Μια συνέργεια, ένας πολυεπίπεδος διάλογος που θέτει στο επίκεντρο κρίσιμα ζητήματα όπως η απώλεια, η αποκατάσταση, η επιβίωση και η δημιουργία πολιτισμού με φόντο το εθνικό μας αίτημα για επανένωση των Γλυπτών του Παρθενώνα στη γενέθλια γη τους. Πρόκειται για μια τριλογία εκθέσεων, που ξεκινά σήμερα με την έκθεση «Allspice / Michael Rakowitz & Ancient Cultures», στο Μουσείο Ακρόπολης, θα συνεχίσει στον περιβάλλοντα χώρο του Μουσείου Ακρόπολης, στη δυτική του πλευρά προς την οδό Μητσαίων τον Οκτώβριο, για να καταλήξει στο Παλαιό Μουσείο της Ακρόπολης, σε έναν χρόνο από σήμερα, την άνοιξη του 2026. Αρχαιότητες από τις περιοχές της Νοτιοανατολικής Μεσογείου και της Μέσης Ανατολής συνομιλούν με το πολυδιάστατο βαθιά πολιτικό έργο του διεθνώς αναγνωρισμένου Ιρακοαμερικανού καλλιτέχνη, Michael Rakowitz, ιχνηλατώντας ζητήματα γύρω από την πολιτιστική κληρονομιά, την απώλεια και την αποκατάστασή της.

«Η συνεργασία του υπουργείου Πολιτισμού με τον Οργανισμό ΝΕΟΝ έχει δώσει ισχυρά δείγματα γραφής, τα τελευταία χρόνια», είπε η υπουργός Πολιτισμού, Δρ. Λίνα Μενδώνη, και επισήμανε, μεταξύ άλλων, «η συνεργασία μας, στην έκθεση της συγκεκριμένης τριλογίας είναι ακόμη πιο ισχυρή και στοχευμένη». Ο θαυμαστός πολιτισμός, των Ασσυρίων, από τους παλαιότερους πολιτισμούς της λεκάνης της Μεσογείου, συνδυάζεται και συνδιαλέγεται με τις ελληνικές αρχαιότητες σε αγαστή και δημιουργική σύμπνοια με τις σύγχρονες δημιουργίες του Rakowitz, ο οποίος εμπνέεται από τον πολιτισμό του βιβλικού βασιλείου της αρχαίας Ασσυρίας, που μας κληροδότησε αριστουργηματικά έργα τέχνης της Μεσοποταμίας». Δυστυχώς- όπως περιέγραψε η κ. Μενδώνη- «κάποια από αυτά, αντιμετώπισαν σχετικά πρόσφατα τη δήωση και την καταστροφή. Πολλά, ακέραια ή θραύσματα, εκλάπησαν και απομακρύνθηκαν βιαίως από τους τόπους που τα δημιούργησαν. Πέραν όλων των άλλων μηνυμάτων της τριλογίας, παραπέμπει ευθέως στην καταστροφή και τη βίαιη υφαρπαγή των Γλυπτών του Παρθενώνα». Από τη μεριά του, ο Δημήτρης Δασκαλόπουλος, ιδρυτής του ΝΕΟΝ, επισήμανε για την έκθεση το «βαθύ πολιτικό στίγμα» και «τη συνάφεια με την εποχή μας», ενώ υπογράμμισε το πόσο επίκαιρα είναι τα θέματα της απώλειας θεσμών, ελευθερίας και αποκατάστασης, θέτοντας το καίριο ερώτημα: «Τι θα αποκαταστήσουμε, αυτό που είχαμε πριν ή θα δημιουργήσουμε έναν νέο κόσμο;»

Την επιμέλεια της εξαιρετικά όμορφης, με πολλούς εννοιολογικούς συμβολισμούς έκθεσης «Allspice», που ξεδιπλώνει παράλληλα οδυνηρά γεγονότα της Ιστορίας- όπως οι πόλεμοι, οι λεηλασίες, οι κλοπές, η αποικιοκρατία συνυπογράφουν ο γενικός διευθυντής του Μουσείου Ακρόπολης, καθηγητής Νικόλαος Σταμπολίδης και η διευθύντρια του ΝΕΟΝ, Ελίνα Κουντούρη, οι οποίοι στις ομιλίες τους αναφέρθηκαν στην έννοια της πολιτιστικής αποκατάστασης, στις πολιτισμικές αλήθειες, στη δύναμη της Δικαιοσύνης και του ιστορικού τραύματος. Μπαίνοντας στην αίθουσα Περιοδικών Εκθέσεων του Μουσείου Ακρόπολης, τα σύγχρονα πολύχρωμα γλυπτά του Rakowitz, φιλοτεχνημένα από πεπιεσμένο χαρτί, σύγχρονες εφημερίδες της Μέσης Ανατολής και συσκευασίες τροφίμων του Βόρειου Ιράκ εντυπωσιάζουν. Το Allspice αναφέρεται- όπως είπε ο καλλιτέχνης χθες- κυριολεκτικά, στις χειρόγραφες συνταγές της μητέρας του Rakowitz που βρίσκονται στις κολόνες της αίθουσας, παραπέμποντάς μας «στις αλληλεπιδράσεις των πολιτισμών, αλλά και στις μνήμες της εξορίας και της μετανάστευσης ανθρώπων και πολιτισμών». Μέσα σε λίγα βήματα στη συνομιλία μπαίνουν και οι αρχαιότητες από ασβεστόλιθο, που χρονολογούνται στην 3η και 2η χιλιετία π.Χ. και προέρχονται από την περιοχή της Μεσοποταμίας, από το Institute for the Study of Ancient Cultures Museum (ISAC) του Πανεπιστημίου του Σικάγο, μαζί με μια γενειοφόρο ανδρική κεφαλή της Κυπρο-Κλασικής περιόδου (480–400 π.Χ.) από το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης.

Οσο για τα Γλυπτά του Παρθενώνα, ο Rakowitz δήλωσε: «Φυσικά και πρέπει να επιστραφούν. Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία. Δεν υπάρχει κάτι περίπλοκο σε αυτό. Πρέπει να επιστραφούν. Κάποιες επανενώσεις είναι αδύνατες. Αυτή είναι πολύ εφικτή. Αυτό είναι και το σωστό και δεν καταλαβαίνω γιατί υπάρχει καν αυτή η συζήτηση».

Το δεύτερο μέρος της τριλογίας θα παρουσιαστεί τον Οκτώβριο του 2025. Πρόκειται για το έργο «The Invisible Enemy Should not Exist, Lamassu of Nineveh» (2018), που θα εγκατασταθεί στον εξωτερικό χώρο του Μουσείου. Το «Λαμασσού» του καλλιτέχνη που φτιαγμένο από μεταλλικά κουτιά από κονσέρβες σιροπιού χουρμά από το Ιράκ «αναπαριστά» το μήκους περίπου 4,3 μέτρων άγαλμα του φτερωτού ταύρου, της ασσυριακής θεότητας που βρισκόταν στην είσοδο της Πύλης Nergal της Νινευή από το 700 π.Χ. μέχρι τον Φεβρουάριο του 2015, όταν το ISIS το κατέστρεψε. Η τριλογία ολοκληρώνεται με την έκθεση στο Παλαιό Μουσείο της Ακρόπολης, τον Μάιο 2026. Η ιδέα περιστρέφεται γύρω από τις ιστορίες διασποράς και το πώς αντικείμενα από διαφορετικά ιστορικά, γεωγραφικά και αρχαιολογικά συμφραζόμενα διαμορφώνουν αφηγήσεις.