριότητα (π.χ. Αφρίν) και ετοιμάζονται και για ευρυτέρας εμβελείας επιχειρήσεις ανατολικά του Ευφράτη με αντικειμενικό σκοπό την αποδυνάμωση των Κουρδικών δυνάμεων και την δημιουργία «ασφαλούς ζώνης» η οποία θα αποτρέψει την σύσταση Κουρδικής κρατικής οντότητας. Το γεγονός ότι οι Κούρδοι είναι οι μόνοι αξιόπιστοι και αποτελεσματικοί σύμμαχοι της Δύσεως στον αγώνα εναντίον της τρομοκρατίας και ειδικώτερα της συμμορίας των ψυχοπαθών φανατικών του ISIS, είναι κάτι που θα πρέπει να απασχολήσει την πολιτική και την υψηλή στρατηγική των Δυτικών δυνάμεων.

Από την άλλη πλευρά, η δημοσιοποίηση του χάρτη με την αντίληψη της Αγκύρας για τα όρια της Τουρκικής ΑΟΖ και οι δηλώσεις Τούρκων αξιωματούχων και του ιδίου του Προέδρου Erdogan, δεν επιτρέπουν μεγάλα περιθώρια αισιοδοξίας για την πορεία των πραγμάτων στο Αιγαίο και την Κύπρο. Η Αμερικανική Προεδρία -προς το παρόν, ευτυχώς, η επίσημη θέση της πολιτικής των ΗΠΑ δεν έχει μεταβληθεί ρητά, αλλά, με τον κ. Τραμπ στον Λευκό Οίκο τίποτε δεν είναι βέβαιο- παρουσιάζει αμφιθυμίες και ταλαντεύσεις συναφώς με την στάση της ηγέτιδος δυνάμεως του Δυτικού κόσμου, γεγονός που συνδυαζόμενο με την αποχώρηση του Ηνωμένου Βασιλείου από την ΕΕ, με συνέπεια την μείωση της Ευρωπαϊκής στρατιωτικής ισχύος, μεγεθύνει τις αβεβαιότητες και ανασφάλειες, ιδιαιτέρως στην Ελλάδα και την Κύπρο, αν συνυπολογισθεί ότι οι συμμαχίες που θα λειτουργούσαν αποτρεπτικά φαίνεται να εκλείπουν, ενώ στον αντίποδα της … «ελληνικής μοναξιάς» αύρα Τουρκικής χειρός ανιχνεύεται στην Αλβανία  και μέχρι προσφάτως στην γειτονική Βόρεια Μακεδονία, εμφανίζοντας μία Τουρκία με πολυεπίπεδη κινητικότητα -προφανώς όχι, μόνον προς εξυπηρέτηση των αποκλειστικώς δικών της σκοπών.

Πολλοί παρατηρητές συμφωνούν πως δεν θα συνιστούσε υπερβολή ο ισχυρισμός ότι, η εικόνα των εξελίξεων στην ευρύτερη περιοχή της ΝοτιοΑνατολικής Μεσογείου και της Μέσης Ανατολής, βρίσκεται σε αντιστοιχία με  εκείνη την οποία παρουσίαζε η περιοχή -με επίκεντρο, τότε, την Βαλκανική-, κατά τον Πρώτο μεγάλο Πόλεμο. Τότε, η παρουσία και ο ανταγωνισμός των Μεγάλων Δυνάμεων (Μ. Βρετανίας, Γαλλίας, Ρωσίας, Αυστροουγγαρίας, Ιταλίας), στην Βαλκανική, είχε ως κατάληξη την πολυετή αιματηρή σύγκρουση, η οποία αποστέρησε από την Ευρώπη πολλά έτη αναπτύξεως και επέφερε ανυπολόγιστο κόστος σε χρήμα, υποδομές και υπεράνω όλων, εκατόμβες ανθρώπινων απωλειών -νεκρών και αναπήρων και βέβαια, την κατάρρευση δύο Αυτοκρατοριών. Της μεγάλης κεντροευρωπαϊκής Αυτοκρατορίας των Αψβούργων και στην Ανατολή, την διάλυση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.

Η τύχη των σπαραγμάτων της τελευταίας -το «Ανατολικό ζήτημα», δηλαδή- ακόμη ταλανίζει σε σημαντικό βαθμό τους λαούς της περιοχής. Τούτο αφ’ ενός, διότι τα σύνορα των νέων εθνικών κρατών, τα οποία προέκυψαν κατά τον 19^ο αι. δημιούργησαν «γκρίζες» περιοχές αποδίδοντας σε ένα κράτος εδάφη στα οποία διαβιούσαν αμιγείς αλλοεθνείς πληθυσμοί και αφ’ ετέρου γιατί η σύγχρονη Τουρκία δεν μπορεί να αποστεί του αυτοκρατορικού παρελθόντος της, με συνέπεια να διεκδικεί και να προκαλεί επεισόδια -θερμά ή μη-, ιδιαιτέρως στις όμορες χώρες, όπως και η Ελλάς, με την οποία επιπροσθέτως έχει και αντικειμενικά ζητήματα συνέπεια των εμπολέμων συγκρούσεων και των συνθηκών των Σεβρών και της Λωζάνης.

Αιχμή, βέβαια, του ελληνοτουρκικού bras de fer  εκτός από τις διεκδικήσεις της Τουρκίας στο Αιγαίο, συνιστά το θέμα της Κύπρου. Θέμα το οποίο αν η ελληνική πλευρά διέθετε ελάχιστη σοβαρότητα στην διαχείριση των διεθνών υποθέσεών της θα είχε λύσει υπέρ της, από τον 19^ο αι., αλλά αυτό είναι άλλης τάξεως συζήτηση και χρίζει ιδιαίτερης αναφοράς.

Στην γκρίζα αυτή εικόνα, νότα αισιοδοξίας έρχεται να προσδώσει η τριμερής συμμαχία Ελλάδος-Κύπρου-Ισραήλ, συμμαχία η οποία αν έχει το βάθος που εμφανίζεται να έχει, συνιστά έναν σοβαρό και ουσιαστικώς αποτρεπτικό παράγοντα σε ενδεχόμενες … κακές… σκέψεις της Αγκύρας.

Και βέβαια, αυτή καθίσταται ιδιαιτέρως σημαντική με την παρουσία και συμμετοχή του Αμερικανού Υφυπουργού Ενέργειας κ. Francis Fannon (Assistant Secretary of State for Energy Resources of the United States of America). Αποτελεί πολύ σημαντική εξέλιξη το γεγονός ότι μετά την πρόσφατη συνάντηση της τριμερούς -συμμετείχαν από την Ελληνική πλευρά ο Υπουργός Ενέργειας κ. Κωστής Χατζιδάκης ενώ την Κύπρο και το Ισραήλ εκπροσώπησαν αντιστοίχως οι κ.κ. Γεώργιος Λακκιτρύπης και Yuval Steintz-, με την παρουσία του κ. Fannon, εξεδώθη κοινό ανακοινωθέν, στο οποίο καθίσταται σαφή η δέσμευση όλων των μερών -Ελλάδος, Κύπρου, Ισραήλ και ΗΠΑ- στην δημιουργία όρων προστασίας και ασφαλείας των εμπλεκομένων κρατών προκειμένου να δημιουργηθεί και να παραμένει ασφαλής ο ενεργειακός διάδρομος προς την Ευρώπη:

[…Mr. Fannon underlined the increasing and tangible support of the US government for the establishment of a structured quadrilateral mechanism for cooperation that focuses on energy matters.

The Ministers and the United States identified several significant areas of common interest, including, inter alia, infrastructure projects, renewable energy and energy storage, emergency preparedness, environmental protection and cyber security, while agreeing to establish a High Level Working Group (HLWG) that will highlight specific energy projects and propose ways of promoting their implementation.  The Ministers have agreed to work towards signing an agreement for a joint emergency preparedness and response mechanism for offshore oil and gas operations.  The HLWG will report its progress to the Ministers of Energy on a regular basis.

The Ministers and the United States agreed to support their countries’ energy independence and the establishment of an Energy Corridor of the Eastern Mediterranean, contributing thus to the energy security of the European Union by actively promoting the diversification of import sources and routes.

The Ministers and the United States reiterated their full support and solidarity for the Republic of Cyprus in exploring and developing its resources in its Exclusive Economic Zone and express their concern with recent provocative steps underway in the Eastern Mediterranean.  The United States also reaffirmed its position that the island’s oil and gas resources should be shared equitably between both communities in the context of an overall settlement.

The Ministers expressed strong support for sovereign states’ rights in order not to endanger peace and stability in the Eastern Mediterranean and the Aegean Sea…].

Μία ακόμη, έστω και αμυδρά ακτίνα αισιοδοξίας, επιτρέπει και η διμερής άτυπη συνάντηση του Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας κ. Ν. Αναστασιάδη με τον Τουρκοκύπριο ηγέτη κ. Μουσταφά Ακιντζί, στην κατοικία της ειδικής απεσταλμένης του ΓΓ των ΗΕ στην Λευκωσία. Η διαπίστωση και των δύο πλευρών για το καλό κλίμα στην συνάντηση καθώς και η εξαγγελία για σειρά επομένων παρομοίων συναντήσεων, προκειμένου  να οδηγήσουν στην διαμόρφωση συνθηκών για την διενέργεια πενταμερούς συναντήσεως προκειμένου το Κυπριακό πρόβλημα να τοποθετηθεί σε τροχιά κοινώς αποδεκτής λύσεως.

Η πρόταση του κ. Αναστασιάδη για δικοινοτική «αποκεντρωμένη» ομοσπονδία, μάλλον κρίθηκε ενδιαφέρουσα σε πρώτη ανάγνωση από την Τ/Κ πλευρά. Η ερμηνεία του όρου «αποκεντρωμένη», χρίζει αναλύσεως και διευκρινίσεων από τους γεννήτορές της. Ενδεχομένως, δημιουργούνται κάποιες σκέψεις, επ’ αυτού, αλλά, προτιμότερο είναι να αναμένουμε την επίσημη διευκρίνιση.

Εάν, τώρα αυτή η διαδικασία οδηγήσει σε δρομολόγηση επιλύσεως του προβλήματος της Κύπρου, θα επιφέρει και μακροπρόθεσμη συνθήκη υφέσεως των εντάσεων στην περιοχή. Βέβαια, παραμένει πάντοτε η ελληνοτουρκική διαφορά για το Αιγαίο ζώσα. Αλλά, προς το παρόν, ευστόχως η Ελληνική πλευρά έχει παραχωρήσει οικόπεδα προς εκμετάλλευση σε περιοχές που ουδαμώς αμφισβητούνται, (Δυτικά της Κρήτης και στο Ιόνιο), αποφεύγοντας την επικίνδυνη παγίδα του υπολοίπου Αιγαίου.  Ως εκ τούτου, καμία πρόφαση δεν έχει η Άγκυρα να συνεχίζει τις προκλήσεις.

Η παρτίδα σκάκι μόλις αρχίζει. Η ψυχραιμία και η καθαρή σκέψη είναι sine qua non όροι για εκείνον που φιλοδοξεί να φύγει στο τέλος νικητής.