Υψηλόβαθμα στελέχη του υπουργείου διαμηνύουν ότι δεν θα καταργηθούν οι προσφορές (π.χ. «1+1 δώρο»). Στην πραγματικότητα -όπως υποστηρίζουν- θα ληφθούν πρωτοβουλίες, προκειμένου να ξεχωρίζουν οι πραγματικές προσφορές από τις πλασματικές, από εκείνες, δηλαδή, που δελεάζουν τους καταναλωτές, χωρίς όμως να λειτουργούν προς όφελός τους. Για παράδειγμα, είναι σύνηθες φαινόμενο σε κάποια προϊόντα να αναγράφεται προσφορά «1+1 δώρο», η οποία, τελικά, δεν ισχύει. Κάτι που προκύπτει εύκολα, συγκρίνοντας κανείς την τιμή της «προσφοράς» με αυτήν της ατομικής συσκευασίας (ενδεικτικά αναφέρεται: 8 ευρώ η προσφορά «1+1 δώρο» και 6 ευρώ η ατομική συσκευασία).

Σε πρώιμο στάδιο

Η ρύθμιση βρίσκεται ακόμη σε πρώιμο στάδιο, με την ηγεσία του υπουργείου Ανάπτυξης να αναζητά τη φόρμουλα που θα δώσει λύση στην αντιμετώπιση των πλασματικών προσφορών. Σε αυτήν την κατεύθυνση:

• Εξετάζεται να τεθεί ανώτατο όριο στην ποσότητα ενός αγαθού που θα συμμετέχει σε προωθητικές ενέργειες.
• Διερευνάται το ενδεχόμενο για πλαφόν στο ποσοστό της σχέσης αξίας-κόστους της προωθητικής ενέργειας. Για παράδειγμα, το κόστος των προσφορών, που διαμορφώνεται σήμερα στο 30% της αξίας, να φτάνει μέχρι 10% αυτής και το υπόλοιπο 20% να «περνάει» ως μόνιμη μείωση τιμής.
• Πραγματοποιούνται συζητήσεις εσωτερικά, όπου συμμετέχουν στελέχη της ηγεσίας του ΥΠΑΝ και υπηρεσιακοί, ενώ παράλληλα γίνονται και κάποιες πρώτες κρούσεις στην αγορά (πολυεθνικές εταιρίες, ελληνικές βιομηχανίες κ.λπ.), με σκοπό να διαπιστωθεί πώς αντιλαμβάνονται και από αυτήν την πλευρά την εφαρμογή της ρύθμισης «κάθε ημέρα χαμηλές τιμές».
• Το πιθανότερο είναι πως το μέτρο θα εφαρμοστεί, αρχικά, σε κατηγορίες αγαθών όπου καταγράφονται οι περισσότερες πλασματικές εκπτώσεις, π.χ. σε απορρυπαντικά, είδη ατομικής υγιεινής, προσωπικής φροντίδας και ομορφιάς. Σταδιακά, θα επεκταθεί σε περισσότερες κατηγορίες αγαθών.
• Βάσει χρονοδιαγράμματος η ρύθμιση «κάθε ημέρα χαμηλές τιμές» αναμένεται να τεθεί σε ισχύ μέσα στο α’ τρίμηνο του 2024.
• Για την εύρυθμη λειτουργία της αγοράς, σε συνέχεια της εφαρμογής της ρύθμισης, θα διεξάγονται έλεγχοι τόσο στους προμηθευτές όσο και στα ράφια. Οι έλεγχοι αυτοί θα πραγματοποιούνται βάσει του νόμου που απαγορεύει την αποκόμιση μικτού κέρδους από την πώληση οποιουδήποτε προϊόντος ή την παροχή οποιασδήποτε υπηρεσίας που είναι απαραίτητη για την υγεία, τη διατροφή, τη διαβίωση, τη μετακίνηση, τη θέρμανση, την παραγωγή ζεστού νερού χρήσεως και την ασφάλεια του καταναλωτή, καθώς και από την πώληση σχολικών ειδών και γεωργικών προϊόντων και τροφίμων, ιδίως πρώτων υλών για την παραγωγή λιπασμάτων, ζωοτροφών, ωμών δημητριακών παντός είδους, αλεύρων, ηλίανθου φυτικών ελαίων, όταν το περιθώριο μικτού κέρδους ανά μονάδα υπερβαίνει το αντίστοιχο περιθώριο μικτού κέρδους ανά μονάδα προ της 31ης Δεκεμβρίου 2021.

Προσδοκίες

Από το ΥΠΑΝ εκτιμάται πως η ρύθμιση θα οδηγήσει σε μείωση τιμών και κατ’ επέκταση σε προσφορές που θα εφαρμόζονται στις νέες πιο χαμηλές τιμές. Ταυτόχρονα, οι «καθαρές» τιμές θα επιτρέψουν στους καταναλωτές τη σύγκριση, με μεγαλύτερη ευχέρεια, των προϊόντων που τους ενδιαφέρουν, με σκοπό να καταλήξουν στην πιο συμφέρουσα επιλογή. Για αυτόν τον σκοπό, μπορεί να αξιοποιείται και η εφαρμογή (app) e-καταναλωτής, που έχει αναπτύξει το υπουργείο Ανάπτυξης.

Σε γενικές γραμμές, η στρατηγική τιμολόγησης «κάθε ημέρα χαμηλές τιμές» (Every Day Low Prices – EDLP) εφαρμόζεται όταν οι εταιρίες αποφασίζουν να κρατήσουν σταθερά χαμηλές τιμές σε κάποια προϊόντα, για μεγάλο χρονικό διάστημα, χωρίς οι καταναλωτές να χρειαστεί να περιμένουν προωθητικές ενέργειες, για παράδειγμα «1+1 δώρο», κουπόνια, εκπτώσεις κ.λπ.

Black Friday με πρόστιμα για τις επιχειρήσεις

Ερχονται «καμπάνες» σε επιχειρήσεις για πλασματικές εκπτώσεις εν μέσω Black Friday. Οπως επεσήμανε στέλεχος του υπουργείου Ανάπτυξης στον «Ε.Τ.» της Κυριακής, τα πρόστιμα θα αφορούν στον κανόνα των 30 ημερών. Βάσει αυτού, οι επιχειρήσεις είναι υποχρεωμένες να παρουσιάζουν τις εκπτώσεις με συγκεκριμένο τρόπο, που προβλέπει να δηλώνουν ως τιμή αναφοράς τη χαμηλότερη τιμή των τελευταίων 30 ημερών που πωλούνταν τα προϊόντα τους, είτε στο φυσικό είτε στο ηλεκτρονικό τους κατάστημα.

Από 20.000€ και πάνω

Αν οι εκπτώσεις, προσφορές ή οποιαδήποτε ανακοίνωση περί μείωσης της τιμής είναι ανακριβείς ή παραπλανητικές ως προς το ποσοστό της έκπτωσης ή ως προς τις τιμές ή ως προς την ποσότητα των προσφερόμενων με έκπτωση ή σε προσφορά προϊόντων ή ενέχουν οποιασδήποτε μορφής απόκρυψη ή παραπλάνηση, επιβάλλεται εις βάρος του εμπόρου πρόστιμο έως το 2% του ετήσιου κύκλου εργασιών και, πάντως, όχι μικρότερο από 20.000 ευρώ. Αν στον έμπορο επιβληθεί για δεύτερη φορά πρόστιμο για την ίδια παράβαση μέσα σε διάστημα 5 ετών, το ανώτατο ύψος του προστίμου προσαυξάνεται στο 4% του ετήσιου κύκλου εργασιών του.

Ο παραπάνω κανόνας είναι ήδη σε ισχύ και μπορεί να συμβάλει στην προσπάθεια του υπουργείου να «φρενάρει» τις πλασματικές εκπτώσεις, όπως σημειώνουν στελέχη του. Γι’ αυτό και γίνεται προσπάθεια -μέσα από μία σειρά σεμιναρίων- ενημέρωσης των επιχειρήσεων, σε σχέση με το πώς ακριβώς πρέπει να εφαρμόζουν τον κανόνα. Εχουν ήδη επιβληθεί πρόστιμα για παραβίασή του και από το ΥΠΑΝ ευελπιστούν, τουλάχιστον στις χειμερινές εκπτώσεις, να βελτιωθεί η εικόνα στην αγορά, όσον αφορά στην εφαρμογή του εν λόγω κανόνα.

ΤΙ ΕΔΕΙΞΕ Η ΕΡΕΥΝΑ ΤΟΥ «Ε.Τ.» ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ

Εως και 47,5% ακριβότερα τα ίδια προϊόντα σε διαφορετικές αλυσίδες

Με τον πληθωρισμό στα τρόφιμα να κινείται σχεδόν σε διψήφιο ποσοστό, την κυβέρνηση να λαμβάνει διαρκώς μέτρα για τη συγκράτηση των τιμών και τις βιομηχανίες να διαφημίζουν προσφορές έως και 50% ή «1+1 δώρο» για να ανακτήσουν το χαμένο έδαφος έναντι των προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας, οι καταναλωτές, που μαστίζονται από την ακρίβεια, καλούνται να παρακολουθούν καθημερινά τις τιμές και να επισκέπτονται δύο ή και περισσότερα σούπερ μάρκετ για να εξασφαλίσουν όσο το δυνατόν χαμηλότερες τιμές. Και αυτό γιατί τα ίδια προϊόντα, ίδιας μάρκας, ίδιας συσκευασίας πωλούνται έως και 50% ακριβότερα από τη μια αλυσίδα στην άλλη, χωρίς να λαμβάνονται υπ’ όψιν οι προωθητικές ενέργειες.

Σύμφωνα με έρευνα τιμών που πραγματοποίησε ο «Ε.Τ.» της Κυριακής στις τρεις μεγαλύτερες -βάσει τζίρου- αλυσίδες σούπερ μάρκετ, διαπιστώθηκαν σημαντικές διαφορές σε προϊόντα ευρείας κατανάλωσης, κυρίως τρόφιμα και προϊόντα προσωπικής υγιεινής. «Εως έναν βαθμό οι διαφορές των τιμών δικαιολογούνται, καθώς έχει να κάνει με τις συμφωνίες που κλείνουν οι μεγάλοι λιανέμποροι με τους προμηθευτές, με τους όγκους που αγοράζουν, αλλά και τα μερίδια αγοράς. Ωστόσο, όταν οι διαφορές στις τιμές αγγίζουν το 50%, κάτι δεν πάει καλά», αναφέρει στον «Ε.Τ.» της Κυριακής υψηλόβαθμο στέλεχος του κλάδου.

Σημαντικές αποκλίσεις

Αν και στο σύνολο του καλαθιού, που περιλαμβάνει 11 βασικά καταναλωτικά αγαθά, η «ψαλίδα» των τιμών διαμορφώνεται στο 4,1%, στα προϊόντα μεμονωμένα οι τιμές παρουσιάζουν σημαντικές αποκλίσεις.

» Ενδεικτικά, γνωστή μάρκα ψωμιού του τοστ (680 γραμμ.) στις δύο αλυσίδες πωλείται, χωρίς έκπτωση ή προσφορά, στα 1,64 ευρώ και στην άλλη αλυσίδα η τιμή του είναι στα 2,42 ευρώ, δηλαδή κατά 47,5% υψηλότερη.

» Συσκευασία με μωρομάντιλα (3 πακέτα επί 72 τεμάχια) που πωλούνται σε μόνιμη βάση με έκπτωση 6 ευρώ και στις τρεις αλυσίδες σούπερ μάρκετ, στη μία κοστίζουν μόλις 2,61 ευρώ, στην άλλη 3,06 ευρώ και στην τρίτη 3,04 ευρώ, με τη διαφορά της χαμηλότερης και υψηλότερης τιμής να αγγίζει το 17,2%.

» Εως και 0,48 ευρώ ακριβότερα πωλείται η καπνιστή γαλοπούλα σε φέτες, μεγάλης εταιρίας, καθώς στη μία αλυσίδα η ίδια συσκευασία (160 γραμμ.) διατίθεται στα 3,90 ευρώ, στην άλλη στα 3,50 και στην τρίτη στα 3,98 ευρώ, δηλαδή σε τιμή έως και 13,7% υψηλότερη.

» Στο 12,4% διαμορφώνεται η «ψαλίδα» των τιμών σε γνωστή μάρκα οδοντόκρεμας, καθώς πωλείται από 2,42 έως 2,72 ευρώ.

» Ακριβότερα κατά 0,14 ευρώ ή 12,1%, στο 1,20 ευρώ, διατίθενται σε μεγάλη αλυσίδα μακαρόνια γνωστής εταιρίας, όταν στα άλλα δύο σούπερ μάρκετ η τιμή τους είναι 1,07 ευρώ.

» Σε διψήφιο ποσοστό (10,3%) κινείται και η διαφορά στην τιμή του τυριού γκούντα σε φέτες (200 γραμμ.), καθώς πωλείται από 3,20 έως 3,53 ευρώ.

» Σε ψηλά μονοψήφια ποσοστά διαμορφώνεται η απόκλιση των τιμών στον κατεψυγμένο αρακά (+9,8%), στο αλεύρι (+9,3%), στην εξάδα των αναψυκτικών τύπου cola (+7,8%) και τις φακές (+6,25%).

Μειώθηκαν οι πιστοί πελάτες

Στο σύνολο, πάντως, του καλαθιού η διαφορά της τιμής μεταξύ ακριβότερου και φθηνότερου είναι μόλις 1,6 ευρώ, πράγμα που σημαίνει ότι οι καταναλωτές θα πρέπει να αναζητούν εξονυχιστικά τις χαμηλότερες τιμές από αλυσίδα σε αλυσίδα.

Αλλωστε, σύμφωνα με τη 18η ετήσια έρευνα του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών για την καταναλωτική συμπεριφορά στα σούπερ μάρκετ, μόνο το 30,3% των συμμετεχόντων στην έρευνα δήλωσε ότι ψωνίζει σταθερά σε ένα σούπερ μάρκετ. Το ποσοστό των πιστών πελατών μειώθηκε αισθητά από 47,9% που ήταν το 2021, καθώς οι καταναλωτές αναζητούν πιο ενεργά καλύτερες τιμές σε περισσότερα καταστήματα. Σχεδόν το 70% των καταναλωτών χρησιμοποιεί περισσότερα από ένα σούπερ μάρκετ για τις αγορές του, ενώ τo 93,1% των ερωτηθέντων χρησιμοποιεί μέχρι και τρία διαφορετικά καταστήματα για να αγοράσει τα προϊόντα που χρειάζεται.

ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΤΙΜΩΝ ΣΤΙΣ ΤΡΕΙΣ ΜΕΓΑΛΕΣ ΑΛΥΣΙΔΕΣ ΣΟΥΠΕΡ ΜΑΡΚΕΤ