Γράφει η Άννα Παναγιωταρέα

Και ξέρετε κάτι; Η ευεργεσία του Ιδρύματος προς τον ελληνικό πολιτισμό, επί δεκαεπτά έτη, είναι πολύτιμη. Οχι τώρα που η κρίση έχει στεγνώσει τα κρατικά ταμεία, αλλά κι όταν υπήρχε ευμάρεια με δανεικά χρήματα. Γιατί; Επειδή λείπει η τόλμη για το καινούργιο. Επειδή το δημιουργικό και το ευφάνταστο δεν υπακούουν στην κανονικότητα των δημόσιων υπηρεσιών.

Επειδή λείπει η αξιοπιστία που έχει η ιδιωτική πρωτοβουλία στα μεγάλα μουσεία του κόσμου, που πρόσφεραν απλόχερα στην έκθεση τους θησαυρούς τους. Το Ιδρυμα Ωνάση έδωσε δύσκολες, πολύχρονες εξετάσεις ποιότητας στην αμερικανική κοινωνία και έγινε δεκτό, με θαυμασμό, από τους κύκλους της αμερικανικής κουλτούρας και της πνευματικής ηγεμονίας».

Ισως να μην είχα πολλά να προσθέσω στο μονόλογο του συναδέλφου, αν δεν είχα δει προηγουμένως την έκθεση, «Κόσμος των αισθημάτων: Αρχαία Ελλάδα από το 700 π.Χ. ως το 200 μ.Χ.», στον ιδανικό και πλήρως ανανεωμένο εκθεσιακό χώρο του Κέντρου Πολιτισμού.
Τι είναι το ιδιοφυές σ’ αυτή την έκθεση που έχει σχεδιαστεί ακολουθώντας τη ροή των αισθημάτων, που αποτυπώνονται τέλεια στα εκθέματά της; Η συνειρμική πρόσκληση των δικών μας συναισθημάτων να σμίξουν με εκείνα που εκφράζονται από τις ιδανικές μορφές στα μελανόμορφα αγγεία, στα όμορφα πρόσωπα των γλυπτών, που ήρθαν από τη Βασιλεία, τη Ρώμη, το Βερολίνο, τονίζοντας την οικουμενικότητα της ελληνικής αρχαίας τέχνης. Το κοινό μας κτήμα.

Τι είναι το ιδιοφυές στην έκθεση; Οτι η δική μας καθημερινότητα, οι έρωτές μας, τα πάθη μας, η αγάπη μας για την πατρίδα, η φιλία μας, το μίσος και το πάθος, η αφοσίωση, η γενναιότητα και η ευγνωμοσύνη συναντούν στις ιδανικές μορφές της αρχαίας ελληνικής τέχνης τα πρότυπά τους, αναγνωρίζοντας το αμετάβλητο της ψυχής μας.

Η έκθεση συγκινεί γιατί αποτυπώνει έργα και μέρες θεών και ανθρώπων, που μας περίμεναν στους στίχους του Ομήρου. Αφθαρτα συναισθήματα αποτυπώνονται στην αιώνια αρχαία ελληνική τέχνη, κατά τρόπο εξαίσιο και μοναδικό. Ποιος να περιγράψει τη θλίψη στη ματιά του Αχιλλέα που νιώθει να τον συγκλονίζει ο έρωτας την καίρια στιγμή που αφαιρεί τη ζωή της Πενθεσίλειας και πώς να μιλήσει για το δικό της βλέμμα, ερωτικό και απορημένο συνάμα, για όσα δεν θα ζήσουν. Εκείνη η ματιά τους, για μια μόνη στιγμή, είναι που συγκλονίζει. Μια στιγμή απόλυτης ένωσης. Μετά… τίποτα.

Η έκθεση είναι γλυκόπικρη, καθώς η χαρά εναλλάσσεται με τη θλίψη. Η αγωνία της Εκάβης για την τύχη του Πριάμου και η απελπισία της για το θάνατό του φέρνει στο νου μας ιστορίες αγαπημένες της Ιλιάδας. Ο Αγαμέμνων, περιφρονώντας τον -γονατιστό μπροστά του- ιερέα του Απόλλωνα, Χρύση, αρνείται την επιστροφή της κόρης του Χρυσηίδας. Γιατί δεν ξέρει πόσο ακριβά θα πληρώσει την ασέβειά του. Η ερημιά του Φιλοκτήτη στη Λήμνο, η εγκατάλειψη του Ηφαίστου από τη χυμώδη Αφροδίτη, η Ηρα που τιμωρεί τις παρθένες που επιλέγει ο Δίας για πρόσκαιρη απόλαυση… Είναι εδώ όλοι οι εξαίσιοι μύθοι του Δωδεκαθέου που έθρεψαν τα παιδικά μας χρόνια… Μια ιστορία ξετυλίγεται σε εικόνες ομορφιάς και τέχνης.

Πρέπει η έκθεση να έρθει στην Αθήνα. Να παρακαλέσουμε το Ιδρυμα Ωνάση. Ιδανικός χώρος, το Μουσείο Ακρόπολης. Και είναι κρίμα που καμία από τις προηγούμενες εκθέσεις του Ιδρύματος δεν ήρθαν στην Ελλάδα. Αναρωτιέμαι: Πόσο ωραίο θα ήταν αν εκατοντάδες άνθρωποι, πάσης ηλικίας, περίμεναν υπομονετικά και αγόγγυστα στην ουρά για να τη δουν, όπως εδώ, μέρα βροχερή, στην καρδιά του Μανχάταν;

Από την έντυπη έκδοση του Ελεύθερου Τύπου της Κυριακής