Αρμονία, ισορροπία
«Σεβόμενη την ιστορική αξία του κτιρίου, η νέα επέκταση δεν φιλοδοξεί να ανταγωνιστεί την υφιστάμενη αρχιτεκτονική, αλλά να δημιουργήσει ένα αρμονικό σύνολο χώρων που θα ισορροπεί μεταξύ του παλιού και του νέου», σημείωσε στην ομιλία του ο διεθνής αρχιτέκτονας David Chipperfield κατά την έναρξη της παρουσίασης με τους συνεργάτες του και τον επικεφαλής του γραφείου Αλέξανδρου Τοπάζη, Σταύρο Γυφτόπουλο. Οσο για το χρονοδιάγραμμα του έργου, συνεργάτης του αρχιτεκτονικού σχήματος αναφέρει στον «Ε.Τ.» της Κυριακής ότι μέσα στο επόμενο διάστημα θα ξεκινήσει ο συντονισμός των ενεργειών που πρέπει να γίνουν για την έναρξη του μεγαλόπνοου σχεδίου.
«Το χρονοδιάγραμμα το οποίο έχουμε καθορίσει είναι ένα χρονοδιάγραμμα αρκετά σφιχτό, αλλά είμαι απολύτως σίγουρος ότι θα καταφέρουμε να το υλοποιήσουμε, διότι υπάρχει μεράκι, διάθεση και τεχνογνωσία για να μπορέσουμε αυτό το πολύ όμορφο όραμα, το οποίο παρουσιάστηκε, να γίνει πράξη το συντομότερο δυνατόν», είπε ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, κατά την ομιλία του στην παρουσίαση των σχεδίων σχετικά με το πώς θα δρομολογηθεί από εδώ και στο εξής η υλοποίηση του έργου. «Η πρόθεσή μας είναι όλες οι μελέτες να χρηματοδοτηθούν από ιδιωτικές δωρεές και στη συνέχεια, προφανώς, η κατασκευή του μουσείου και του περιβάλλοντος χώρου να χρηματοδοτηθούν από εθνικούς και ευρωπαϊκούς πόρους», συμπλήρωσε.

Ιστορία
Το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο είναι το μεγαλύτερο μουσείο της Ελλάδας και στεγάζει μία από τις σημαντικότερες συλλογές προϊστορικής και αρχαίας ελληνικής τέχνης παγκοσμίως. Το 1866, με τη δωρεά του οικοπέδου από την Ε. Τοσίτσα, ξεκίνησε η ανέγερση του σημερινού κτιρίου του Μουσείου, σε σχέδια Λ. Λάνγκε και Ε. Τσίλλερ. Το 1889, το Μουσείο άνοιξε τις πύλες του στο κοινό, παρουσιάζοντας τις μόνιμες εκθέσεις του, που αποτελούνταν τότε από τμήματα της σημερινής Συλλογής Προϊστορικών Αρχαιοτήτων και της Συλλογής Γλυπτών. Σήμερα 134 χρόνια μετά ετοιμάζεται να ανταποκριθεί σε σύγχρονα πρότυπα μουσειολογίας, ποιότητας και βιωσιμότητας. Τα σχέδια από το σχήμα Τσίπερφιλντ-Τοπάζη εμπνέονται από την παράδοση των ρομαντικών του 19ου αιώνα, από τον αρχικό σχεδιασµό του Λ. Λάνγκε και στόχο, έχουν την εξωστρέφεια και τη διασύνδεση του νέου ΕΑΜ με την πόλη και τους ανθρώπους, κατοίκους και επισκέπτες. Με την αναβάθμιση και επέκτασή του, το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο θα εκσυγχρονιστεί και θα γίνει όπως αξίζει να είναι το μεγαλύτερο μουσείο της χώρας και να συγκαταλέγεται πλέον ανάμεσα στα πρώτα διεθνώς ως προς το είδος του.
Επιπλέον εκθεσιακός χώρος 20.000 τ.μ.

Η βάση του υφιστάμενου κτιρίου εκτείνεται μέχρι την Πατησίων δημιουργώντας ένα νέο υπόβαθρο για το ιστορικό τοπόσημο, ενώ θα προστεθούν δύο επίπεδα υπόσκαφων εκθεσιακών χώρων. Ο επισκέπτης, περνώντας την κύρια είσοδο που πλέον θα βρίσκεται μπροστά, στο επίπεδο του δρόμου, ενισχύοντας με τον τρόπο αυτό τη σχέση του μουσείου με την πόλη, ακολουθεί µια πορεία ενός συνεχούς εκθεσιακού χώρου που διατρέχει τα δύο επίπεδα του νέου κτιρίου και οδηγείται τελικά στο νεοκλασικό κτίριο. Τα τείχη που δημιουργούνται στον προαύλιο υφιστάμενο χώρο και είναι οπτικά ορατά για να δημιουργηθεί το υπόσκαφο κτίριο έχουν περίπου 4 μέτρα ύψος, σύμφωνα με συνεργάτη της ομάδας του Τσίπερφιλντ.

Επίσης, με την υπόγεια επέκταση δημιουργείται επιπλέον εκθεσιακός χώρος 20.000 τ.μ. και ένα εξαιρετικά όμορφο πάρκο προσβάσιμο σε όλους. Η υπόγεια επέκταση θα στεγάσει τις βασικές λειτουργίες του μουσείου: έκδοση εισιτηρίων, πωλητήριο, εστιατόριο, αμφιθέατρο, καθώς και νέους χώρους για μόνιμες και περιοδικές εκθέσεις. Το μουσείο συνδιαλέγεται ανοιχτά με το αστικό περιβάλλον, επιτρέποντας στους περαστικούς οπτική επαφή με τους νέους εκθεσιακούς χώρους.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον θα έχουν οι τελικές μελέτες για το εξαιρετικής σημασίας -και συνάμα αδικημένο ως προς τους χώρους του σήμερα- Επιγραφικό Μουσείο με τις 14.060 επιγραφές, που παρέχουν πληροφορίες για όλους τους τομείς της οικονομικής, πολιτικής, θρησκευτικής και κοινωνικής ζωής της αρχαιότητας.

Όπως έγινε κατανοητό στην παρουσίαση, ο σχεδιασμός του τοπίου βασίζεται σε μια παράδοση ρομαντικών πάρκων από τον 19ο αιώνα. Ο κήπος του μουσείου που μελετήθηκε από το γραφείο των Βέλγων αρχιτεκτόνων τοπίου Wirtz International φαίνεται ότι θα περιλαμβάνει διαμορφωμένα πλατώματα και μονοπάτια στρωμένα με χαλίκι, εκτάσεις με γρασίδι, συστάδες πεύκων και κουκουναριών, προσφέροντας ένα καταπράσινο καταφύγιο, μια όαση στην πολυσύχναστη πόλη. Το πάρκο είναι προσβάσιμο από όλες τις κατευθύνσεις, ενώ μια εσωτερική αυλή στην καρδιά του συγκροτήματος αμέσως μετά την είσοδο, το κανάλι, όπως το ονόμασε στην παρουσίαση ο διεθνής αρχιτέκτονας, ενοποιεί το παλιό και το νέο. Στο σημείο αυτό θα υπάρχει μια νέα κλίμακα που θα οδηγεί στο πάρκο. Στο βάθος του ενιαίου αρχιτεκτονικού συνόλου ο επισκέπτης θα βλέπει το νεοκλασικό υφιστάμενο κτίριο. Η πρόσβαση σε αυτό θα γίνεται είτε μέσω υπόγειας επέκτασης είτε μέσω της παρούσας μνημειακής κλίμακας.

Πρότυπο σχεδιασμού, οργάνωσης και αειφορίας

Εχοντας μελετήσει και εκπονήσει μελέτες έργων μουσείων σε πάνω από 25 σημεία του πλανήτη, ο David Chipperfield και η ομάδα του ακολουθούν σύγχρονα πρότυπα σχεδιασμού – οργάνωσης, βιωσιμότητας και αειφορίας. Με βάση το παραπάνω τρίπτυχο ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν τρία στοιχεία. Το πρώτο και το κυριότερο είναι η άνεση που δημιουργούν οι νέοι χώροι όχι μόνο για να φιλοξενήσουν και να αναδείξουν τους θησαυρούς του ΕΑΜ, αλλά και οι χώροι υποδοχής του κοινού. Σύμφωνα με τη σύγχρονη μουσειολογία, ο σχεδιασμός και η οργάνωση των χώρων υποδοχής αποτελούν την πρώτη εντύπωση που αποκτάει ο σύγχρονος επισκέπτης και πρέπει είναι καθοριστική για να του δημιουργήσει μια θετική διάθεση. Το δεύτερο στοιχείο που ξεχωρίσαμε είναι η χρήση του άψητου πηλού (rammed earth, δηλ. συµπιεσµένο χώµα) για τους τοίχους με το οποίο ενισχύεται η περιβαλλοντική και αισθητική πτυχή του μουσείου. Όπως αναφέρθηκε στην παρουσίαση, το φυσικό αυτό υλικό παράγεται στην Αθήνα, ενώ παράλληλα λειτουργεί ως φόντο «χωμάτινων» τοίχων που θα δίνει την αίσθηση ότι βρισκόμαστε σε υπόγεια ανασκαφή. Το τρίτο στοιχείο των λιτών αρχιτεκτονικών γραμμών στον υπόσκαφο χώρο είναι η αξιοποίηση του φυσικού φωτός που διαπνέει τη μουσειακή εμπειρία, κάτι που επιβεβαιώνει και ο ίδιος ο αρχιτέκτονας, ότι προτεραιότητα του μουσείου είναι να προβάλλει μέσα από τα εκθέματά του την ελληνική διαχρονία!

ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΟ

» Ιούλιος 2019: Ο πρωθυπουργός, στην εκφώνηση των Προγραμματικών Δηλώσεων, αναφέρθηκε στο έργο της επέκτασης του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου, της διασύνδεσής του με το Ακροπόλ και της συλλειτουργίας του με το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, ως ένα από τα εμβληματικά έργα της κυβέρνησης.

» Νοέμβριος 2019: Ανατίθεται από το υπουργείο Πολιτισμού σε εξειδικευμένη εταιρία η εκπόνηση μελέτης σκοπιμότητας και βιωσιμότητας, χάρη στην ευγενική χορηγία του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος. Τον Απρίλιο 2020, η μελέτη παραδίδεται.

» Τέλος του 2020: Εκπονούνται από το υπουργείο Πολιτισμού η μελέτη αρχιτεκτονικής και στατικής τεκμηρίωσης του υφιστάμενου κτιρίου-μνημείου του μουσείου, ο έλεγχος του υπεδάφους και η γεωτεχνική μελέτη, οι τοπογραφικές αποτυπώσεις της ευρύτερης περιοχής, η μελέτη ιστορικής, αρχαιολογικής, χωροταξικής και πολεοδομικής θεώρησης, και νομοθετείται από το υπουργείο Περιβάλλοντος μια σειρά αναγκαίων χωροταξικών ρυθμίσεων.

» 2021: Ξεκινά η εκπόνηση μελέτης αρχιτεκτονικού προσχεδίου για το έργο, μετά την έκδοση της απόφασης που εγκρίνει τη διαδικασία και την υπογραφή σύμβασης δωρεάς μεταξύ του υπουργείου Πολιτισμού και της οικογένειας Νικολάου και Ειρήνης Λαιμού. Η γενναιόδωρη προσφορά του Νικολάου και της Ειρήνης αποτελεί το πρώτο και καθοριστικό βήμα στην έναρξη του έργου της επέκτασης του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου.

» Απρίλιος 2022: Συγκροτείται επταμελής Διεθνής Πολυεπιστημονική Επιτροπή Αξιολόγησης των δέκα προτάσεων που υπέβαλαν οι συμπράξεις ελληνικών και ξένων αρχιτεκτονικών γραφείων. Τα μέλη της Επιτροπής υπό την προεδρία του καθηγητή του ΕΜΠ Ανδρέα Κούρκουλα τον Δεκέμβριο του 2022 ολοκλήρωσε το έργο της, επιλέγοντας ομόφωνα την πρόταση των αρχιτεκτονικών γραφείων David Chipperfield Architects και Αλέξανδρου Ν. Τομπάζη Α.Ε.

» 15 Φεβρουαρίου 2022: Η πρόταση των γραφείων David Chipperfield και Αλέξανδρου Ν. Τομπάζη παρουσιάζεται στην αίθουσα του Βωμού στο ΕΑΜ. Το έργο, όταν υλοποιηθεί, θα συμβάλει ουσιαστικά στην αναγέννηση της ευρύτερης περιοχής του ιστορικού κέντρου της Αθήνας.

ΛΟΥΙ ΓΚΟΝΤΑΡ
«Θα γίνει ένα από τα σημαντικότερα μουσεία του κόσμου»

Ο «Ε.Τ.» της Κυριακής επικοινώνησε με το μέλος της Διεθνούς Επιτροπής Αξιολόγησης, τον Ιταλό αρχαιολόγο, ομότιμο καθηγητή Πολιτισμών του Αιγαίου του Πανεπιστημίου της Νάπολης Federico II, σύμβουλο για την καλλιτεχνική κληρονομιά των Προέδρων της Ιταλικής Δημοκρατίας C. A. Ciampi και G. Napolitano, Λούι Γκοντάρ (Louis Godart). «Το έργο που οδήγησε σε αυτή την επιλογή διήρκεσε αρκετούς μήνες. Εργαστήκαμε με απόλυτη αυτονομία και ελευθερία, και συζητήσαμε κάθε ένα από τα έργα που θεωρούνται έγκυρα με μεγάλη προσοχή, λαμβάνοντας υπόψη την εξαιρετική σημασία του έργου. Μάλιστα, η επέκταση του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου της Αθήνας θα αυξήσει σημαντικά τον εκθεσιακό χώρο και θα καταστήσει το κόσμημα αυτό, το νέο ΕΑΜ, ένα από τα 4 ή 5 σημαντικότερα μουσεία στον κόσμο», υπογραμμίζει ο Λούι Γκοντάρ και επισημαίνει ότι η επιλογή των Chipperfield και Topazi «ήταν ομόφωνη και είμαστε ευτυχείς που μπορέσαμε να ολοκληρώσουμε αυτό το έργο επιλογής σε μια ατμόσφαιρα υπέροχης διεπιστημονικής συνεργασίας».

Ειδήσεις σήμερα

Market Pass: Ανατροπή στο παραπέντε – Πότε ανοίγει η πλατφόρμα, τι ανακοίνωσε ο Οικονόμου

Μύκονος: Συναγερμός στο νησί – Άγριο έγκλημα μέσα σε μπαρ για τα μάτια μιας γυναίκας– Τι εξετάζουν οι Αρχές

Πόλεμος στην Ουκρανία: Ο Μπάιντεν στο Κίεβο για την επέτειο της εισβολής – Τι υποσχέθηκε στον Ζελένσκι