Γράφει ο Κωνσταντίνος Χαλιορής

Αποτελεί ενθαρρυντικό στοιχείο από την άλλη πλευρά ότι τα τελευταία 10 χρόνια το ποσοστό εξαγωγών αυξάνει. Παρόλα αυτά προβληματισμό σε οικονομικούς αναλυτές δημιουργεί η επιβράδυνση του ρυθμού συρρίκνωσης του εμπορικού ελλείμματος. Με άλλα λόγια μπορεί να αυξάνουν οι εξαγωγές αγαθών της χώρας μας αλλά παράλληλα αυξάνουν και οι εισαγωγές.

Δεν είναι λίγοι βέβαια αυτοί που πιστεύουν – ανάμεσα τους και εγώ – ότι δεν πρέπει να δίνουμε την ίδια βαρύτητα στο πόσο εισάγουμε όσο στο πόσο εξάγουμε. ‘Όταν 36 εκατ. θέσεις εργασίας στην Ευρώπη στηρίζονται στις εξαγωγές, δεν αφήνει πολλά περιθώρια στο να σκεφτεί κανείς ότι η αύξηση στις εξαγωγές πρέπει να αποτελέσει εθνική στρατηγική στην οικονομία της χώρας μας.

O Οργανισμός Έρευνας και Ανάλυσης Dianeosis, ένας ανεξάρτητος μη κερδοσκοπικός ερευνητικός οργανισμός με σπουδαίο ερευνητικό έργο παρουσιάζει μέσω δύο ερευνών τα λάθη τη δημόσιας διοίκησης απέναντι στις επιχειρήσεις που αποφασίζουν να αναπτυχθούν με εξωστρέφεια αναπτύσσοντας και τις προτάσεις του για να απεγκλωβίσουν την ελληνική οικονομία από την εσωστρέφεια.

Τα βασικά συμπεράσματα αναφέρουν ότι η Ελλάδα είναι μια σπάνια περίπτωση «μικρής ημίκλειστης» οικονομίας, το εξαγωγικό μοντέλο της οποίας συνθέτουν:

• η υπερβολική συμμετοχή των υπηρεσιών (50%) στο σύνολο των εξαγωγών.
• η μεγάλη εξάρτηση των εξαγωγών αγαθών από τα πετρελαιοειδή (32%).
• η χαμηλή συμμετοχή στο σύνολο των εξαγωγών του βιομηχανικού τομέα κατά 24% και του γεωργικού τομέα κατά 10%.

Επιπλέον προκύπτει ότι η Ελλάδα εξάγει κυρίως σε γειτονικές χώρες με χαμηλό εισόδημα. Το 2015 το 75% των ελληνικών εξαγωγικών επιχειρήσεων (30% των συνολικών εξαγωγών μας σε αξία) έκαναν εξαγωγές στις φτωχότερες γειτονικές χώρες (Τουρκία, Κύπρο, Βουλγαρία, Αίγυπτο και Λίβανο).
Επιπρόσθετα διαφαίνεται ότι οι ελληνικές εξαγωγές γίνονται από λίγες, πολύ μεγάλες επιχειρήσεις. Οι 100 μεγαλύτερες εξαγωγικές επιχειρήσεις εξήγαγαν το 2014 πάνω από το 50% των συνολικών εξαγωγών. Οι εξαγωγικές επιχειρήσεις με περισσότερους από 250 εργαζομένους κάνουν πάνω από το 70% των συνολικών εξαγωγών της χώρας. Το 2015 η μέση εξαγωγική επιχείρηση πραγματοποίησε εξαγωγές της τάξης των €3 εκατ. (χωρίς τα πετρελαιοειδή).

Στον κλάδο του ελαιολάδου εμφανίζονται πολλές από τις παθογένειες που πλήττουν γενικότερα τις εξαγωγικές επιχειρήσεις. Το 2015 η Ιταλία απορρόφησε το 70% των ελληνικών εξαγωγών του ελαιολάδου σε χύμα μορφή. Οι Ιταλοί εξαγωγείς τυποποιούν το χύμα ελληνικό ελαιόλαδο και το επανεξάγουν ως ιταλικό. Είναι χαρακτηριστικό ότι το μερίδιο της Ιταλίας στις εισαγωγές των ΗΠΑ (η δεύτερη μεγαλύτερη εισαγωγέας ελαιολάδου παγκοσμίως) ήταν 43,5% το 2015, ενώ της Ελλάδας μόλις 3,1%.

Τι εμποδίζει όμως τις εξαγωγές στη χώρα μας;

Από πλευράς Πολιτείας η δυσλειτουργίες του δημόσιου τομέα (η υπολειτουργία αρμόδιων φορέων, η έντονα γραφειοκρατική εξαγωγική διαδικασία, η καθυστέρηση επιστροφής ΦΠΑ), η υψηλή φορολογία και οι συνεχόμενες μεταβολές του νομοθετικού πλαισίου (250 φορολογικά νομοσχέδια από το 1975 και μετά), η έλλειψη πρόσβασης σε τραπεζικό δανεισμό, το κόστος ασφάλιστρων εξαγωγών (το 70% των επιχειρήσεων εμφανίζουν χαμηλή πιστοληπτική ικανότητα) και η αδυναμία άσκησης πολιτικών προώθησης των προϊόντων στις ξένες αγορές ενισχύουν την παραδοχή ότι το κράτος δεν αποτελεί σύμμαχο του επιχειρηματικού κόσμου.

Από τις ίδιες τις επιχειρήσεις, το έλλειμμαανταγωνιστικότητας των προϊόντων που εξάγουν λόγω αδυναμίας δημιουργίας ισχυρού branding και διαφοροποίησης των ίδιων των προϊόντων και το υψηλό κόστος παραγωγής, τα δίκτυα πώλησης του εξωτερικού και το μέγεθος των εταιρειών, δεν λειτουργούν βοηθητικά στο εγχείρημα.

Ωστόσο, οι έρευνες καταλήγουν σε μία σειρά ουσιωδών προτάσεων τόσο για την πολιτεία όσο και τις επιχειρήσεις.

Για την Πολιτεία η βελτίωση του θεσμικού πλαισίου της Δημόσιας Διοίκησης με άρση των εμποδίων που αποθαρρύνουν την εξαγωγική δραστηριότητα των επιχειρήσεων, η προσέλκυση άμεσων ξένων επενδύσεων σε κλάδους υψηλής τεχνολογίας, η βελτίωση των υποδομών και του δικτύου μεταφορών, η αξιοποίηση των διπλωματικών υπηρεσιών για την υποστήριξη των εξαγωγικών επιχειρήσεων, η επένδυση σε έρευνα και τεχνολογία, η ταχύτερη εκκαθάριση ΦΠΑ για τις εξαγωγικές επιχειρήσεις και η μεγαλύτερη ευελιξία και χαλάρωση αυστηρών κριτηρίων στην ασφάλιση των εξαγωγών, μπορούν να λειτουργήσουν σαν ανάχωμα στις αγωνιώδεις προσπάθειες επιχειρηματικών προσπαθειών.

Για τις εξαγωγικές επιχειρήσεις τη λύση δίνουν η δημιουργία κουλτούρας καινοτομίας και εξωστρέφειας, η διαφοροποίηση προϊόντων και παρεχόμενων υπηρεσιών, η μακροχρόνια δέσμευση σε στρατηγική branding, η διοικητική οργάνωση με εξαγωγικό προσανατολισμό και στελέχωση με εξειδικευμένο προσωπικό, η μείωση κόστους λειτουργίας και παραγωγής, η συνεργασία με δίκτυα εξωτερικού και μεγάλες αλυσίδες, η συνεχής επιμόρφωση προσωπικού και ανάπτυξη εξαγωγικών δεξιοτήτων, η συνεργασία με πανεπιστήμια για δημιουργία καινοτομιών σε όλες τις λειτουργίες της επιχείρησης, με παράλληλη μείωση του κόστους λειτουργίας, η συνεργασία με άλλες εξαγωγικές επιχειρήσεις και συμπληρωματικές δράσεις και η συμμετοχή σε διεθνείς εκθέσεις.

Η εξωστρέφεια μπορεί και πρέπει να είναι η πρώτη μας στόχευση.

Ο Κωνσταντίνος Εμ. Χαλιορής είναι Οικονομολόγος – M.Sc, Πολιτευτής Νέας Δημοκρατίας Ν.Φωκίδας

[dynamic-sidebar id=”post-area-diabaste”]