Πρόκειται για φθορά των αρθρικών επιφανειών των οστών που εξελίσσεται με την πάροδο του χρόνου και μπορεί να είναι είτε ιδιοπαθής είτε να οφείλεται σε κάποια άλλη παθολογική κατάσταση. Προκαλεί οίδημα (πρήξιμο), απώλεια χόνδρου, δυσκαμψία και πόνο, που οδηγούν σε μείωση της σωματικής δραστηριότητας και τάση προς ακινησία, με συνέπειες αυξανόμενης βαρύτητας στην ποιότητα ζωής και, κατά περιπτώσεις, στο καρδιαγγειακό σύστημα των πασχόντων ατόμων.

Η έμφαση στο ισχίο και στο γόνατο

Το ισχίο είναι η δεύτερη μεγαλύτερη και το γόνατο είναι η μεγαλύτερη άρθρωση στο σώμα μας, ενώ είναι και οι δύο αρθρώσεις στις οποίες συμμετέχει το μηριαίο οστό. Δυστυχώς, προσβάλλονται πολύ συχνά από οστεοαρθρίτιδα, γι’ αυτό και η επιστημονική κοινότητα και η έρευνα για νέες θεραπείες επικεντρώνονται ως επί το πλείστον σε αυτές.

Πώς λειτουργεί φυσιολογικά η άρθρωση του ισχίου και πώς προκαλείται η οστεοαρθρίτιδα

Η άρθρωση του ισχίου, που «ενώνει» το πάνω (κορμός) με το κάτω μέρος (άκρα) του σώματος, αποτελείται από την κεφαλή, που βρίσκεται στο μηριαίο οστό και αρθρώνεται με την κοτύλη, που βρίσκεται στη λεκάνη. Η άρθρωση «μεταφέρει» το βάρος του σώματος στα κάτω άκρα και εξασφαλίζει την κίνηση των σκελών κατά τη βάδιση. Οι επιφάνειες της κεφαλής και της κοτύλης που έρχονται σε επαφή είναι εφοδιασμένες με τον αρθρικό χόνδρο, που είναι λείος σαν γυαλί, προκειμένου να «γλιστράει» η μία επιφάνεια πάνω στην άλλη με όσο δυνατόν λιγότερη αντίσταση. Η άρθρωση περιβάλλεται από μια μεμβράνη η οποία παράγει το αρθρικό υγρό, που βοηθάει στη θρέψη του χόνδρου και τον κρατάει λείο.

Η οποιασδήποτε αιτιολογίας καταστροφή του αρθρικού χόνδρου στις αρθρικές επιφάνειες αρχικά προκαλεί την αύξηση της τριβής μεταξύ των δύο επιφανειών και στη συνέχεια το σχηματισμό μικροκαταγμάτων. Οι βλάβες αυτές γίνονται η αιτία για μια σειρά από άλλες βλάβες στην άρθρωση και τις γειτονικές περιοχές της, με αποτέλεσμα τα συμπτώματα που περιγράφηκαν παραπάνω: πόνος στην άρθρωση και δυσκαμψία.

Ο πόνος εμφανίζεται κυρίως μετά από περιόδους έντονης σωματικής δραστηριότητας και σταδιακά γίνεται όλο και πιο συχνός, εμφανιζόμενος ακόμα και στην ηρεμία. Όταν αρχίσει να εμφανίζεται νύχτα και να είναι τόσο έντονος ώστε να ξυπνά ο ασθενής από τον ύπνο, τότε πρόκειται για προχωρημένη οστεοαρθρίτιδα. Η δυσκαμψία αρχικά εμφανίζεται μετά από πολύωρη ανάπαυση, αλλά προοδευτικά αυξάνεται δυσκολεύοντας πολλές φορές τον ασθενή ακόμα και να φορέσει τις κάλτσες ή τα παπούτσια του. Σε τελικά στάδια της οστεοαρθρίτιδας ο ασθενής μπορεί να δυσκολεύεται να περπατήσει ή να κουτσαίνει.

Πώς λειτουργεί φυσιολογικά η άρθρωση του γόνατου και πώς προκαλείται η οστεοαρθρίτιδα

Το γόνατο, εκτός του ότι είναι η μεγαλύτερη άρθρωση στο σώμα μας, είναι επίσης μία από τις πιο σύνθετες γιατί είναι επιφορτισμένο με πολλά: πρέπει να είναι τόσο ισχυρό ώστε να υποστηρίζει το βάρος μας και να μπορεί να «ασφαλίσει» για να μπορούμε να στεκόμαστε όρθιοι, πρέπει να λειτουργεί τρόπον τινά σαν «μεντεσές» για να μπορούμε να βαδίζουμε και πρέπει να αντέχει μεγάλα φορτία, όπως συμβαίνει όταν τρέχουμε ή όταν αθλούμαστε.

Η άρθρωση του γόνατος σχηματίζεται εκεί όπου το μηριαίο οστό συναντιέται με την κνήμη. Συγκροτείται από τα ίδια στοιχεία που περιγράφηκαν και για το ισχίο, αλλά έχει επιπλέον τους μηνίσκους, κομμάτια «χόνδρου» που, μεταξύ άλλων απορροφούν τους κραδασμούς, λειτουργώντας σαν φυσικό αμορτισέρ.

Ο μηχανισμός της οστεοαρθρίτιδας του γόνατου είναι όμοιος με αυτόν της οστεοαρθρίτιδας του ισχίου, αλλά η πρώτη απαντά περισσότερο στις γυναίκες. Είναι συχνότερη στα παχύσαρκα άτομα και πιθανόν έχει ταχύτερη εξέλιξη. Επίσης, η συστηματική υποβολή της άρθρωσης του γόνατου σε μεγάλα φορτία όπως π.χ. το καθημερινό τρέξιμο μπορεί να οδηγήσει σε.

Θεραπεία

Η τελική και με μόνιμα αποτελέσματα θεραπεία είναι η ολική αρθροπλαστική, η αντικατάσταση δηλαδή της πάσχουσας άρθρωσης με μεταλλική πρόθεση.

Με την κλασική όμως μέθοδο, η ολική αρθροπλαστική ισχίου ή/και γόνατος, ακόμα και με τα νέα και πολύ πιο ανθεκτικά βιοϋλικά, είναι μια επέμβαση με καλά αποτελέσματα αλλά μεγάλη σε διάρκεια, σε τομές, σε παραμονή στο νοσοκομείο και οδηγεί σε μακρά απόσυρση από μια ποιοτική καθημερινότητα. Με στόχο την αλλαγή αυτών των δεδομένων, τα τελευταία χρόνια έχουν αναπτυχθεί ελάχιστα επεμβατικές τεχνικές όπως η ρομποτικά υποβοηθούμενη αρθροπλαστική γόνατος ή/και ισχίου με το πρωτοποριακό σύστημα Mako, τεχνικές με πλοήγηση , navigation και πολλές άλλες, που άλλαξαν παντελώς το τοπίο στο πεδίο της ολικής αρθροπλαστικής του ισχίου και του γόνατος.

Έτσι σήμερα, σε θεραπευτήρια όπως το Metropolitan Hospital, όπου εφαρμόζονται όλες οι παραπάνω σύγχρονες τεχνικές, οι ασθενείς που υποβάλλονται σε ολική αρθροπλαστική ισχίου και ολική αρθροπλαστική γόνατος πονάνε λιγότερο, έχουν πολύ μικρότερες τομές, νοσηλεύονται λιγότερο, αναρρώνουν πιο γρήγορα και συνήθως επιστρέφουν στις καθημερινές δραστηριότητές τους μέσα σε 3-6 εβδομάδες.