Oπως εύλογα προκύπτει, η απάντηση σε αυτά τα σύνθετα ερωτήματα απαιτεί μια σύνθετη και πολύμορφη προσέγγιση.

Στη θεωρία της εφαρμοσμένης ηθικής στο χώρο των επιχειρήσεων, υπάρχει η δυνατότητα να αναφερθούμε είτε σε μια επιχειρηματική ηθική είτε σε μια ηθική εν γένει του επιχειρείν. Η φιλοσοφία, και πιο συγκεκριμένα η ηθική θεώρησή της, κρίνονται υπό το μεθοδολογικό πρίσμα ως δυνητικοί αρωγοί της διοικητικής επιστήμης και των θεωριών που αφορούν επιμέρους φαινόμενα, όπως τη λήψη αποφάσεων, την επίλυση συγκρούσεων, τη διαφήμιση, την κοινωνική και πολιτική επικοινωνία. Oπως διαπιστώνεται στη θεωρία της εφαρμοσμένης ηθικής στο χώρο των επιχειρήσεων, υπάρχει μέχρι τώρα μια στενότητα…

Αυτό το κενό στη βιβλιοπαραγωγή έρχεται να κλείσει ένα επίκαιρο και πολύ χρήσιμο βιβλίο του διακεκριμένου διδάκτορα Φιλοσοφίας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών και καθηγητή του Τμήματος Φιλοσοφίας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων Παναγιώτη Ι. Ηλιόπουλου με τίτλο «Η Ηθική του Επιχειρείν ως Εφαρμοσμένη Ηθική» (εκδόσεις Παπαζήση), μια ρηξικέλευθη ερευνητική πρόταση στη διεθνή βιβλιογραφία για κάθε ανήσυχο αναγνώστη που προσπαθεί όχι μόνο να εμπλουτίσει τις γνώσεις του αλλά και να συνθέσει το παρελθόν, τις φιλοσοφικές αναζητήσεις με το παρόν και το μέλλον στο χώρο της επιχειρηματικότητας, στον κυρίαρχο κλάδο του 21ου αιώνα, σε μια κοινωνία συμφέροντος.

«Η φιλοσοφία, και πιο συγκεκριμένα η ηθική θεώρησή της, κρίνονται, μεθοδολογικά, ως αρωγοί της διοικητικής επιστήμης και των θεωριών που αφορούν επιμέρους φαινόμενα, όπως τη λήψη αποφάσεων, την επίλυση συγκρούσεων, τη διαχείριση του χρήματος τη διαφήμιση, την κοινωνική και πολιτική επικοινωνία», αναφέρει ο συγγραφέας και αρχίζει μια συζήτηση γύρω από το νέο του βιβλίο.

Τα πυκνά νοήματα στο λόγο του εκκινούν από τη συναφή συνειδητοποίηση ότι «δεν αρκεί απλώς η κατάφαση πως μια επιχείρηση “θα πρέπει” να επιλύει τα ηθικά διλήμματά της, οφείλει να γνωρίζει και το πώς, και μάλιστα αυτή η γνώση του τρόπου να μην αποτρέπει από την αύξηση της παραγωγής και του κέρδους, αλλά, αντίθετα, να την ενθαρρύνει». Το βιβλίο το οποίο αποτελεί κι ένα ξεχωριστό σύγγραμμα για τους φοιτητές στο ελληνικό πανεπιστήμιο (βρίσκεται ήδη στον Εύδοξο) αναπτύσσεται μέσα σε οκτώ κεφάλαια όπου υπάρχουν αντίστοιχες ερευνητικές υποθέσεις οι οποίες χρήζουν προσοχής για να γίνουν κατανοητές και εφαρμόσιμες στην πορεία.

«Εκείνο που θα ήθελα ιδιαίτερα να αναδείξω είναι η απάντηση στο ερώτημα αν η ηθική είναι κατάλληλη για το χώρο των επιχειρήσεων. Είναι, στην ουσία, η απόκριση στη γνωστή θέση του Νομπελίστα οικονομολόγου Milton Friedman πως η ευθύνη της επιχειρηματικότητας είναι μόνο μία, να εμπλέκεται σε δραστηριότητες που είναι σχεδιασμένες για να αυξάνουν τα κέρδη της. Στο παρόν σύγγραμμα βασική κατανόηση αποτελεί πως η ηθική δεν απευθύνεται σε “αγίους”, οι οποίοι ζουν έξω από τον πρακτικό και καθημερινό κόσμο. Οι επιχειρήσεις, η αγορά, είναι ένας σκληρός χώρος, μια αρένα. Πώς λοιπόν εμβάλλεις την ηθική στο χώρο αυτό; Ως ένα σύνολο “κληρονομημένων” και θέσφατων αληθειών; Ως αξίες; Ή υποχωρείς αντιλαμβανόμενος τις πιεστικές ανάγκες των καθημερινών περιστάσεων; Σαφώς τίποτα από τα παραπάνω δεν συνιστά μια σοφή επιλογή», απαντάει ο κ. Ηλιόπουλος.

Kαι επισημαίνει: «Eνα πράγμα, επίσης, που δεν αναγνωρίζεται επαρκώς είναι ότι ένας μάνατζερ προβάλλει μια δημόσια εικόνα ηθικής για την εταιρία του, συγχρόνως όμως παρεισάγει την ιδιωτική του ηθική η οποία δεν εντάσσεται πλήρως στις συναινετικές αξίες εκείνες οι οποίες διέπονται από το γνώρισμα της καθολικότητας για την επιχείρηση. Αυτό είναι μέρος του βάρος της ηθικής που “αναλογεί” στις επιχειρήσεις, ταυτόχρονα όμως και το διακριτό ποιοτικό τους στοιχείο ή, για να το θέσουμε διαφορετικά, η κύρια ηθική ικανότητά τους, η οποία συζητείται εδώ».

Στην ερώτηση πόση συνάφεια μπορεί να υπάρχει σε ένα χώρο τόσο ρευστό όσο οι επιχειρήσεις και οι οργανισμοί με τις φιλοσοφικές θέσεις αυτού του βιβλίου, ο καθηγητής και συγγραφέας πέντε επιστημονικών μονογραφιών σε Ελλάδα και Αμερική και πάνω από ενενήντα άρθρων σε έγκριτα ελληνικά και ξένα περιοδικά φιλοσοφίας μας λέει: «Η επιχειρηματική ηθική είναι ένας ασαφής χώρος και δεν υπάρχει κάποιο γενικό σύνολο ηθικών αρχών. Το τι είναι σωστό και τι όχι εξαρτάται συχνά από τις συνθήκες. Υφίσταται θεμελιωδώς ο κίνδυνος ενός σχετικισμού, όπως για κάθε ηθική, ή μιας προσέγγισης που εννοιολογείται κυρίως ως “συμμόρφωση” ή ως “εγχάραξη” βιβλικών κανόνων που οφείλουν να ακολουθούν οι άνθρωποι και οι εταιρίες. Εμπειρικά επιβεβαιώνεται όμως ότι οι κανόνες υπερβαίνονται με ευχέρεια αλλά και ενδέχεται να καθηλώνουν τους ανθρώπους σε επαναλαμβανόμενες πρακτικές που εγείρουν πραγματικά εμπόδια στην επιχειρηματική αποτελεσματικότητα. Ο ατομικός βίος θα πρέπει επιπλέον να δύναται να διατηρεί τα νοήματά του χωρίς να παραβιάζεται η συνομάδωση του ανθρώπου εντός της κοινωνίας, ούτε να εγκαταλείπεται ο κοινωνικός σχεδιασμός. Οφείλει λοιπόν να εξεταστεί, κι αυτό πραγματώνεται μέσα σε τούτο το βιβλίο, κατά πόσον μπορεί να θεωρηθεί πιο λειτουργική η υιοθέτηση συγκεκριμένων ηθικών απαιτήσεων. Η σαφήνεια λοιπόν, πρωτίστως, προϋποθέτει την έγκαιρη αναγνώριση του χάους που οφείλεις να τιθασεύσεις».

Το επίκαιρο αυτό βιβλίο «οπλίζει» τον αναγνώστη, τους ειδικούς της φιλοσοφίας, τους ειδικούς του μάνατζμεντ και της διοίκησης οργανισμών και επιχειρήσεων, αλλά και το ευρύ κοινό με γνώσεις που κατανικούν πολλές από τις τρέχουσες αντιλήψεις περί μιας «πεφωτισμένης» ηγεσίας των επιχειρήσεων και αντιπροτείνεται μια πιο λειτουργική οπτική της επιχείρησης.

Ειδήσεις σήμερα

Εξάψαλμος Μητσοτάκη σε υπουργούς: Αν δεν μπορείτε πείτε μου να σας απαλλάξω – Οι εκλογές θα γίνουν στο τέλος της τετραετίας

Σχολεία: Άλλαξαν τα πρωτόκολλα – Τέλος τα self test και οι δηλώσεις για τους μαθητές – Τι θα συμβεί σε περίπτωση κρούσματος

Ελληνοτουρκικά: Πολυμέτωπη η απάντηση της Ελλάδας στις τουρκικές προκλήσεις

Ιωάννα Παλιοσπύρου: Γύρισε στο σημείο της επίθεσης και συγκλόνισε τους πάντες

Ρεύμα: Τι δείχνουν τα στοιχεία για τις διακοπές ρεύματος – Ποιο το κυβερνητικό σχέδιο για την ενεργειακή επάρκεια