Στη χθεσινή άτυπη Σύνοδο Κορυφής όλοι αναγνώρισαν την ανάγκη της ανάπτυξης στρατιωτικών ικανοτήτων από κοινού, αλλά το πόσο μακριά θα φτάσουν και ποια μέσα θα χρησιμοποιηθούν θα εξαρτηθεί από τις εσωτερικές πολιτικές εξελίξεις σε πολλά κράτη-μέλη. Θετικό είναι το γεγονός ότι όλοι έχουν αντιληφθεί πως η ασφάλεια των Ευρωπαίων δεν αποτελεί πλέον αμερικανική προτεραιότητα.
Η ατζέντα
Η πολιτική συζήτηση, που οργανώθηκε από τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Αντόνιο Κόστα, επικεντρώθηκε γύρω από τρία κύρια ζητήματα: 1) την ανάπτυξη ευρωπαϊκών αμυντικών δυνατοτήτων, 2) τη χρηματοδότηση της ευρωπαϊκής άμυνας και μέσου του κοινοτικού προϋπολογισμού, 3) την εμβάθυνση των σχέσεων με Ευρωπαίους εταίρους του ΝΑΤΟ που δεν είναι μέλη της Ε.Ε.
Πολιτικά όλοι έδειξαν ότι συμφωνούν επί της αρχής, δεδομένου ότι στην παρούσα φάση δεν εξετάστηκαν λεπτομέρειες σε κρίσιμα ζητήματα, όπως η χρηματοδότηση της ευρωπαϊκής άμυνας.
Αυτό που φάνηκε από τη συζήτηση είναι ότι οι ανατολικές χώρες, η Φινλανδία και η Σουηδία, που λόγω γειτνίασης αισθάνονται περισσότερο από όλες τις άλλες τον κίνδυνο από τη ρωσική επιθετικότητα, ζητούν την ανάληψη μιας προωθημένης ευρωπαϊκής άμυνας από την Ε.Ε.
Για παράδειγμα, οι τρεις χώρες της Βαλτικής (Λετονία, Λιθουανία, Εσθονία), μαζί με την Πολωνία, κατέθεσαν έγγραφο στη Σύνοδο, με το οποίο προτείνουν άμεσες επενδύσεις 100 δισ. ευρώ μέσω κοινού δανεισμού.
Προτάσεις
Αναφερόμενος στην ελληνική θέση, ο πρωθυπουργός, αφού επεσήμανε ότι βρισκόμαστε σε μια συγκυρία όπου έχουμε να αντιμετωπίσουμε τεκτονικές γεωπολιτικές αλλαγές, πρότεινε, μεταξύ άλλων, τη σύσταση ενός ταμείου 100 δισ. ευρώ, στα πρότυπα του Ταμείου Ανάκαμψης, το οποίο θα μπορούσε να χρηματοδοτήσει κοινές ευρωπαϊκές δράσεις, όπως, παραδείγματος χάριν, μια ευρωπαϊκή αντιπυραυλική ασπίδα. Σύμφωνα με τον πρωθυπουργό, «η συμπερίληψη της ασφάλειας και της άμυνας στον κατάλογο των στρατηγικών προτεραιοτήτων της ΕΤΕπ θα βοηθήσει να καλυφθεί μόνο ένα μικρό μέρος των επενδυτικών αναγκών μας Πιστεύω ότι έχουν ωριμάσει πια οι συνθήκες ώστε να περάσουμε από τα λόγια στις πράξεις, οι συνθήκες έχουν ωριμάσει, η Ευρώπη πρέπει να αναλάβει τις ευθύνες της, να ενηλικιωθεί γεωπολιτικά και να πάρει πολύ στα σοβαρά τα ζητήματα της ευρωπαϊκής άμυνας», τόνισε ο κ. Μητσοτάκης.
Ευελιξία
Ο πρωθυπουργός έθεσε και ένα άλλο ζήτημα, αναφερόμενος στην ανάγκη να υπάρχει μεγαλύτερη ευελιξία στους δημοσιονομικούς κανόνες, ώστε να δίνεται ένα κίνητρο στις χώρες που δαπανούν άνω του 2% του ΑΕΠ τους σε αμυντικές δαπάνες να μην «τιμωρούνται» στo πλαίσιo της υφιστάμενης νομοθεσίας σχετικά με τις οροφές δαπανών. Υπενθυμίζεται ότι το Σύμφωνο Σταθερότητας δεν επιτρέπει στις χώρες της ευρωζώνης να εμφανίζουν έλλειμμα άνω του 3% του ΑΕΠ, ούτε να ξεφεύγουν οι δημόσιες δαπάνες από το προσυμφωνημένο, μεταξύ της κάθε χώρας και της Κομισιόν, ανώτατο πλαίσιο δαπανών.
Σχετικά με τα επόμενα βήματα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρόκειται να παρουσιάσει στους ηγέτες μέσα στους επόμενους μήνες μια Λευκή Βίβλο με τις δράσεις που θα πρέπει να αναπτυχθούν στο πλαίσιο της μεγαλύτερης αυτονομίας της Ε.Ε. στον τομέα της άμυνας. Θα προτείνει επίσης τρόπους χρηματοδότησης της ευρωπαϊκής άμυνας, λαμβάνοντας υπόψη τις θέσεις που διατυπώθηκαν από τους ηγέτες στη χθεσινή συζήτηση.
ΜΗΤΣΟΤΑΚΗΣ ΣΤΟΥΣ «FINANCIAL TIMES»
Αμυντικό Ταμείο Ανάκαμψης με 100 δισ. €
Συγκεκριμένες λύσεις για τη χρηματοδότηση των αμυντικών δαπανών και τον μετασχηματισμό της ευρωπαϊκής αμυντικής βιομηχανίας προτείνει με άρθρο του στους «Financial Times» ο Κυριάκος Μητσοτάκης.
Ο πρωθυπουργός εισηγείται τη δημιουργία ενός ευρωπαϊκού χρηματοδοτικού εργαλείου ύψους 100 δισ. ευρώ, το οποίο θα μπορεί να χρηματοδοτήσει τις απαιτήσεις της συλλογικής ευρωπαϊκής ασφάλειας πέρα από τους εθνικούς προϋπολογισμούς, στα πρότυπα της θετικής εμπειρίας του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (RRF), και παράλληλα προτείνει αυξημένη ευελιξία στους δημοσιονομικούς κανόνες, ώστε να δοθεί δημοσιονομικός χώρος στα κράτη-μέλη για τις επενδύσεις στην άμυνα.
«Ως κράτος-μέλος πρώτης γραμμής, τόσο της Ε.Ε. όσο και του ΝΑΤΟ, και ως χώρα που αντιμετωπίζει μοναδικές και άμεσες προκλήσεις ασφάλειας, ιδίως στην Ανατολική Μεσόγειο, η Ελλάδα έχει προ πολλού κατανοήσει την κρίσιμη σημασία των επενδύσεων στην άμυνα. Αλλά αυτές οι προκλήσεις ασφάλειας δεν είναι πλέον περιφερειακού χαρακτήρα. Το γεωπολιτικό διακύβευμα για την Ευρώπη δεν ήταν ποτέ υψηλότερο. Εάν η Ενωσή μας πρόκειται να παραμείνει πυλώνας ειρήνης και σταθερότητας, πρέπει να αποκτήσουμε μια ισχυρή, ενιαία και αξιόπιστη αποτρεπτική ικανότητα. Δεν υπάρχει χρόνος για χάσιμο», αναφέρει ο κ. Μητσοτάκης.
Ειδήσεις σήμερα
Τέμπη: Πιο κοντά ΣΥΡΙΖΑ – Νέα Αριστερά, πιο μακριά το ΠΑΣΟΚ
Πολιτική Προστασία: «Εγκέλαδος 2» και «Τάλως 2» – Τα δύο σχέδια SOS για τη Σαντορίνη