Ο πρόεδρος του Μουσείου της Ακρόπολης, Δημήτρης Παντερμαλής, μας παρουσιάζει εννέα τάματα των πιστών και μέσα από αυτά την ανθρώπινη λαχτάρα για ίαση.

«Αυτές τις δύσκολες ημέρες του κορονοϊού, στο μουσείο συζητάμε θέματα που έχουν σχέση με τον ανθρώπινο πόνο, με τις αρρώστιες, με τις επιδημίες, διαχρονικά. Τα βήματά μας αυτόματα μας οδηγούν στα ευρήματα από το Ιερό του Ασκληπιού που ήταν το αρχαίο νοσοκομείο στην Αθήνα, όπου συνέρρεαν πολλοί πολίτες στις δύσκολες στιγμές της ζωής τους…».

Με αυτά τα λόγια ο κ. Παντερμαλής ξεκινάει την αφήγησή του στο βίντεο που εντάσσεται στη σειρά του υπ. Πολιτισμού «Συζητώντας με την Ιστορία» και «Μένουμε σπίτι». Το βίντεο έκανε πρεμιέρα, χθες, με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Υγείας.

Για διανυκτέρευση

Το «αρχαίο νοσοκομείο» της Αθήνας ήταν χτισμένο δίπλα στο Διονυσιακό Θέατρο. Το αποτελούσαν ένας μικρός ναός του Ασκληπιού, μια στοά η οποία χρησίμευε για τη διανυκτέρευση των πιστών (το περίφημο εγκοιμητήριο) όπου οι ασθενείς ονειρεύονταν τον θεό που τους έδινε οδηγίες για τη θεραπεία τους, μια ιερή πηγή και ένας λάκκος στη μία άκρη της στοάς, όπου έριχναν τα υπολείμματα των θυσιών που γίνονταν προς τιμήν του Ασκληπιού. Τη μεγάλη φήμη που απέκτησε το Ιερό αποκαλύπτουν τα αφιερώματα των πιστών που βρέθηκαν στη διάρκεια των ανασκαφικών ερευνών και τα οποία φυλάσσονται σήμερα στο Μουσείο της Ακρόπολης.

Ο πρόεδρος του Μουσείου, Δημήτρης Παντερμαλής, μας δείχνει ένα μεγάλο ανάγλυφο. Στην επιφάνειά του παρουσιάζεται η συνοπτική εικόνα του ιερού με το ναό και μέσα σε αυτόν τα αγάλματα του θεού Ασκληπιού, της γυναίκας του Ηπιόνης και της κόρης τους Υγείας. Τη βοήθειά τους ζητούν τα μέλη μια μεγάλης οικογένειας, προσφέροντας, σε ένδειξη ευγνωμοσύνης στον θεό, ένα γουρουνάκι.

Ένα άλλο ανάγλυφο παρουσιάζει ομάδα φημισμένων γιατρών οι οποίοι προσέρχονται στον Ασκληπιό, στην Περσεφόνη και τη Δήμητρα για να εκφράσουν τις ευχαριστίες τους. Στα δάφνινα στεφάνια που είναι χαραγμένα στη βάση του ανάγλυφου υπάρχουν τα ονόματά τους: Σώστρατος, Επίκρατος, Διάκριτος, Μνησίθεος και άλλα.

Ο κ. Παντερμαλής μάς δείχνει το αφιέρωμα ενός πιστού στον θεό που είναι το ανάγλυφο του αυτιού του. Μια γυναίκα αφιέρωσε ομοίωμα τους στήθους της επειδή θεραπεύτηκε από την ασθένεια που τη βασάνιζε και ένας τρίτος το σκέλος του που ο γιατρός βοήθησε να γίνει καλά. Στην εντυπωσιακή αίθουσα των κλιτύων της Ακρόπολης οι επισκέπτες του μουσείου μαγνητίζονται από τμήμα μαρμάρινου προσώπου με ορθάνοιχτα μάτια. Εχει ενταχθεί στις ειδικές κόγχες πέτρινης στήλης που προορίζονταν για τα τάματα των πιστών. Σύμφωνα με τη σβησμένη σήμερα επιγραφή, το τάμα είχε αφιερωθεί στον θεό από κάποιον Πραξία μετά τη θεραπεία των ματιών της συζύγου του.

Ο πρόεδρος του μουσείου μάς παρουσιάζει τη μοναδική στήλη, στην οποία καταγράφεται η άφιξη της λατρείας του Ασκληπιού στην Αθήνα, αλλά και η ίδρυση του ιερού του στην Ακρόπολη από τον Τηλέμαχο τον Αχαρνέα. Στο επάνω μέρος της στήλης και γύρω γύρω από αυτήν υπάρχουν ανάγλυφες σκηνές με το ίδιο θέμα. Σε ένα άλλο ανάγλυφο εικονίζεται ο μεταφορέας Αντιμέδων που ευγνωμονεί τον Ασκληπιό και την Υγεία γιατί τον έσωσαν από την ανατροπή της άμαξάς του, που ήταν φορτωμένη με μεγάλες πέτρες.

Στο βάθρο του αγάλματος ενός γιατρού ο κ. Παντερμαλής μάς δείχνει την ενδιαφέρουσα εικονογράφηση ιατρικών εργαλείων. Απεικονίζεται χειρουργική κασετίνα με σύνολο από νυστέρια, καθετήρα και δίπλα δύο μεγάλες χάλκινες βεντούζες που «είχαν ευρύτατη χρήση στην αρχαιότητα και χρησιμοποιούνται ακόμα και σήμερα…».

«Συζητώντας με την Ιστορία-Tο ιερό του Ασκληπιού στη νότια κλιτύ της Ακρόπολης»

Αφηγητής: Δημήτρης Παντερμαλής
Σκηνοθεσία: Κώστας Αρβανιτάκης
Μουσική: Γιώργος Κουμεντάκης
Παραγωγή: Γραφείο Τύπου ΥΠΠΟΑ
Διάρκεια: 7’: 35’’.

Το βίντεο παρουσιάζεται από το κανάλι YouTube: https://www.youtube.com/channel/UCHbv1zHdljxGvkHeV3tERtw/και τα social media του ΥΠΠΟΑ.

Αντώνης Καρατζαφέρης
[email protected]
Από την έντυπη έκδοση του Ελεύθερου Τύπου