Μεγαλώσατε σ’ ένα οικογενειακό περιβάλλον εγγράμματων ανθρώπων. Κατά πόσο αυτό επηρέασε τη συγγραφική σας ανέλιξη και ειδικά ο ρόλος της μητέρας σας Μάρως Δούκα;

Θεμελιακά, όπως εξυπακούεται και όπως κάθε περιβάλλον επιδρά. Εμαθα, δηλαδή, από πολύ νωρίς, ν’ αγαπώ τα έργα της τέχνης, να διαισθάνομαι την επίμοχθη και χρονοβόρα διαδικασία της δημιουργίας τους, να οικειώνομαι την υλική ενσάρκωσή τους ως συμβολική συμπύκνωση του κόσμου, να παρατηρώ την περιπέτεια της πρόσληψης και τη διαχείριση της δημόσιας παρουσίας που αυτή συνεπάγεται, έχοντας, ταυτόχρονα, την πολυτέλεια να περιπλανηθώ στα ράφια της γονικής εστίας, να οικοδομήσω, μέσα και πέρα από αυτά, τον αναγνωστικό μου εαυτό, να καλλιεργήσω τη δική μου φωνή.

Πιστεύετε στη στρατευμένη ποίηση ή αρκεί ο ποιητής να βγάζει την προσωπική του αλήθεια κι αυτό είναι από μόνο του μια μορφή κοινωνικής επανάστασης;

Η προσωπική αλήθεια δεν είναι μονοσήμαντη ούτε θα μπορούσαμε να προδικάσουμε ποιαν, ακριβώς, μορφή θα πάρει. Μπορεί να εκδηλωθεί ως ναρκισσιστικός αυτοθαυμασμός, ως πορνογραφία του ακατέργαστου βιώματος, ως εργαλειοποίηση της έμφυλης ή της πολιτικής ταυτότητας. Το να την υπηρετεί κανείς, ωστόσο, εν γνώσει των αντιφάσεών της, είναι μια στράτευση από μόνη της, ιδίως στην εποχή που όλα αξιολογούνται με βάση το αντίτιμό τους και το κέρδος που ενδέχεται (ή όχι) ν’ αποφέρουν.

Ποιος είναι ο ρόλος της ποίησης στις δύσκολες μέρες που διανύουμε;

Να κατονομάζει τον ζόφο και να παρηγορεί, χαρτογραφώντας τις ρωγμές του.

Μέσα από τα «πονήματά» σας «παίζετε» κυρίως με το παρελθόν, με το παρόν, μ’ αυτά που οραματίζεστε για το μέλλον ή με κόσμους φανταστικούς;

Ανήκοντας σε μια γενιά και βιώνοντας μια συγκυρία που ως χρονικό της ορίζοντα διαθέτει το άμεσα βραχυπρόθεσμο, με τη βεβαιότητα πως έχει πλέον εκπνεύσει το αμετάκλητο της προόδου, εστιάζω πρωτίστως στο παρελθόν, επιχειρώντας, με τη μεσολάβησή του, ν’ αποδώσω ιστορικό βάθος σε ό,τι ζούμε και σε ό,τι θα μπορούσαμε να ελπίσουμε. Δεν παύουν, ασφαλώς, οι αφηγήσεις και οι προφητείες μας, οι γνώσεις, οι αναμνήσεις και οι σκέψεις μας ν’ αποτελούν όλες μυθοπλασίες.

Η έμπνευση για εσάς πώς λειτουργεί;

Χωρίς τη μυθολογία της επιφοίτησης, με τη μεθοδική οικοδόμηση ενός κόσμου, τη χειρωναξία των λέξεων και τον μηρυκασμό των βιωμάτων ως απαραίτητη προεργασία της ποιητικής ενασχόλησης και ως καμβά πάνω στον οποίο μπορεί και να προκύψει, με λίγη τύχη, η έκλαμψη.

Σύμφωνα με τον νομπελίστα ποιητή Γιώργο Σεφέρη, «η ποίηση έχει τις ρίζες της στην ανθρώπινη ανάσα». Για εσάς;

Η μετάπλαση της εμπειρίας, η αφήγηση και αναπαράστασή της, το ξεπέρασμα της πραγματικότητας προς κόσμους νοερούς είναι προαιώνιες ανθρώπινες ανάγκες, συνυφασμένες με την ύπαρξή μας. «Τι θα γινόμασταν», προσθέτει ο Σεφέρης, «αν η πνοή μας λιγόστευε;». Για μένα, η ποίηση είναι ένας τρόπος να δώσω μια δομή στον εαυτό μου και ν’ αποπειραθώ ένα προσωπικό μου στίγμα, που -όσο το δυνατόν- θα μ’ υπερβεί.

Τι γεύση σάς άφησε μέχρι τώρα η έκδοση των βιβλίων σας;

Η έκδοση ενός βιβλίου είναι πράξη επικοινωνίας, απρόβλεπτη και αστάθμητη, ως εκ τούτου, και ανοιχτή σε όλες τις πιθανές εκβάσεις. Αντίστοιχη και η γεύση που μου έχει αφήσει.

Πρόσφατα κυκλοφόρησε η ποιητική σας συλλογή που φέρει τον τίτλο «Η Θήβα Μέμφις» (εκδόσεις Πόλις). Θα θέλατε να μας μιλήσετε γι’ αυτή;

Εκτυλίσσεται στα χρόνια του αποκαλούμενου Ευρωπαϊκού Εμφυλίου (από το 1914 έως το 1945) και δομείται ως σπονδυλωτή σειρά συνδυαστικών προσωπογραφιών. Σε αυτές απεικονίζονται, με αφορμή κάποιο μεμονωμένο γεγονός που τους συνέβη ή που προκάλεσαν, πρόσωπα που έζησαν κι έδρασαν κατά την περίοδο αυτή, και όχι πάντοτε στο προσκήνιό της.

Αντλείτε δύναμη απ’ τις μνήμες;

Πολλή, όπως κι από τα όνειρα που βλέπω όταν κοιμάμαι, προσπαθώντας, βέβαια, να μη με απορροφούν περισσότερο απ’ όσο πρέπει.

Ο Eλιοτ είχε πει πως ολόκληρη η τέχνη της ποίησης είναι πατρίδα. Ισχύει;

Ναι, με όποιον τρόπο και να το εννοήσουμε, είτε, δηλαδή, ότι αναγνωρίζουμε την καταγωγή μας απ’ όσους προηγήθηκαν είτε την ίδια την ιδιότητά μας ως μια μορφή ιθαγένειας.

Τα ποιήματά σας έχουν ανθολογηθεί και μεταφραστεί σε οκτώ ξένες γλώσσες. Πώς αξιολογείτε το αποτέλεσμα;

Με τη βαθιά συγκίνηση της επικοινωνίας και με σεβασμό στην πράξη της μετάφρασης ως πολύτιμης κειμενικής και διαπολιτισμικής συνομιλίας, υπέρβασης διαχωρισμών, πρωτότυπης δημιουργίας.

Οι δικές σας μεταφράσεις νομίζετε πως επηρέασαν την ποίησή σας;

Την επηρέασαν και την επηρεάζουν. Ισως όχι οφθαλμοφανώς, αλλά ως μια εν εξελίξει μαθητεία στην ιστορία της τέχνης μας και την πληθώρα των τρόπων με τους οποίους πήραν μορφή, κατά καιρούς και κατά τόπους, οι εκφραστικές και θεματικές αναζητήσεις μιας πλειάδας δημιουργών.

Ειδήσεις σήμερα