Γράφει ο Δημοσθένης Δαββέτας

Το πρώτο ξεκίνησε εκεί στις αρχές του 2000 ως λόγος για τη μεγάλη πατρίδα, αυτήν της Τεχνικής, όπου το άνοιγμα των συνόρων συνάδει με το άνοιγμα των αγορών, με την ελεύθερη διακίνηση των προϊόντων και με το πάθος της καινοτομίας εφαρμόζοντας στην πράξη τη θεωρία του Σουμπέτερ περί δημιουργικής καταστροφής. Ταυτόχρονα, ο πολύ-πολιτισμός θα προχωρούσε δίχως δυσκολίες στο πρόγραμμα εφαρμογής μιας υπερεθνικής αδελφοποίησης λαών και πολιτισμών .

Το δεύτερο χαρακτηριστικό, περιέργως, είναι η αύξηση των πολεμικών επιχειρήσεων, η παγιοποίηση ,ως «φυσιολογικού» πλέον φαινομένου της καθημερινότητάς μας, της τρομοκρατίας, η ανεξέλεγκτη (;) μετανάστευση, η επιστροφή της θρησκείας, η απειλή του περιβάλλοντος και η οικονομική και βιομηχανική κατάρρευση. Και τα δυο ανώτερα χαρακτηριστικά είναι ενδογενή στοιχεία της παγκοσμιοποίησης. Και προκαλούν πολλαπλές αντιδράσεις στους ανθρώπους. Ο

ι πολίτες λειτουργούν ενστικτωδώς ανάμεσα στο «εγώ» και το «μαζί». Από τη μια βλέπουμε ν’ αναπτύσσεται ένα είδος ατομικού φρουρίου προστασίας, μιας διάθεσης έντονης αυτοπροστασίας ως τα όρια ενός ατομισμού της επιβίωσης κι από την άλλη ένα κίνημα συλλογικής αντί-παγκοσμιοποιημένης συμπεριφοράς (κάτι σαν alter mondialisme) που έχει τα εξής στοιχεία: αναζήτησή αυτονομίας μέσα στο σύνολο, επιστροφή στη φύση, δημιουργία μικρο-κυκλωμάτων και μικρο-συνόλων που επιδιώκουν το «ζούμε μαζί» γιατί κάποιος γενικός κίνδυνος τους απειλεί. Ποιος είναι αυτός ο κίνδυνος; Πάνω απ όλα είναι η αβεβαιότητα για το μέλλον. Είναι η ιδέα ότι το αύριο θα είναι σίγουρα χειρότερο.

Γι’ αυτό και κάποιοι γίνονται αναχωρητές ή ζουν σε κοινότητες. Τι φοβούνται; Την κλιματική αλλαγή, την αποτυχία εξυγίανσης του διεφθαρμένου συστήματος των κρατικών μηχανισμών, την πολιτισμική παρακμή, θεωρώντας ότι σήμερα ζούμε σε έναν πολιτισμό-σκουπίδια και κυρίως την αδυναμία των υπαρχουσών δομών να αμυνθούν σε αυτή την επερχόμενη καταστροφή; Μήπως ζούμε μια ψυχολογία Αποκάλυψης;

Ο Μπέρτραντ Βιντάλ, που ασχολήθηκε με το θέμα, παρατήρησε ότι το φαινόμενο αυτό αναπτύσσεται σε χώρες όπου το επίπεδο ζωής είναι σταθερό. Το φάντασμα της ανασφάλειας λοιπόν γεννιέται εκεί που υπάρχει τεχνο-υλικό παρόν ανεπτυγμένο . Εκεί αναπτύσσεται και η αγωνία της επιβίωσης (κάτι βέβαια που δεν θα μπορούσε να γίνει στη Συρία, όπως καταλαβαίνετε). Πρόκειται για ένα φαινόμενο που παίρνει της διαστάσεις κινήματος, αυτό του «επιβιωτισμού» (survivalism).

Το κίνημα αυτό ξεκίνησε τα χρόνια του ’60 στις ΗΠΑ σαν αντίδραση προς τον κομμουνισμό και την πτώση των ηθικών αξιών των νέων. Σήμερα έχει επεκταθεί στην Ευρώπη, ειδικά από τις αρχές του 2000, Οι πιο ακραίοι μιλούν για το πιθανό τέλος του κόσμου, για περιβαλλοντική καταστροφή, για Τρίτο Παγκόσμιο Πόλεμο κ.λπ. Τα ΜΜΕ δεν βοηθούν συχνά με τα ανάλογα ρεπορτάζ στον κατευνασμό αυτού του παροξυσμού. Είναι δε πολλοί οι πονηροί επιχειρηματίες και κυβερνώντες που καλλιεργούν τέτοιες καταστάσεις στην ψυχολογία του κόσμου. Πάνω απ’ όλα όμως η ηρεμία της λογικής απειλείται από πολιτικούς πρωταγωνιστές όπως οι Πούτιν, Τραμπ ή Ερντογάν, που μοιάζουν να έχουν βάλει ταφόπλακα στην κοινωνία της εμπιστοσύνης, όπως αυτή γεννήθηκε και δομήθηκε το 16ο αιώνα, λέγοντας ότι το αύριο θα είναι καλύτερο και που επέτρεψε στον Μαρξ να επαγγέλλεται ότι θα περάσουμε από την τροφική ανάγκη στην ευζωία.

Ο μύθος αυτός δείχνει να έχει σήμερα τελειώσει μπροστά στο συλλογικό πνεύμα επιβίωσης που κυριαρχεί.

Από την έντυπη έκδοση του Ελεύθερου Τύπου

[dynamic-sidebar id=”post-area-diabaste”]