Σε δεκάδες threads μέσα στα τελευταία χρόνια, οι Έλληνες χρήστες μιλούν για φρουτάκια, στοίχημα, καζίνο, και ό,τι άλλο τραβάει η… τύχη τους. Η συζήτηση ξεκινάει συχνά «για πλάκα» – με κάποιον να λέει πως έβγαλε 100€ από ένα δεκάευρο – και καταλήγει με δεκάδες ιστορίες για χαμένες περιουσίες, σπασμένες οικογένειες και εθισμούς που δεν ξεχωρίζουν από αυτούς των ναρκωτικών.

Από το «ένα δεκάρικο» στον γκρεμό

«Ξεκίνησα με ένα δεκάρικο και μέσα σε μια εβδομάδα είχα +400€. Ένιωθα πανέξυπνος. Μετά από λίγες μέρες τα έχασα όλα και έβαλα κι άλλα. Δεν κατάλαβα πώς πέρασαν δύο μήνες και ήμουν -1.200€» γράφει ένας χρήστης.

Άλλος λέει: «Φοιτητές να χάνουν 1000 ευρώ την βδομάδα, να ποντάρουν τα λεφτά για το νοίκι κτλ. Έχω ακούσει κιόλας άτομο που ενώ ήταν στο αεροδρόμιο για να πάει διακοπές ξόδεψε όλα τα λεφτά του σε στοιχήματα και δανειζόταν απ’ την κοπέλα του για να την βγάλει πέρα. Ξέρω πάρα πολλά άτομα που έχουν καταστρέψει τις οικογένειες τους ακριβώς έτσι.».

Η κοινή γραμμή όλων αυτών; Ξεκινάς «για το χαβαλέ», μετά «λες να ρεφάρεις», και καταλήγεις να χάνεις και τα λεφτά και τον έλεγχο.

Η ορατή ζημιά και ο αόρατος εθισμός

Το μεγαλύτερο πρόβλημα, σύμφωνα με πολλούς, είναι ότι ο τζόγος δεν έχει… φανερά σημάδια. Ένας αλκοολικός φαίνεται. Ένας τζογαδόρος μπορεί να ζει δίπλα σου και να έχει φτάσει στον πάτο χωρίς να το πάρεις χαμπάρι. «Ο πατέρας μου έχασε όλα τα λεφτά της σύνταξης σε φρουτάκια. Και κάθε μήνα εκεί πάει πάλι. Τον θυμάμαι μικρός να κάθεται στο καφενείο με μια απόδειξη στο χέρι και να κοιτάζει το δελτίο σα να είναι το Άγιο Δισκοπότηρο».

«Δεν παίζουμε για να κερδίσουμε, παίζουμε γιατί δεν μπορούμε να σταματήσουμε»

Αυτή είναι η πιο σκληρή αλήθεια, όπως τη λέει ένας άλλος χρήστης. Ο τζόγος, λένε, δεν είναι «τρόπος να βγάλεις λεφτά». Είναι τρόπος να χάσεις τον έλεγχο. Και ειδικά όταν μιλάμε για φρουτάκια – όπου δεν υπάρχει καν δεξιότητα, μόνο κουμπιά – η εθιστική μηχανική είναι φτιαγμένη ακριβώς για να σε κρατάει εκεί. Το πιο εύστοχο σχόλιο το έκανε ο χρήστης “Grig***” ο οποίο ανέφερε πως “Τα παιδιά που ασχολούνται με στοίχημα κυρίως μιλάνε/ σκέφτονται συνέχεια για αυτό”.

Και οι διαφημίσεις; Παντού.

«Μία στις δύο διαφημίσεις στην τηλεόραση είναι για στοιχηματική» γράφει ένας. «Τα γήπεδα έχουν χορηγούς, στην τηλεόραση παίζουν συνέχεια, μέχρι και ιστοσελίδες αφιερωμένες σε φρουτάκια υπάρχουν. Μικρά παιδιά μεγαλώνουν βλέποντας τη φανέλα της ομάδας τους με διαφήμιση για τζόγο».

Άλλοι μιλούν για παιχνίδια στο κινητό που ουσιαστικά προετοιμάζουν από μικρά τα παιδιά να μπουν σε αυτόν τον κόσμο. Loot boxes, περιστρεφόμενοι τροχοί, in-game νομίσματα που μοιάζουν με φρουτάκια – όλα με τον ίδιο σκοπό: «να σε εκπαιδεύσουν να εθίζεσαι στο ρίσκο».

Το 1114 είναι εκεί – αλλά δεν το ξέρουν όλοι

Πολλοί χρήστες κάνουν έκκληση σε όσους νιώθουν ότι χάνουν τον έλεγχο: «Πάρε στο 1114. Είναι γραμμή για τον τζόγο. Θα σε βοηθήσουν. Δεν είναι ντροπή». Άλλοι προτείνουν αυτοαποκλεισμό από τις στοιχηματικές. «Μπαίνεις στα settings, πατάς αποκλεισμός και τέλος. Δεν μπορείς να ξαναπαίξεις – κι αυτό είναι σωτήριο».

Η ανάγκη για ελπίδα – και η ψευδαίσθηση του ελέγχου

Κάποιοι σχολιάζουν πως ο λόγος που ο τζόγος ανθεί στην Ελλάδα είναι γιατί υπάρχει απόγνωση. «Σε μια χώρα με 700 ευρώ βασικό και ενοίκια στα 500, το να βάλεις 5€ και να φανταστείς ότι θα βγάλεις 5.000 σου δίνει ελπίδα. Ψεύτικη, αλλά ελπίδα».

Κι αυτό είναι το πιο επικίνδυνο: Ο τζόγος δεν πατάει στην απληστία. Πατάει στην ανάγκη.

Μπάφοι, φρουτάκια και συναισθηματικά ερείπια

Η πιο σπαρακτική ίσως πτυχή του εθισμού στον τζόγο είναι το πώς ροκανίζει αθόρυβα τις ανθρώπινες σχέσεις. Σε ένα ιδιαίτερα συγκινητικό ποστ, ένας χρήστης περιγράφει πώς τρία αγαπημένα του ζευγάρια οδηγήθηκαν στον χωρισμό. Όχι λόγω απιστίας ή τραγικών περιστάσεων, αλλά εξαιτίας μιας πιο «ύπουλης» καθημερινότητας: «Μπάφους και φρουτάκια».

Οι άντρες της παρέας είχαν παρασυρθεί σε έναν συνδυασμό μαστούρας και εθισμού στον ηλεκτρονικό τζόγο, απορροφημένοι στη νιρβάνα της αδράνειας και της διαφυγής. Οι σύντροφοι τους, κουρασμένες και απογοητευμένες, πλέον ντρέπονταν για αυτούς. «Τους είχαν δει να ερωτεύονται, και τώρα κάθε κουβέντα συνοδευόταν από μια γκριμάτσα αποστροφής». Το πιο τραγικό; Δεν υπήρξε κανένα εξωτερικό γεγονός που να εξηγεί την πτώση – μόνο η αποσύνθεση που φέρνει η στασιμότητα. Ο εθισμός αυτός δεν φαίνεται μελανιασμένος ούτε μυρίζει αλκοόλ. Απλώς, μια μέρα κοιτάς τον άνθρωπό σου και δεν έχει πια σπίθα στα μάτια. 

3 ζευγάρια που χαιρόμουν να βλέπω, χωρίζουν λόγω τζόγου

Συμπέρασμα; Όχι άλλα φρουτάκια. Όχι άλλα «θα ρεφάρω». Όχι άλλες ζωές χαμένες σε ένα κουμπί.

Αν υπάρχει ένα μήνυμα που περνάει από όλα αυτά τα threads, είναι πως ο τζόγος δεν χαρίζεται. Δεν συγχωρεί. Δεν κάνει εξαιρέσεις. Και κανείς δεν είναι «εξυπνότερος από το σύστημα». Αν νομίζεις ότι το ελέγχεις – μάλλον έχεις ήδη αρχίσει να χάνεις.