Κύριο χαρακτηριστικό είναι η αποχή από τα τρόφιμα ζωικής προέλευσης, όπως το κρέας, τα γαλακτοκομικά προϊόντα, τα αβγά και τα παράγωγά τους, και, αντίθετα, η αύξηση της κατανάλωσης τροφίμων όπως ζυμαρικά, όσπρια, λαδερά, θαλασσινά, ψάρια και φυσικά φρούτα και λαχανικά.

Τι μπορεί να σημαίνει αυτό για τον οργανισμό μας; Ο δρ Χάρης Δημοσθενόπουλος, κλινικός διαιτολόγος και βιολόγος, προϊστάμενος του Τμήματος Κλινικής Διατροφής στο Λαϊκό Νοσοκομείο, εξηγεί στον «Ε.Τ.» τα οφέλη για τον οργανισμό μας από τη μοναστηριακή νηστεία της Σαρακοστής, αλλά και τι να προσέξουμε.

Σύμφωνα με τον ειδικό, κατά τη διάρκεια της νηστείας προχωράμε σε τρεις βασικές ωφέλιμες αλλαγές στη διατροφή μας:

1. Ελαχιστοποιούμε την κατανάλωση κορεσμένου λίπους (ζωικά λιπαρά)
2. Αυξάνουμε την κατανάλωση τροφίμων πλούσιων σε μονοακόρεστο λίπος, π.χ. ταχίνι, ξηροί καρποί κ.ά. (φυτικά λιπαρά)
3. Αυξάνουμε τις φυτικές ίνες στη διατροφή μας με την κατανάλωση φρούτων, λαχανικών

Επίσης, εάν ακολουθούμε σωστά τη νηστεία, μειώνουμε τα υδρογονομένα λιπαρά οξέα που βρίσκονται στα τυποποιημένα φαγητά και στο junk food, τα οποία είναι πολύ επιβαρυντικά για την υγεία μας.

Οι επιστήμονες υποστηρίζουν πως τα οφέλη είναι μεγάλα, όπως λέει ο δρ Δημοσθενόπουλος: «Η νηστεία -ειδικά εδώ στην Ελλάδα που χρησιμοποιούμε πολύ ελαιόλαδο και ελιές- μας προσφέρει πολύ καλής ποιότητας λιπαρά οξέα. Επίσης, η διατροφή με ξηρούς καρπούς, χόρτα κ.λπ. μας δίνει πολυακόρεστα και πολλές φυτικές ίνες που σε σύγκριση με τη συμβατική διατροφή σίγουρα “εκτοξεύεται” η ποσότητά τους. Oσπρια, λαχανικά, σπόροι, και ειδικά αν τρώμε και δημητριακά ολικής άλεσης, μας προμηθεύουν με περίπου 35 γραμμ. φυτικών ινών ημερησίως, που προσεγγίζει την επιστημονική σύσταση για τους ενήλικες. Αυτήν την ποσότητα είναι πολύ δύσκολο να τη φτάσουμε με τη συμβατική διατροφή με κρέας, ενώ η νηστεία μάς βοηθάει σε πολύ μεγάλο βαθμό σε αυτό», επισημαίνει.

Ολα τα παραπάνω και κυρίως η απουσία των ζωικών τροφών μάς απαλλάσσουν από τη χοληστερόλη, η οποία προέρχεται από τις τροφές ζωικής πηγής.

«Λείπει το κρέας, λείπουν τα τυριά, λείπουν τα αλλαντικά. Δεν αποκλείεται αυτή η διατροφή να έχει κάποια μορφή χοληστερόλης από τα θαλασσινά, αλλά, απ’ ό,τι γνωρίζουμε, αυτά δεν είναι πολύ επιβαρυντικά για το καρδιαγγειακό σύστημα», επισημαίνει ο δρ Χάρης Δημοσθενόπουλος.

Τα γαλακτοκομικά

Είναι το ίδιο σημαντικά τα οφέλη που αποκομίζουν, όμως, όσοι κατά τη διάρκεια της Σαρακοστής απέχουν μόνο από το κρέας και όχι από τα γαλακτοκομικά;

Ο ειδικός απαντά και πάλι: «Ο καθένας επιλέγει πώς θα κάνει νηστεία και τι διαιτολόγιο θα ακολουθήσει. Πράγματι, πολλοί ακολουθούν μια διατροφή που περιλαμβάνει τα γαλακτοκομικά λέγοντας “εγώ δεν μπορώ να κόψω το γάλα και το γιαούρτι”. Και κόβουν μόνο το κρέας. Τελευταία δεδομένα έδειξαν ότι τα κορεσμένα λιπαρά των γαλακτοκομικών δεν έχουν την ίδια επιβαρυντική δράση που έχουν τα κορεσμένα λιπαρά που βρίσκονται στο κρέας και στα επεξεργασμένα προϊόντα κρέατος. Ετσι ένα διαιτολόγιο “νηστείας” που έχει σαν μικρό “παράθυρο” την παρουσία των γαλακτοκομικών καθιστά τη νηστεία εξίσου πολύ καλή για τον οργανισμό. Δεν είναι βέβαια η κλασική νηστεία, αλλά είναι η επιλογή του καθενός».

Ποια οφέλη μπορούμε να αποκομίσουμε μέσα σε 40 μέρες

Μελέτες από το ΑΠΘ πάνω στη λεγόμενη «ορθόδοξη δίαιτα» και τα οφέλη της, αλλά και από παλιότερες μελέτες από την ομάδα του καθηγητή Καφάτου στην Κρήτη, απέδειξαν ότι η κλασική μοναστηριακή νηστεία, δηλαδή αυτή που ακολουθεί τις οδηγίες που δίνει η Εκκλησία μας, όπως αναφέρει ο καθηγητής είναι ποικιλοτρόπως προστατευτική:

«Πρώτον, είναι προστατευτική για μεταβολικά νοσήματα, δηλαδή βοηθά άτομα που έχουν προδιάθεση για διαβήτη και διαβήτη, ή που έχουν καρδιαγγειακά θέματα, (υψηλή πίεση και υψηλά λιπίδια). Επίσης, είναι ένα μοντέλο διατροφής που -αν το ακολουθήσουμε σωστά- μπορεί να παίξει ακόμη και προστατευτικό ρόλο σε κάποιες μορφές καρκίνου. Βέβαια, είναι μικρό το διάστημα των 40 ημερών που κάνουμε αυτή τη διατροφή. Αλλά το ότι για 40 ή 50 μέρες παίρνουμε μονοακόρεστα, αντιοξειδωτικά και διαλυτές φυτικές ίνες φτάνουμε -αν μη τι άλλο- να προστατεύουμε τη λειτουργία του στομάχου και του εντέρου», τονίζει ο κ. Δημοσθενόπουλος.

Για ποιους αντενδείκνυται

Η νηστεία δεν είναι για όλους παρά μόνο για υγιείς ενήλικες. Ανθρωποι που πάσχουν από τη χολή ή το έντερό τους (εκκολπώματα ή ευερέθιστο έντερο), ή κάποια άτομα που προέρχονται από μια επέμβαση -κυρίως στο γαστρεντερικό σύστημα-, δεν πρέπει να ακολουθήσουν ένα τέτοιο διαιτολόγιο.

«Αυτά τα άτομα δεν πρέπει να καταναλώνουν πολλές ίνες και αντίθετα χρειάζονται για την επούλωσή τους πρωτεΐνες υψηλής βιολογικής αξίας, όπως είναι αυτές που στερούμαστε με τη νηστεία», αναφέρει ο επιστήμονας.

Επισημαίνει, επίσης, πως πριν ξεκινήσει κανείς τη νηστεία είναι καλό να μιλήσει με τον γιατρό ή τον διαιτολόγο του.