Γράφει ο Γιάννης Τσαπρούνης*

Η απόφαση του ΚΑΣ για το master plan της Cosco για το λιμάνι του Πειραιά ξεσήκωσε θύελλα αντιδράσεων. Και άνοιξε για μια ακόμη φορά τη συζήτηση για τη λεπτή γραμμή που υπάρχει ανάμεσα στην πραγματική προστασία της αρχαιολογικής κληρονομιάς και τις ιδεοληψίες που κουβαλούν διάφοροι επιστήμονες και κόμματα γύρω από τις επενδύσεις.

ΕΧΟΥΜΕ βιώσει διάφορες αποφάσεις του ΚΑΣ που θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν είτε υπερβολικά αυστηρές είτε γραφικές. Πολλές φορές το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο έχει μπλοκάρει γυρίσματα κινηματογραφικών ταινιών ή διαφημίσεων σε μνημεία όπως το Σούνιο ή η Ακρόπολη. Την ώρα που στις περισσότερες χώρες του κόσμου διευκολύνουν αντίστοιχα πρότζεκτ καθώς διαφημίζουν τα μνημεία τους και αποτελούν στην ουσία τζάμπα τουριστική προβολή.

ΣΤΗΝ υπόθεση του Ελληνικού, το ΚΑΣ έπαιξε εξαιρετικά σημαντικό ρόλο στη χρονοκαθυστέρηση του έργου. Το ένα μπλόκο έφερνε το άλλο, ενώ συγχρόνως οι προσφυγές στο ΣτΕ δημιουργούσαν διαρκώς νέα εμπόδια.

ΑΛΛΑ ας επιχειρήσουμε να αντιμετωπίσουμε με ψυχραιμία την κατάσταση. Το ΚΑΣ πρέπει να έχει ουσιαστικό ρόλο στην προστασία της αρχαιολογικής κληρονομιάς, γιατί έτσι κι αλλιώς δεν έχουμε και κάτι άλλο να αναδείξουμε ως χώρα. Από την άλλη, όμως, πρέπει να αλλάξει τη «φιλοσοφία» που αντιμετωπίζει την πραγματικότητα.

ΚΑΤ’ αρχάς, το μεγαλύτερο πρόβλημα που αντιμετωπίζουν οι επενδύσεις λόγω των αποφάσεων του ΚΑΣ δεν είναι οι ίδιες οι αποφάσεις, αλλά ο χαμένος χρόνος μέχρι να γίνουν οι αυτοψίες, οι μελέτες και να παρθούν οι τελικές… αποφάσεις. Οποιοδήποτε επενδυτικό πρότζεκτ μπορεί να περιμένει αρκετά χρόνια μέχρι να του γνωστοποιηθούν οι όροι δόμησης, αν και εφόσον βρίσκεται σε περιοχή αρχαιολογικού ενδιαφέροντος. Αυτό και μόνο αποτελεί ανασταλτικό παράγοντα, που πολλές φορές οδηγεί και στην ακύρωση της επένδυσης.

ΤΩΡΑ, όσον αφορά στο περιεχόμενο των αποφάσεων που αφορούν σε μεγάλες επενδύσεις, το λογικό θα ήταν το ΚΑΣ να λειτουργεί συγχρόνως ως ελεγκτής και «σύμμαχος» των επενδυτών παρά ως αντίπαλος. Π.χ., αν στο Ελληνικό τελικά ανακαλυφθούν κάποια σημαντικά αρχαιολογικά ευρήματα, «κερδισμένοι» θα είναι και οι επενδυτές, που πια θα… διαφημίζουν πως στο μεγαλύτερο πάρκο της Ευρώπης οι επισκέπτες θα μπορούν να θαυμάσουν και αρχαία! Από την άλλη, οι ευθύνες δεν βαρύνουν μόνο το ΚΑΣ, π.χ. είναι ακατανόητο γιατί η Cosco έβαλε στο «συρτάρι» το σχέδιο για δημιουργία Μουσείου Εναλίων Αρχαιοτήτων στο χώρο του λιμανιού.

ΟΛΑ αυτά χρειάζονται, όμως, αλλαγή νοοτροπίας. Οταν ολόκληρη κυβέρνηση βροντοφωνάζει στους επενδυτές «να πάνε στα… τσακίδια», είναι λογικό οι υπηρεσίες του κράτους να βάζουν φρένο σε οποιαδήποτε ιδιωτική πρωτοβουλία. Και, βέβαια, δεν πρέπει να επιτρέπεται καταστροφή αρχαιολογικών ευρημάτων που έχουν σημαντική ιστορική αξία. Και, βέβαια, πρέπει να διενεργείται έλεγχος από τους αρχαιολόγους. Αλλά όχι εν ονόματι της «προστασίας» να γκρεμίζονται επενδυτικά πρότζεκτ και στη συνέχεια να… γκρινιάζουμε γιατί δεν γίνονται επενδύσεις στη χώρα μας.

*Ο Γιάννης Τσαπρούνης είναι διευθυντής σύνταξης του Ελεύθερου Τύπου

Από την έντυπη έκδοση του Ελεύθερου Τύπου