Γράφει ο Τάσος Κοτζαναστάσης*

Υπήρξαν πολλές συναλλαγές αλλά και σημαντικές αυξήσεις στις τιμές τους. Στα γραφεία είδαμε ενοίκια να ανεβαίνουν απότομα, αφού η προσφορά για σύγχρονα ακίνητα είναι ελάχιστη – κάτι αναμενόμενο έπειτα από 10 χρόνια χωρίς νέες αναπτύξεις.

Είχαμε τις πρώτες μεγάλες πωλήσεις Μη Εξυπηρετούμενων Δανείων με εξασφάλιση ακίνητα, μέρος των οποίων θα βρει το δρόμο του στην αγορά τα επόμενα χρόνια. Ομολογουμένως, όμως, μόνο μικρό μέρος αυτών των εξασφαλίσεων αποτελείται από ακίνητα θεσμικού ενδιαφέροντος. Ο τομέας των ΑΕΕΑΠ ήταν αρκετά δραστήριος, με τις μεγάλες ΑΕΕΑΠ να μεγεθύνουν τα χαρτοφυλάκιά τους, την ίδρυση νέων ΑΕΕΑΠ, αλλά και τη συγχώνευση της δεύτερης μεγαλύτερης με την πρώην μητρική της τράπεζα.

Στον τομέα των μεγάλων σύνθετων αναπτύξεων που αναμένουν στον προθάλαμο αδειοδότησης, δυστυχώς, οι περισσότερες ούτε φέτος κατάφεραν να ξεκολλήσουν από τη γραφειοκρατία, κάτι που στερεί την Ελλάδα από σημαντικές επενδύσεις. Αυτό είναι ιδιαίτερα ανησυχητικό, δεδομένου ότι πρόκειται για τομέα που η χώρα μας έχει συγκριτικό πλεονέκτημα. Η φορολογία παραμένει δυσβάστακτη για όλο το ελληνικό επιχειρείν.

Προσπαθώντας τώρα να δούμε τι μας επιφυλάσσει το 2019, τολμώ τις πιο κάτω προβλέψεις. Η ανάκαμψη στην αγορά θα συνεχιστεί, με αντικείμενο ενδιαφέροντος τα καλής ποιότητας γραφεία και τους δύο τομείς που ικανοποιούν ζήτηση από το εξωτερικό: ξενοδοχεία και οικιστικά βραχείας διαμονής.

Την επενδυτική ζήτηση τροφοδοτούν τόσο η οικονομική ανάκαμψη στην Ελλάδα όσο και η δυσκολία εξεύρεσης ευκαιριών στην υπόλοιπη Ευρώπη, η οποία βλέπει τις τιμολογήσεις να πλησιάζουν όλο και πιο κοντά στην κορυφή του κύκλου.

Με την έλλειψη επενδυτικού προϊόντος θα αναμέναμε καινούργιες αναπτύξεις (άλλως «develop-to-core»), αλλά η γνωστή δυστοκία του αδειοδοτικού πλαισίου θα αποτρέψει αρκετά από αυτά τα κεφάλαια και μεγάλο μέρος της επενδυτικής ζήτησης δεν θα ικανοποιηθεί. Ενα μεγάλο μέρος της αγοράς -το οποίο συμπεριλαμβάνει τη μεγάλη πλειονότητα των ακινήτων των ΜΕΔ- θα παραμείνει αδρανές, αφού η οικονομική βάση που τα υποστήριζε μάλλον δεν θα ανακάμψει – βλέπε βιομηχανικά και πρώτη κατοικία για εγχώρια ζήτηση.

Ως πιο μεγάλο κίνδυνο θεωρώ τον πολιτικό, ο οποίος σκεπάζει όλη την Ευρώπη. Στην Ελλάδα αναμένουμε εκλογές κάποια στιγμή μέσα στο 2019 και η αβεβαιότητα θα πεδήσει τη δραστηριότητα. Σε περίπτωση μεγαλύτερων αναταράξεων στην Ιταλία, ενός άτακτου Brexit ή ενός άλλου μείζονος συμβάντος στην Ευρώπη που πολώνεται από το λαϊκισμό, οι επενδυτές θα οπισθοχωρήσουν σε «ασφαλή λιμάνια» και η αγορά μας μάλλον θα ξαναπαγώσει.

Ο Τάσος Κοτζαναστάσης είναι Ιδρυτής και διευθύνων σύμβουλος 8G Capital Partners Ltd

Από το ειδικό ένθετο Οικονομία που κυκλοφορεί με τον Ελεύθερο Τύπο της Κυριακής

[dynamic-sidebar id=”post-area-diabaste”]