Στιγμιότυπα από τα συσσίτια του ’22, γυναικόπαιδα με δοχεία στα χέρια περιμένουν καρτερικά. Πρόκειται για τρεις από τις πενήντα χαρακτηριστικές αλλά και σπάνιες φωτογραφικές αποτυπώσεις που παρουσιάζονται στην έκθεση «Η αττική γη υποδέχεται τους πρόσφυγες του ’22» του Ιδρύματος της Βουλής των Ελλήνων για τον Κοινοβουλευτισμό και τη Δημοκρατία στον Ιερό Ναό Αγίου Γεωργίου στο Νέο Ψυχικό από αύριο 30 Σεπτεμβρίου έως και τις 2 Οκτωβρίου.

   H έκθεση αυτή είχε ξεκινήσει το 2006 στο Ιδρυμα της Βουλής ως ένας φόρος τιμής στη μνήμη για τον ερχομό και την εγκατάσταση των προσφύγων του 1922 από τη Μικρά Ασία στην Αττική. Εκτοτε έχει ταξιδέψει σε διάφορες περιοχές της χώρας, όπως στη Δράμα, το Αγρίνιο, τη Σκιάθο και τις πέντε πόλεις της Κρήτης, ενώ προγραμματίζονται κι άλλες παρουσιάσεις, όπου ο κύριος άξονάς της συνομιλεί εκ νέου με τοπικό υλικό από μικρασιατικές οργανώσεις της εκάστοτε περιοχής.

Η έκθεση «Η αττική γη υποδέχεται τους πρόσφυγες του ’22» στο Νέο Ψυχικό πραγματοποιείται σε συνεργασία με τον Μικρασιατικό Σύλλογο Νέου Ψυχικού «Αγιος Γεώργιος» και την Ενορία Ιερού Ναού Αγίου Γεωργίου Νέου Ψυχικού στον Ιερό Ναό Αγίου Γεωργίου και περιλαμβάνει φωτογραφίες και εποπτικό υλικό που αφηγούνται το δύσκολο έργο της εγκατάστασης των προσφύγων στην Αττική. Τα φωτογραφικά τεκμήρια προέρχονται από ποικίλους φορείς, όπως τα Ιστορικά και Φωτογραφικά Αρχεία του Μουσείου Μπενάκη, το Αρχείο της ΕΡΤ, το Κέντρο Μικρασιατικών Σπουδών, το Ελληνικό Λογοτεχνικό και Ιστορικό Αρχείο, τη Βιβλιοθήκη του Κογκρέσου.

«Εγκατάσταση, σίτιση, περίθαλψη, φροντίδα και συνοικισμοί είναι οι πέντε κύριοι άξονες που αφηγούνται τις συνθήκες κατά την άφιξη και το πρώτο διάστημα της άφιξης των προσφύγων του 1922», λέει στον «Ε.Τ.» ο ιστορικός Νίκος Ανδριώτης, ο οποίος θα μιλήσει αύριο στην εκδήλωση των εγκαινίων της έκθεσης.

«Την περίοδο εκείνη ο αριθμός θανάτων είναι μεγαλύτερος από τις γεννήσεις. Κι αυτό είναι ο δείκτης της ανθρωπιστικής κρίσης», σημειώνει ο κ. Ανδριώτης, δίνοντας το στίγμα της Μικρασιατικής Καταστροφής και μας αφηγείται τις συνθήκες που επικρατούσαν τότε. Σε κάθε κενό χώρο σε Αθήνα και Πειραιά, σε όλη την Ελλάδα, από αρχαιολογικούς χώρους και πλατείες μέχρι αποθήκες και παράγκες, οι άνθρωποι αναζητούσαν στέγη.

«Οι πρώτοι συνοικισμοί ήταν στην Καισαριανή, στον Βύρωνα, στη Νέα Ιωνία και στην Κοκκινιά. Στη συνέχεια πρόσφυγες εγκαταστάθηκαν στο Περιστέρι, στο Νέο Ψυχικό, στο Αιγάλεω, στην Καλλιθέα και στου Ρέντη», περιγράφει ο ιστορικός. Οσον αφορά στη σίτιση, σε μια χώρα που η ακρίβεια ήταν στα ύψη και οι μισθοί καθηλωμένοι, ο κ. Ανδριώτης υπογραμμίζει: «Το φθινόπωρο του 1922, η Κοινωνία των Εθνών προσέφερε 200.000 συσσίτια, ενώ το 1923, 700.000 συσσίτια. Παράλληλα, ο συνωστισμός έφερε ασθένειες και επιδημίες… Το πρώτο προσφυγικό νοσοκομείο είναι το “Ιπποκράτειο”, ενώ παράλληλα υπήρχαν υποδομές για ορφανοτροφεία. Το 1923 έγιναν 500.000 εμβολιασμοί από κινητές μονάδες για τον τύφο», αφηγείται ο κ. Ανδριώτης και μας ταξιδεύει από το χθες στο σήμερα…

Η έκθεση αναπτύσσεται σε πέντε ενότητες. Στην αρχή, ο επισκέπτης συναντάει προσφυγικά στιγμιότυπα από τις πρώτες αφίξεις στο λιμάνι του Πειραιά και την παραμονή τους σε προσωρινά καταλύματα, ενώ ταυτόχρονα παρουσιάζονται οι πολιτικές εξελίξεις στο εσωτερικό και οι διπλωματικές διεργασίες για την οργάνωση της ανταλλαγής των πληθυσμών. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει η τρίτη ενότητα, όπου παρουσιάζονται στιγμιότυπα και στοιχεία από την παροχή περίθαλψης, σίτισης, φροντίδας και εκπαίδευσης από φιλανθρωπικές οργανώσεις και την Επιτροπή Αποκαταστάσεως Προσφύγων. Ακολουθεί η γέννηση των προσφυγικών συνοικισμών στα περίχωρα της Αθήνας και του Πειραιά και η επαγγελματική αποκατάσταση των προσφύγων, αλλά και η καθημερινότητά τους, η οργάνωσή τους σε σωματεία και συλλόγους. Το Iδρυμα της Βουλής μελέτησε και κατέγραψε την κατανομή των προσφύγων του 1922, σύμφωνα με την περιοχή προέλευσης. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τα στοιχεία της απογραφής του 1928, 1.221.849 πρόσφυγες από τη Μικρά Ασία καταγράφηκαν με βάση την πρώτη περιοχή εγκατάστασης. Οπως αποτυπώνεται στο γράφημα, το μεγαλύτερο κύμα προσφυγιάς δέχτηκε η Κεντρική Μακεδονία, που κατέχει το 27,1% του συνόλου, ακολουθεί η Αττική με 22,2% και στη συνέχεια η Ανατολική Μακεδονία με ποσοστό 19,2%. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον επίσης παρουσιάζει η κατανομή των προσφύγων του ’22 σύμφωνα με την περιοχή προσέλευσης. Τα στοιχεία απογραφής του 1928 από τη Μικρά Ασία καταγράφουν πανελλαδικά 626.954 πρόσφυγες το 1922. Στην έκθεση επίσης παρουσιάζονται χάρτες και κείμενα που αφηγούνται την παρουσία των προσφύγων στην Αττική και την Ελλάδα.

INFO

«Η αττική γη υποδέχεται τους πρόσφυγες του ’22»

Διάρκεια έκθεσης: 30 Σεπτεμβρίου – 2 Οκτωβρίου 2022. Ωρες λειτουργίας: 08:00-22:00, Ιερός Ναός Αγίου Γεωργίου, Χρυσοστόμου Σμύρνης 22, Νέο Ψυχικό.

Ειδήσεις σήμερα

Ειρήνη Στεριανού: «Σφάζει» το GNTM – Tι είπε για την Χατζηπαντελή

Πέθανε ξαφνικά ο ράπερ Coolio – Ήταν 59 ετών [βίντεο]