Συγκεκριμένα, οι δίκες θα διεξάγονται υποχρεωτικά μέσα σε έξι μήνες, οι πρωτόδικες αποφάσεις θα εκδίδονται μέσα σε 350 ημέρες (σε λιγότερο, δηλαδή, από έναν χρόνο) και η οριστική απόφαση, εάν η υπόθεση οδηγηθεί στο Εφετείο, μέσα σε 650 ημέρες.

Η νέα διαδικασία θα αφορά τη συντριπτική πλειονότητα των υποθέσεων που απασχολούν τα δικαστήρια: κληρονομικά, οικογενειακές υποθέσεις, οικονομικές διαφορές, αποζημιώσεις, διαζύγια, πλειστηριασμούς, διαθήκες κ.ο.κ. – ουσιαστικά όλες τις υποθέσεις που αφορούν διαφορές μεταξύ των πολιτών, εκτός από τις ποινικές.

Αυτό θα συμβεί με έναν συγκεκριμένο «οδικό χάρτη» που θα προβλέπει ο νέος Κώδικας Πολιτικής Δικονομίας και θα περιλαμβάνει ρητές σύντομες προθεσμίες, που θα καταλαμβάνουν κάθε στάδιο της προδικασίας, ενώ ο δικαστής θα καλείται να εκδώσει απόφαση αυστηρά εντός έξι μηνών.

Κατ’ αρχάς, με το που θα καταθέτει ένας πολίτης μία αγωγή στα δικαστήρια, θα γνωρίζει την ακριβή ημερομηνία διεξαγωγής της δίκης, που θα προσδιορίζεται αυτόματα εντός 150-180 ημερών. Η αγωγή θα πρέπει να επιδοθεί στον αντίδικο αυστηρά εντός 20 ημερών και κατόπιν εκκινεί μία περίοδος 90 ημερών, στην οποία οι δύο πλευρές θα έχουν περιθώριο να καταθέσουν προτάσεις και όλα τα αποδεικτικά στοιχεία που επιθυμούν να εισφέρουν στη δικογραφία.

Στη συνέχεια, οι αντίδικοι θα έχουν άλλες 15 μέρες για να καταθέσουν προσθήκη/ αντίκρουση των προτάσεων του αντιδίκου, ενώ ακολουθεί μία προθεσμία 10 ημερών, στην οποία η δικογραφία θα χρεώνεται σε συγκεκριμένο δικαστή.

Στο σημείο αυτό εκκινεί μία νέα αυστηρή προθεσμία διάρκειας 30 ημερών, στην οποία ο δικαστής που έχει χρεωθεί την υπόθεση θα καλείται να μελετήσει διεξοδικά τον φάκελο και, εφόσον διαπιστώνει ότι υπάρχουν τυπικές ελλείψεις, θα καλεί τους διαδίκους να τις συμπληρώσουν εντός του μήνα. Αν κρίνει ότι η αγωγή είναι προφανώς αβάσιμη ή απαράδεκτη, τότε θα κλείνει τον φάκελο εκεί, απορρίπτοντας την αγωγή.

Εάν αθροίσουμε αυτές τις έξι προθεσμίες, διαπιστώνουμε ότι ολόκληρο το στάδιο της προδικασίας (που σήμερα διαρκεί απροσδιόριστο χρονικό διάστημα) πλέον θα διαρκεί υποχρεωτικά το πολύ 170 ημέρες. Διάστημα στο οποίο καλούνται οι αντίδικοι (και οι δικηγόροι τους) να είναι απολύτως ενεργοί, εισφέροντας όσα έγγραφα τους ζητηθούν, ενώ, αντίστοιχα, ενεργός θα πρέπει να είναι και ο δικαστής που έχει χρεωθεί τη δικογραφία, μελετώντας εξαρχής τον φάκελο – σήμερα, πρακτικά, οι δικαστές επιλαμβάνονται μιας δικογραφίας συνήθως αφού η υπόθεση έχει συζητηθεί στο ακροατήριο…

«Αυτή η χαλαρότητα στις προθεσμίες μόνο στην ελληνική Δικαιοσύνη επικρατεί και αυτό πλέον αλλάζει. Το αχανές στάδιο της προδικασίας αποκτά πλέον ένα νόημα», αναφέρουν χαρακτηριστικά στον «Ε.Τ.» πηγές του υπουργείου Δικαιοσύνης.

ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΑΠΟ ΤΟΝ ΕΡΧΟΜΕΝΟ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟ

Ο νέος Κώδικας Πολιτικής Δικονομίας θα παρουσιαστεί στο Υπουργικό Συμβούλιο της επόμενης εβδομάδας και θα τεθεί άμεσα σε δημόσια διαβούλευση, ώστε να ψηφιστεί μέσα στον Ιούνιο.
Σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες, εφόσον ψηφιστεί από τη Βουλή, θα τεθεί σε εφαρμογή απευθείας από το νέο δικαστικό έτος, δηλαδή από τις 16 Σεπτεμβρίου 2025!

Ολες οι δίκες εφεξής θα διεξάγονται με βάση τις νέες διατάξεις και τις προθεσμίες που περιγράψαμε, εκτός από τις ψηφιακές πλατφόρμες, που θα μπουν σταδιακά σε εφαρμογή. Πιλοτικά, ο ηλεκτρονικός φάκελος θα εφαρμοστεί πρώτα στις κτηματολογικές υποθέσεις εντός του 2025.

Αφαίρεση δικογραφίας για τους εκπρόθεσμους

Η ενεργοποίηση των δικαστικών λειτουργών στο στάδιο της προδικασίας αποτελεί κομβική τομή στο σύστημα απονομής της δικαιοσύνης, όπως επίσης και η υποχρέωσή τους να εκδίδουν την απόφαση εντός σύντομης προθεσμίας. Μάλιστα, ο νέος Κώδικας Πολιτικής Δικονομίας προβλέπει πως, αν διαπιστώνουν ότι δεν μπορούν να διεκπεραιώσουν την υπόθεση εντός εξαμήνου, θα πρέπει μέσα στους πρώτους πέντε μήνες να ενημερώσουν σχετικά τον προϊστάμενό τους.

Εφόσον κριθεί ότι ο δικαστικός λειτουργός εύλογα δεν προλαβαίνει να διεκπεραιώσει την υπόθεση εντός της εξάμηνης προθεσμίας, για λόγους ανωτέρας βίας ή εξαιτίας του πλήθους των στοιχείων που περιλαμβάνει η δικογραφία, τότε θα μπορεί να του παρασχεθεί διάστημα ακόμα δύο μηνών.

Εάν, ωστόσο, κριθεί το αντίθετο, θα κινείται πειθαρχική διαδικασία για τους δικαστές που δεν μπορούν να τηρήσουν το χρονοδιάγραμμα – πέραν του ότι θα τους αφαιρείται η δικογραφία.

Το βέβαιο είναι πως οι δικαστικοί λειτουργοί θα πρέπει να αλλάξουν ριζικά τον τρόπο που εκδίδουν αποφάσεις, οργανώνοντας διαφορετικά τον χρόνο τους.

Μάλιστα, οι προθεσμίες αυτές σε άλλες περιπτώσεις είναι ακόμη συντομότερες. Στις υποθέσεις εκούσιας δικαιοδοσίας, ο δικαστής πρέπει να εκδώσει απόφαση εντός τεσσάρων μηνών (πρόκειται για υποθέσεις που δεν υπάρχει ουσιαστική αντιδικία, όπως π.χ. κήρυξη δικαστικής συμπαράστασης, άδειες εκποίησης περιουσίας, αποποίηση κληρονομιάς ανηλίκων). Στις υποθέσεις ασφαλιστικών μέτρων (αυτές που ζητείται, δηλαδή, προσωρινή διαταγή μέχρι να δικαστεί η υπόθεση), η προθεσμία έκδοσης απόφασης μειώνεται στις 30 μέρες.

Ηλεκτρονική κατάθεση διαθηκών με κωδικό

Καθοριστική είναι η πρόβλεψη για τον ηλεκτρονικό φάκελο δικογραφίας, που θα σχηματίζεται στο Πρωτοδικείο απευθείας μόλις στραφεί ο πολίτης στη Δικαιοσύνη, όπου θα εισάγονται ψηφιακά όλα τα αποδεικτικά στοιχεία, καθώς και τα σχετικά έγγραφα με την υπόθεση.

Σε αυτόν θα εισέρχεται ο δικαστής από τον υπολογιστή του για να ανακοινώνει στους διαδίκους τυχόν διαδικαστικές πράξεις, ενώ θα έχει πρόσβαση στα αρχεία των δικαστηρίων και στις υπηρεσίες του Κτηματολογίου.

Μία δεύτερη ηλεκτρονική πλατφόρμα θα δημιουργηθεί ειδικά για την ηλεκτρονική δημοσίευση διαθηκών, όπου οι συμβολαιογράφοι θα αναρτούν τις διαθήκες που τους κατατίθενται.

Οι διατάξεις για την πλατφόρμα των διαθηκών θα περιληφθούν στον νέο Κώδικα, ούτως ώστε να είναι έτοιμο το πλαίσιο για να υποδεχθεί την εφαρμογή της ηλεκτρονικής δημοσίευσης της διαθήκης, όταν ψηφιστεί και το αναμορφωμένο Κληρονομικό Δίκαιο.

Στην πλατφόρμα αυτή θα εισέρχεται και θα αναρτά τη διαθήκη ο συμβολαιογράφος μόλις αυτή του κατατίθεται και πλέον αυτή θα είναι απολύτως ασφαλής. Με τον θάνατο του κληρονομούμενου, η πλατφόρμα θα δίνει τον κατάλληλο κωδικό ώστε να ανοίγει το αρχείο και να μπορεί να προβεί ο συμβολαιογράφος στη δημοσίευση της διαθήκης.

Η τρίτη πλατφόρμα που προβλέπει ο νέος Κώδικας Πολιτικής Δικονομίας αφορά τις υποθέσεις πλειστηριασμών και αναγκαστικής εκτέλεσης.