Με φετινή θεματική του φεστιβάλ τις Παντοπικότητες/Glocalities, ο Οργανισμός Πριμαρόλια αποκωδικοποιεί τους «κώδικες» της μαύρης σταφίδας, εξερευνώντας την νεότερη ιστορία της πόλης, και παρουσιάζει μια σειρά από πολύ ενδιαφέρουσες εκδηλώσεις και δράσεις.

Ελάτε να δούμε λίγη σύγχρονη τέχνη και εκτός Αθηνών. Πάμε μια βόλτα μέχρι την Πάτρα. Γίνονται καινούρια πράγματα εκεί αυτές τις μέρες, όπως το αεικίνητο Φεστιβάλ Πριμαρόλια, ένα πρωτότυπο φεστιβάλ, γνωστό πια για την σύνδεση σύγχρονης τέχνης, ιστορικής έρευνας και πολιτισμού με αφετηρία τα ταξίδια και τον καρπό της μαύρης σταφίδας! Πραγματοποιείται για 5^η χρονιά, ταξιδεύει όμως για πρώτη φορά από το Αίγιο στην Πάτρα, στο ιστορικό επίκεντρο των πριμαρολίων*. Φιλοξενείται στην εμβληματική Βίλα Κόλλα, στο campus του Πανεπιστημίου Πατρών (τοποθεσία: Κουκούλι) η οποία ανοίγει στο κοινό για πρώτη φορά˙ και το πιο σημαντικό, με την ετήσια έκθεση σύγχρονης τέχνης του Φεστιβάλ Πριμαρόλια.

Με φετινή θεματική του φεστιβάλ τις Παντοπικότητες/Glocalities, ο Οργανισμός Πριμαρόλια αποκωδικοποιεί τους «κώδικες» της μαύρης σταφίδας, εξερευνώντας την νεότερη ιστορία της πόλης, και παρουσιάζει μια σειρά από πολύ ενδιαφέρουσες εκδηλώσεις και δράσεις.

Οι εικαστικοί και επιμελητές της έκθεσης σύγχρονης τέχνης Νάνσυ Χαριτωνίδου και Βασίλης Ψαρράς είναι στην ιδρυτική ομάδα του Οργανισμού Πριμαρόλια και μας εισάγουν στον κόσμο της φετινής έκθεσης: (ISAXO) εις απάντησιν της επιστολής σας, (ACEUK) ο καιρός είναι ευνοϊκός. Μια έκθεση που εμπνέεται από τους παντοπικούς κώδικες της μαύρης σταφίδας, με τον τίτλο να προκύπτει από μια ποιητική σύνθεση δύο ουσιαστικά ασύνδετων αρχειακών φράσεων-κωδίκων της μαύρης σταφίδας.

«Προσκαλέσαμε πέντε σημαντικούς καλλιτέχνες από την Ελλάδα και την Αγγλία: την Susan Collins, τον Αντώνη Βολανάκη, την Ηλέκτρα Μάιπα, τον Κώστα Μπασάνο και την Λιλή Χασιώτη. Στόχος μας είναι οι καλλιτέχνες να δημιουργούν νέα έργα, εμπνεόμενοι από το επιμελητικό σχήμα της πρόσκλησής μας. Πρωτότυπα καλλιτεχνικά έργα, όπου σε κάθε δωμάτιο της βίλας βλέπουμε διαφορετικές κωδικοποιήσεις και αποκωδικοποιήσεις να λαμβάνουν χώρα ενώπιον μας», όπως μας κατατοπίζει η Νάνσυ Χαριτωνίδου. Οι επισκέπτες θα δουν έργα ψηφιακής τέχνης – νέων μέσων, επιτελεστικά περιβάλλοντα, κειμενικές εγκαταστάσεις νέον, έργα που προέρχονται από πραγματικά ντοκουμέντα, προγραμματισμό και τηλεματική.

«Εδώ και 5 χρόνια τα έργα πάντα εμπνέονται από το αρχείο και τον τόπο», όπως συμπληρώνει ο Βασίλης Ψαρράς , συνεχίζοντας πως «Φέτος, δημιουργούνται από μια υποθετική αλλά ταυτόχρονα τόσο αληθινή κρυφή επικοινωνία – αυτή των τηλεγραφημάτων των αρχών του 20^ου αιώνα με τα κωδικοποιημένα μηνύματα σταφίδας. Οι καλλιτέχνες δημιουργούν δικές τους απαντήσεις-ποιήματα από pixels, τοπία, κώδικες και μορφές. Όσον αφορά τον συνδυασμό των δύο φράσεων (από πραγματικά αρχεία) του τίτλου της έκθεσης, δημιουργείται ένα νέο επιμελητικό μήνυμα· αιωρούμενο μεταξύ ελπίδας, αναμονής και θορύβου εντός και εκτός μας».

Τι έχουν να μας πουν οι καλλιτέχνες για το έργο τους; «Πολλά. Μια πρόταση δεν φτάνει, οι κουβέντες και οι συζητήσεις για την ολοκλήρωση των έργων, ατελείωτες. Κράτησαν περίπου 10 μήνες (όπως κάθε χρόνο από το 2019), ξεκινώντας από το πρώτο-πρώτο email» υπογραμμίζει η Νάνσυ Χαριτωνίδου.

Εάν βρισκόμασταν τώρα και σας ξεναγούσαμε στο χώρο της έκθεσης, το πρώτο έργο που θα συναντούσαμε είναι το εκτυφλωτικό «MANILA HOTEL CO», του Κώστα Μπασάνου. Μια σφραγίδα στο διεθνές Bentley’s Code του 1909 αποτελεί την έμπνευση αυτής της από φως νέον εγκατάστασης, μιας κωδικοποίησης που χαρακτηρίζει τον χώρο και αλλάζει το δυνητικό της βίλας. Συνεχίζουμε ανεβαίνοντας την ξύλινη σκάλα στον πρώτο όροφο. Συναντούμε το έργο του Αντώνη Βολανάκη. Η λέξη αγάπη, η λέξη γυναίκα, που βρίσκονται μέσα στο Bentley’s Code του 20^ου αιώνα; Υπάρχουν άραγε; Στο έργο «YIKSA LOVE (γυναίκα αγάπη)» μια in situ εγκατάσταση, δοκιμάζονται διαχρονικά ζητήματα αυτοδιάθεσης, φύλου, συνάντησης, εγγύτητας, δικαιωμάτων.

Σε άλλο δωμάτιο περνάμε στο έργο της Αγγλίδας Susan Collins «Current II» που συνεργάζεται με τον οργανισμό Πριμαρόλια για δεύτερη φορά, παρουσιάζοντας ένα τηλεματικό έργο-ψηφιακό τοπίο˙ – μια υποβρύχια κάμερα στέλνει σε πραγματικό χρόνο φωτογραφικές απεικονίσεις εντός και εκτός νερού, επηρεαζόμενη από την παλίρροια και την άμπωτη. Το τοπίο που δημιουργείται σταδιακά στον χώρο της έκθεσης είναι μια εν εξελίξει απεικόνιση μιας θαλασσογραφίας από pixel και χρόνο, προσεγγίζοντας μέσα από την τέχνη των νέων μέσων την τοπιογραφία άλλων αιώνων όπως ο William Turner.

Σε σιωπηλό διάλογο και το ψηφιακό έργο της Λιλής Χασιώτη «Void message», μια βίντεο εγκατάσταση όπου ο αλγόριθμος προγραμματισμού δημιουργεί κανάλια επικοινωνίας μεταξύ δυο μη-ανθρώπινων οντοτήτων. Η εικόνα και ο ήχος σε μια διαρκή ανταλλαγή πληροφοριών, σε μια συνομιλία όπου επικρατεί ο θόρυβος, εντός και εκτός εισαγωγικών. Ανεβαίνοντας στη σοφίτα εμβυθιζόμαστε στα «Κύματα» της Ηλέκτρας Μάιπα. Μια video εγκατάσταση στατικών κυμάτων σε μία θάλασσα κρυπτογραφημένων εναλλασσόμενων κειμένων/συναισθημάτων και προβολής λέιζερ. Πρόκειται για μια φανταστική σύνθεση γεωγραφικών συντεταγμένων (μέσω της προβολής λέιζερ) και κυμαινόμενων συναισθημάτων (κώδικες από το αρχείο Τζίνη), που στο τέλος δημιουργούν ένα νέο τοπίο – ονειρικό σχόλιο στην σοφίτα της Βίλας Κόλλα.

«Κάτι ακόμη που με χαροποιεί ιδιαίτερα, είναι ότι όπως και την πρώτη χρονιά, έτσι και φέτος, καταφέραμε να οργανώσουμε επισκέψεις για σχολεία, κάτι που θα φέρει στην έκθεση έναν αριθμό 400 – 500 παιδιών από την Πάτρα και το Αίγιο! Τα παιδιά είναι ο καλύτερος τρόπος διείσδυσης της σύγχρονης της τέχνης στην κοινωνία, οι πιο δυνατοί πρεσβευτές μας», δηλώνει η επιμελήτρια της έκθεσης, Νάνσυ Χαριτωνίδου, η οποία οργανώνει τα εκπαιδευτικά προγράμματα του Οργανισμού Πριμαρόλια.

Η έκθεση πάντα συνοδεύεται από δίγλωσσο κατάλογο με προσκεκλημένα επιμελητικά κείμενα, μας υπενθυμίζει ο Βασίλης Ψαρράς – είναι ένα παράλληλο αποτύπωμα της εκάστοτε επιμέλειας, με ονόματα που μας χαροποιούν με την παρουσία τους – φετινοί προσκεκλημένοι συγγραφείς οι καλλιτέχνες ακαδημαϊκοί Janis Jefferies (ομότιμη Καθηγήτρια στο Goldsmiths University of London), ο Ευριπίδης Ζαντίδης (Κοσμήτορας της Σχολής Καλών Τεχνών του Τεχνολογικού Πανεπιστημίου Κύπρου), και ο Γιάννης Ζιώγας (Καθηγητής της Σχολής Καλών Τεχνών του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας). Είμαστε όμως εξίσου χαρούμενοι γιατί το Φεστιβάλ Πριμαρόλια συνεχίζει την κουλτούρα συνεργασιών με οργανισμούς τέχνης και ψηφιακού πολιτισμού – φέτος η επιμελητική συνεργασία με το γνωστό Video Art Miden (πρόγραμμα προβολών) αλλά και το επίσης γνωστό Animasyros με την υλοποίηση ενός πρωτότυπου workshop animation+μαύρης σταφίδας! Η έκθεση, όπως και όλο το πρόγραμμα του Φεστιβάλ Πριμαρόλια 2023, είναι ανοιχτά και επισκέψιμα στο κοινό έως τις 3 Δεκεμβρίου.

Το Φεστιβάλ Πριμαρόλια 2023 σε σύλληψη-οργάνωση του οργανισμού Πριμαρόλια, φέτος πραγματοποιείται σε συνδιοργάνωση με το Πανεπιστήμιο Πατρών – Τμήμα Διοίκησης Τουρισμού και υπό την Αιγίδα και επιχορήγηση του Υπουργείου Πολιτισμού.

*Πριμαρόλια: τα πρώτα καράβια που ταξίδευαν από λιμάνια της Πάτρας, του Αιγίου, της Καλαμάτας και άλλων περιοχών, προς πόλεις του εξωτερικού φορτωμένα με τον καλύτερο καρπό της μαύρης σταφίδας (19^ος – 20^ος αιώνας).