Γράφει η Δέσποινα Κονταράκη

Ηταν η εποχή που στους κινηματογράφους έβγαινε το «Αμήν», μία ταινία του Ελληνα σκηνοθέτη για την ανοχή του Πάπα Πίου ΧΙΙ απέναντι στον ναζισμό. «Αυτό το φιλμ για μένα είναι, κυρίως, για την ιδέα της αντίστασης. Δύο άνθρωποι, και οι δύο χριστιανοί, αντιδρούν εναντίον του συστήματος μέσα από το σύστημα», εξηγούσε. Σήμερα, ο Κώστας Γαβράς μοιάζει να πατά στο ίδιο μοτίβο, στην ίδια αγωνία, στον ίδιο ρομαντισμό. Σκηνοθετεί, σύμφωνα με τον ίδιο, την «ιστορία µίας χώρας και του λαού της, παγιδευµένων σε ένα δίκτυο εξουσίας – τον φαύλο κύκλο των συναντήσεων του Eurogroup, που επέβαλε τη δικτατορία της λιτότητας στην Ελλάδα». Το αν η οπτική του θα έχει την εξωραϊσμένη εικόνα των Ελλήνων του εξωτερικού θα φανεί στις κινηματογραφικές αίθουσες. Σίγουρα, πάντως, οι σελίδες του βιβλίου στο οποίο βασίζεται, «Ενήλικοι στο δωμάτιο», έχουν μέσα τους μπόλικη αντίσταση και υπερβολή, αφού είναι γραμμένες από τον πρωταγωνιστή εκείνων των ημερών, τον εξίσου υπερβολικό Γιάνη Βαρουφάκη.

Ο Κ. ΓΑΒΡΑΣ κάνει πολιτικές ταινίες και τις κάνει τόσο καλά που το τελευταίο που απασχολεί είναι αν το κάνει με την καρδιά ενός αριστερού. Αυτό όμως που προκαλεί εντύπωση και προβληματισμό είναι η ελάχιστη χρονική απόσταση του σήμερα από τα γεγονότα που επέλεξε να ζωντανέψει. Λιγότερα από τέσσερα χρόνια από το 2015 με τους ίδιους ανθρώπους να βρίσκονται σε σχεδόν ίδιους ρόλους: Βαρουφάκης, Τσίπρας, Τσακαλώτος, Λαγκάρντ, Μέρκελ. Πόσο αντικειμενικός, λοιπόν, μπορεί να είναι όταν η ιστορία ακόμα γράφεται; Θα είναι, άραγε, η εξιστόρηση μιας ταινίας όπως ακριβώς την έγραψε ο Γιάννης με ένα «Ν» και χωρίς καθόλου «Ζ»; Θα είναι η αποθέωση μιας διαπραγμάτευσης χωρίς το κεφάλαιο της συνθηκολόγησης; Η αφήγηση μιας αριστερής επανάστασης χωρίς το κεφάλαιο Καμμένου και τα χαμένα δισ.;

Ο ΙΔΙΟΣ ο σκηνοθέτης δίνει τη δική του απάντηση. «Θα είναι (η ταινία) για την Ευρώπη και την Ελλάδα ως θύμα, ως μέρος του προβλήματος. Δεν θα γυρίσω τη βιογραφία του Βαρουφάκη. Αλλά μια ταινία πάνω στην Ευρώπη και στην Ελλάδα» («Καθημερινή», 9.12.18). Το έχει πει, άλλωστε, πολλές φορές πως αυτό που θέλει να μεταφέρει είναι τη σαιξπηρική αγωνία των στιγμών που εξελίχθηκαν πίσω από τις κλειστές πόρτες, την «αρχαία ελληνική τραγωδία μιας σύγχρονης εποχής». Και όπως όλα τα μεγάλα δράματα, θα έχει αναπόφευκτα και δραματικούς ήρωες. Τι ακριβώς, λοιπόν, χρεώνεται στον Γαβρά; Ο λογαριασμός των 630.000 ευρώ; Μα αυτό είναι απόφαση του Νίκου Παππά. Και μπορεί τα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ κάποτε να αναφέρονταν ειρωνικά στο «βίπερ Βαρουφάκη», χωρίς να κρύβουν την ενόχλησή τους για τις διόλου ηρωικές στιγμές του Τσίπρα που περιγράφει ο πρώην σύντροφός τους, σήμερα όμως αποφάσισαν πως ο Γαβράς ας παίξει ό,τι θέλει, αρκεί να γράφει σωστά τα ονόματά τους.

ΣΕ ΚΑΘΕ περίπτωση ο 86χρονος Κώστας Γαβράς έχει τους δικούς του κινηματογραφικούς κώδικες και αυτούς θα ακολουθήσει. Με μια παγκόσμια καριέρα στην πλάτη του και με ταινίες που ποτέ δεν ήταν ήσυχες, γνωρίζει καλά πως οι αντιδράσεις είναι μέρος του παιχνιδιού. Οπως ξέρει και πολύ καλά την αλήθεια που κρύβεται στη φράση του Μαρκ Φερό ότι οι πολιτικές ταινίες «αποτελούν μόνο την κινηματογραφική μεταγραφή μιας οπτικής της ιστορίας, την οποία συνέλαβαν άλλοι».

*Η Δέσποινα Κονταράκη είναι αρχισυντάκτρια του Ελεύθερου Τύπου

Από την έντυπη έκδοση του Ελεύθερου Τύπου