Γράφει ο Γιῶργος Μιχαηλίδης*

Η σπίθα που άναψε την φωτιά του ενδιαφέροντος ήταν το νομοσχέδιο που κατέθεσαν οι Αμερικανοί γερουσιαστές Μπομπ Μενέντεζ και Μάρκο Ρούμπιο. Σύμφωνα με αυτό ζητείται από την αμερικανική κυβέρνηση να εμποδίσει την μεταφορά των μαχητικών F-35, εφόσον η Άγκυρα συνεχίσει την υλοποίηση του σχεδιασμού της για την αγορά του ρωσικού συστήματος αεροπορικής άμυνας S-400, να αρθεί το εμπάργκο πώλησης αμερικανικών όπλων στην Κύπρο και να γίνει ενημέρωση για τις παραβιάσεις που κάνει η Άγκυρα στον ελληνικό εναέριο χώρο αλλά και τον κυπριακό. Θα έλεγε κανείς πως πρόκειται για πανηγυρική μεταστροφή της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής.

Αυτός ο «κανείς», όμως, για να το πει αυτό θα έπρεπε να είναι είτε πολύ αισιόδοξος είτε αδαής. Η Ουάσινγκτον δεν… έδωσε το δαχτυλίδι στην Αθήνα. Αντιθέτως προς το παρόν η Ελλάδα πιθανότατα δεν είναι ούτε καν στα πλάνα της. Ας δούμε, όμως, λίγο τα πράγματα από την αρχή.

Ο Ερντογάν έχει τραβήξει εδώ και καιρό την Τουρκία από το άρμα της Δύσης και αυτό γιατί θεωρεί σε μεγάλο βαθμό υπεύθυνους για το πραξικόπημα του 2016 τους Αμερικανούς. Είτε έχει δίκιο, είτε άδικο, ο ίδιος έχει έναν βασικό λόγο να συνεχίζει μέσα του να πιστεύει κάτι τέτοιο: Η Ουάσινγκτον αρνείται πεισματικά να παραδώσει τον Γκιουλέν (ο οποίος είναι σύμφωνα με τον «Σουλτάνο» και ο εφαρμοστής του πραξικοπήματος).

Στο πλαίσιο αυτό ο νεοοθωμανός ηγέτης προσπάθησε πολλές φορές να θέσει το ΝΑΤΟ και κυρίως τις ΗΠΑ στην γωνία προκειμένου να καταστήσει εαυτόν ισχυρό και αναντικατάστατο παίκτη. Πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα, η κατάρριψη του ρωσικού μαχητικού, με την οποία, ο Ερντογάν επιχείρησε να σπάσει την κλωστή που κρατούσε τις ισορροπίες ανάμεσα στην ευρατλαντική συμμαχία και την Μόσχα. Τότε, ο Μπαράκ Ομπάμα, δεν «μάσησε» και άφησε έκθετο τον Ερντογάν μόνο του απέναντι στην Ρωσία.

Ο καιρός περνούσε και όσο οι ΗΠΑ όσο το ΝΑΤΟ, δεν έκαναν τα χατίρια του Τούρκου προέδρου δείχνοντάς του, έτσι, πως για να έχει την στήριξή τους, πρέπει να υπακούει και στις επιταγές τους. Ο Ερντογάν, δεν λύγισε, όμως. Αποφάσισε να προσεγγίσει τον Πούτιν, να αφήσει πίσω του την κατάρριψη, να ζητήσει συγγνώμη, και να αποκτήσει έναν νέο φίλο και σύμμαχο στο πρόσωπο του Βλαδίμηρου.

Το οξύμωρο της υπόθεσης ήταν και είναι πως οι δύο ηγέτες έχουν εκ διαμέτρου αντίθετα συμφέροντα στην περιοχή της Συρίας. Αυτό, τελικά, δεν τους εμπόδισε. Θες αγωγούς, θες αμυντικές συμφωνίες, θες εξοπλιστικά προγράμματα, οι δύο ηγέτες βρήκαν πεδία συνεργασίας προς όφελος των δύο χωρών.

Η διπλωματία, όμως, δεν είναι φιλία. Τόσο ο Ερντογάν, όσο και ο Πούτιν, εξυπηρετούν σκοπούς. Στην παρούσα φάση η Τουρκία, φεύγοντας από το άρμα της Δύσης, πετυχαίνει να πιέζει διπλωματικά, προκειμένου είτε με την Ρωσία, είτε με τις ΗΠΑ, να γίνει ισχυρός γεωπολιτικός παίκτης και η «γέφυρα» μεγάλων συμφερόντων από την Ευρώπη στην Ασία. Η Άγκυρα, όμως, θέλει να τα έχει καλά και με τους Χριστιανούς αλλά και με τους Μουσουλμάνους. Κάτι τέτοιο προς το παρόν δεν φαίνεται να επιτυγχάνεται.

Μετά την αλλαγή σκυτάλης στην Ουάσινγκτον, ο Τραμπ, και ο περίγυρός του, ο οποίος είχε χαρακτηριστεί σε έναν βαθμό φιλοτουρκικός, προσπάθησαν να προσεγγίσουν την Άγκυρα. Το καράβι, είχε σαλπάρει ωστόσο. Ο Ταγίπ ήθελε τους S-400 και δεν έκανε βήμα πίσω. Ήθελε, όμως και τα F-35, πιστεύοντας πως μπορεί να πατήσει και στις δύο βάρκες.

Η Ουάσινγκτον, δεν έλαβε δραστικά μέτρα. Άλλωστε, μην κοροϊδευόμαστε, η Τουρκία είναι μία πολύ ισχυρή χώρα για να την αφήσει το ΝΑΤΟ να φύγει μέσα από τα χέρια του. Ο στόχος ήταν να μην επαναληφθεί η ήττα με το Ιράν και να μην επικρατήσει το αντιδυτικό Ισλάμ. Ο Ερντογάν ενώ αρχικά φαινόταν πως εξυπηρετούσε αυτόν τον στόχο, τελικά λοξοδρόμησε.

Σήμερα, μετά από μία μεγάλη σειρά γεγονότων η Ουάσινγκτον στρέφει την προσοχή της στην Αθήνα, με το νομοσχέδιο Ρούμπιο-Μενέντες για να ασκήσει πίεση στην Άγκυρα. Η Ελλάδα οφείλει να κρατήσει στάση αναμονής. Άλλωστε τα συμφέροντα που μπορεί να εξυπηρετήσει η Τουρκία είναι μεγαλύτερα από αυτά που μπορούμε να φέρουμε εις πέρας εμείς οι Έλληνες, τόσο λόγω γεωγραφικής θέσης, όσο και λόγω πληθυσμού και οικονομίας.

Η ελληνική διπλωματική σκηνή οφείλει να προσέξει διπλά. Από την μία η άμεση πρόσδεση στο άρμα των ΗΠΑ θα λογισθεί ως δουλικότητα και από την άλλη θα φέρει απέναντί μας την Τουρκία, η οποία μας χρησιμοποιεί ως αποδιοπομπαίο τράγο κατά κύριο λόγο για εσωτερική κατανάλωση.

Οι Πόντιοι Πιλάτοι, Αμερικανοί, ας μην έχουμε αυταπάτες, δεν θα συνηγορήσουν να λάβουμε στο 100% αυτό που μας αναλογεί, εάν πέσει τέτοιο ζήτημα στο τραπέζι. Αυτό που οφείλουμε να κάνουμε, είναι να φανούμε αντάξιοι των προσδοκιών των Δυτικών, να εξυπηρετήσουμε όποια ξένα συμφέροντα εξυπηρετούν κι εμάς και να έχουμε την Τουρκία σε απόσταση ασφαλείας.

Η Ελλάδα όποτε στο παρελθόν μεγαλούργησε, το έκανε για δύο λόγους (μαζί). Όταν είχε εθνική ενότητα και όταν τα συμφέροντά της ταυτίζονταν με τα συμφέροντα μίας μεγάλης δύναμης στην περιοχή μας. Όποτε επιλέξαμε μοναχικούς δρόμους δημιουργώντας εχθρούς ζήσαμε ήττες.

Οπότε, στάση αναμονής και ας αφήσουμε τον Ερντογάν να… φάει μόνος του το κεφάλι του…

*Ο Γιῶργος Μιχαηλίδης είναι ο διευθυντής του EleftherosTypos.gr