Των ρητών και κατηγορηματικών δηλώσεων του γ.γ. του ΝΑΤΟ, Γενς Στόλτεμπεργκ, κατά τη διάρκεια της επίσκεψής του στην ΠΓΔΜ, είχε προηγηθεί, σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες, μακρά τηλεφωνική επικοινωνία ανάμεσα στον υπουργό Εξωτερικών, Νίκο Κοτζιά, και τον επικεφαλής του ΝΑΤΟ σε ιδιαιτέρως «παραγωγικό» κλίμα. Ηταν η πρώτη επίσκεψη γενικού γραμματέα του Οργανισμού στα Σκόπια από το 2014 και «συνέπεσε» με την τυπική έναρξη των διαπραγματεύσεων στον ΟΗΕ.

Τώρα, το βλέμμα στρέφεται στη συνάντηση των πρωθυπουργών της Ελλάδας και της ΠΓΔΜ, Αλέξη Τσίπρα και Ζόραν Ζάεφ, στο περιθώριο του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ στο Νταβός μέσα στην εβδομάδα. Ενδεχόμενη τέτοια συνάντηση θα δείξει σε ποιο σημείο βρίσκονται οι συνεννοήσεις, καθώς και εάν και πώς θα «τρέξουν» στο εξής. Ομως, βέβαιο θεωρείται ότι το «παιχνίδι» θα έχει πολλούς «γύρους» ακόμη, ενώ δεν είναι σίγουρο εάν θα υπάρξει «αίσιο» αποτέλεσμα ή νέο αδιέξοδο. Πόσω μάλλον, όταν υπάρχουν σοβαρές διαφορές στο εσωτερικό των Σκοπίων, τόσο ανάμεσα στο σλαβικό και το αλβανικό στοιχείο όσο και μεταξύ του «παλαιού συστήματος», με κυρίαρχες τις ακραίες εθνικιστικές θέσεις του πρώην πρωθυπουργού της γείτονος, Νίκολα Γκρουέφσκι, και του «νέου», υπό τον δεδηλωμένο διαλλακτικό σημερινό πρωθυπουργό, Ζ. Ζάεφ.

Δεν πρέπει, πάντως, να αποκλείεται περιοδεία του Μάθιου Νίμιτς στην Αθήνα και τα Σκόπια τις επόμενες εβδομάδες, με στόχο τη διερεύνηση των προθέσεων των δυο κυβερνήσεων επί των «ιδεών» που επέδωσε στους εθνικούς διαπραγματευτές της Ελλάδας, Αδαμάντιο Βασιλάκη, και της ΠΓΔΜ, Βάσκο Ναουμόφσκι. Εκτιμάται, ωστόσο, ότι το θέμα δεν μπορεί να συζητείται σε μεγάλο βάθος χρόνου και ότι μέσα (το πολύ) στο επόμενο δίμηνο θα πρέπει να ξεκαθαρίσει εάν θα επιλυθεί ή όχι. Ομως, το γεγονός ότι ο Β. Ναουμόφσκι επιχείρησε από την πρώτη στιγμή, με εμπρηστικές δηλώσεις, να τορπιλίσει τις συνομιλίες υπό τον Μ. Νίμιτς, στη Νέα Υόρκη, προκάλεσε αρνητικό κλίμα. Κάτι που ανάγκασε τον υπουργό Εξωτερικών της γείτονος, Νίκολα Ντιμιτρόφ, ο οποίος φαίνεται να κρατάει μια πιο «συγκρατημένη» στάση σε σχέση με την «αισιόδοξη» του πρωθυπουργού του, Ζ. Ζάεφ, να αποστασιοποιηθεί από τις δηλώσεις Ναουμόφσκι, λέγοντας πως αυτές έγιναν για «εσωτερική κατανάλωση».

Ως γνωστόν, ο Σκοπιανός διαπραγματευτής έχει διοριστεί σε αυτή τη θέση από την προηγούμενη κυβέρνηση, ενώ θεωρείται ότι πολιτικά είναι φίλα προσκείμενος στο εθνικιστικό κόμμα του Ν. Γκρουέφσκι (VMRO). Η τοποθέτησή του έγινε από τον πρόεδρο της ΠΓΔΜ, Γκεόργκι Ιβάνοφ, ο οποίος επίσης θεωρείται «τέκνο» του «παλαιού συστήματος». Μάλιστα, ο τελευταίος εσχάτως αρνήθηκε να εγκρίνει το νόμο που ψήφισε η Βουλή της γείτονος, με τον οποίο αναγνωρίζεται η αλβανική γλώσσα ως δεύτερη συστατική γλώσσα της χώρας, δημιουργώντας επιπλέον προβλήματα στην κυβέρνηση Ζάεφ, μαζί με αυτά που προκάλεσε ο Β. Ναουμόφσκι στο «μέτωπο» του ονοματολογικού. Να σημειωθεί, πάντως, ότι ταυτόχρονα με τις διεργασίες στον ΟΗΕ ήδη λειτουργεί ο «παράλληλος δίαυλος» Κοτζιά-Ντιμιτρόφ, υπερσκελίζοντας έτσι ενδεχόμενες εμπλοκές από -«προβλεπτούς» πάντως- παράγοντες τύπου Ναουμόφσκι. Ανεξαρτήτως αυτού, όμως, με δεδομένο ότι το ονοματολογικό έχει χαρακτηριστεί ως «διεθνές» και όχι «διμερές» θέμα, η όποια απόφαση θα σφραγιστεί στη Νέα Υόρκη.

Οι προτάσεις του Νίμιτς για ονομασία και το ασταθές περιβάλλον στη γείτονα

Σύμφωνα με διαρροές που είδαν το φως της δημοσιότητας σε ΜΜΕ των Σκοπίων, ο Μ. Νίμιτς φέρεται να έθεσε υπόψη των διαπραγματευτών τις εξής «ιδέες» για ονομασία: Republika Nova Makedonija (Νέα Μακεδονία), Republika Severna Makedonija (Βόρεια Μακεδονία), Republika Vardarska Makedonija (Βαρντάρσκα Μακεδονία), Republika Gorna Makedonija (Ανω Μακεδονία) και Republika Makedonija (Skopje) (Μακεδονία – Σκόπια). Και οι πέντε ονομασίες θα είναι στα σλαβικά με λατινική γραφή. Ολες οι παραπάνω ονομασίες έχουν κατά καιρούς πέσει στο τραπέζι από το 1993 και εντεύθεν, οπότε συζητείται το πρόβλημα.

Εκτιμάται, πάντως, ότι κάποιες από αυτές «διέρρευσαν» από τη σκοπιανή πλευρά είτε για να «καούν» είτε για να ενισχυθεί το «ειδικό βάρος» τους και να βολιδοσκοπηθεί η κοινή γνώμη ένθεν κακείθεν των συνόρων. Ως εκ τούτου, αντιμετωπίζονται με ιδιαίτερη επιφύλαξη, ενώ βέβαιον θεωρείται ότι όλες αυτές οι προτάσεις δεν φέρουν την «πατρότητα» Νίμιτς, αλλά στη λίστα έχουν προστεθεί και κάποιες σκοπιανής προελεύσεως. Για παράδειγμα, ως «προβοκατόρικη» σε βάρος της ελληνικής πλευράς χαρακτηρίζεται η τελευταία ονομασία («Δημοκρατία Μακεδονίας – Σκόπια»). Σημαντικό είναι, επίσης, ότι μη ευκαταφρόνητο ποσοστό του αλβανικού στοιχείου της ΠΓΔΜ αντιδρά σε σλαβικές ονομασίες, ενώ αντίθετα το σλαβικό στοιχείο, σε πολύ μεγάλο ποσοστό, δεν επιθυμεί αλλαγή του σημερινού ονόματος.

Σε αυτό το ασταθές περιβάλλον στη γείτονα, όπου η κυβέρνηση Ζάεφ (συμμαχία σοσιαλδημοκρατών και αλβανικών κομμάτων) διαθέτει ισχνή πλειοψηφία στη Βουλή, η επίσκεψη Στόλτεμπεργκ στα Σκόπια έστειλε το μήνυμα ότι, εφόσον υπάρχει επιθυμία για ένταξη στο ΝΑΤΟ, προκειμένου να ενισχυθεί το «αίσθημα ασφάλειας», και η χώρα να έχει αύριο ώστε να μη διαλυθεί, θα πρέπει προηγουμένως να λυθεί το ονοματολογικό. Της επίσκεψης προηγήθηκε τηλεφωνική επικοινωνία Κοτζιά-Στόλτεμπεργκ. Να σημειωθεί ότι οι δυο τους είχαν συναντηθεί το 2017 στο πλαίσιο φόρουμ του ΝΑΤΟ.

Από την έντυπη έκδοση του Ελεύθερου Τύπου της Κυριακής

[dynamic-sidebar id=”post-area-diabaste”]