Φέτος η ανάπτυξη κατά 2,5% που προβλέπει το Πρόγραμμα Σταθερότητας αποδίδεται στις επενδύσεις και τα δάνεια του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΤΑΑ). Με άλλα λόγια, αν δεν υπήρχε το Ταμείο Ανάκαμψης, θα είχαμε φέτος ανάπτυξη περίπου 1,2% με 1,3%. Η συμμετοχή στην ανάπτυξη από την υλοποίηση του ΤΑΑ θα αυξηθεί στο 2,1% το 2025. Τούτο με δεδομένο ότι τον επόμενο χρόνο η Ελλάδα θα απορροφήσει επιχορηγήσεις συνολικού ύψους 5,4 δισ. ευρώ.

Ακόμη όμως και αν όλα πάνε καλά μέχρι και τα μέσα του 2026, οπότε το σύνολο του προγράμματος ολοκληρώνεται, τα φώτα πέφτουν περισσότερο στις 76 μεταρρυθμίσεις του προγράμματος καθώς η ορθή και έγκαιρη υλοποίησή τους θα δώσει την προστιθέμενη αξία στην οικονομία τουλάχιστον μέχρι και το τέλος της 10ετίας.

Μέσα στο 2025 ολοκληρώνεται σειρά από εμβληματικές μεταρρυθμίσεις που έχουν ήδη προχωρήσει αρκετά, όπως είναι η επιτάχυνση της απονομής της Δικαιοσύνης και το Κτηματολόγιο, που θα δημιουργήσουν ασφάλεια δικαίου για επενδύσεις. Επίσης, γίνεται ένα πολύ βασικό βήμα στη συμπλήρωση της Πολιτικής Προστασίας μέσω του προγράμματος «Αιγίς».

Μεγάλη μεταρρύθμιση αποτελεί και η συνέχεια του προγράμματος «Εξοικονομώ», που ξεκίνησε με το ΕΣΠΑ 2014-2020 και συνέχισε με το Ταμείο Ανάκαμψης. Μεγάλο κεφάλαιο για την Ελλάδα αποτελεί και το πολυκλαδικό πρόγραμμα της ψηφιοποίησης του Δημοσίου που ξεκινά με την ψηφιοποίηση των αρχείων και τελειώνει με τους μικροδορυφόρους. Αναλυτικότερα, οι μεγαλύτερες μεταρρυθμίσεις που ολοκληρώνονται την επόμενη χρονιά είναι οι εξής:

1 Δικαιοσύνη: Στόχος η επιτάχυνση απονομής της Δικαιοσύνης. Πριν από λίγες μέρες ψηφίστηκε από τη Βουλή ο νέος δικαστικός χάρτης που είναι ένα από τα βασικά τμήματα του προγράμματος. Εχουν ήδη προχωρήσει η εκπαίδευση των δικαστών και των δικαστικών υπαλλήλων και η σύσταση Δικαστικής Αστυνομίας. Το ζητούμενο είναι πλέον να προχωρήσουν και να ολοκληρωθούν οι νέες δικαστικές υποδομές και να υπάρξουν σαφή κίνητρα για την εξωδικαστική επίλυση διαφορών. Μια μεταρρύθμιση η οποία ξεκίνησε από το 2022 και αναμένεται να ολοκληρωθεί στο τέλος του 2025 με συνολικό κόστος 550 εκατ. ευρώ.

 2 Κτηματολόγιο: Μέσα στο 2025 αναμένεται να ολοκληρωθεί και το «γεφύρι της Αρτας» των έργων του Δημοσίου, το Εθνικό Κτηματολόγιο. Οι εργασίες για την ολοκλήρωση των αρχείων του πλησιάζουν σήμερα το 90% ενώ μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης θα πρέπει να ψηφιοποιηθεί όλο το αρχείο ώστε να γίνει εύκολα διαχειρίσιμο. Η μεταρρύθμιση αυτή θα έχει κόστος 40 εκατ. ευρώ.

 3 Πρόγραμμα «Αιγίς»: Το κολοσσιαίο πρόγραμμα με προϋπολογισμό ύψους 2,1 δισ. ευρώ για την ενίσχυση της Πολιτικής Προστασίας χρηματοδοτείται και από το Ταμείο Ανάκαμψης με 600 εκατ. ευρώ. Το πρόγραμμα έχει τέσσερις άξονες: αναβάθμιση υποδομών και εγκαταστάσεων, ενίσχυση της υποδομής πρόληψης, μέσα υποστήριξης-συντονισμός και επιχειρησιακός εξοπλισμός. Τα μέτρα αντιμετώπισης περιλαμβάνουν και τα 4 νέα Canadair που παραγγείλαμε πρόσφατα από τον Καναδά. Και αυτό το πρόγραμμα θα πρέπει να ολοκληρωθεί μέχρι και το τέλος του 2025.

 4 Υποδομές: Ο τομέας των υποδομών μπορεί να μην υπολογίζεται στις μεταρρυθμίσεις, αλλά το αποτέλεσμα στην ποιότητα ζωής των πολιτών είναι σίγουρα… μεταρρύθμιση. Το πρόγραμμα προβλέπει μέχρι και το 2025: ολοκλήρωση και παράδοση του μετρό Θεσσαλονίκης, συνέχιση κατασκευής της γραμμής 4 του μετρό Αθήνας και λειτουργία και του δεύτερου μηχανήματος διάνοιξης σηράγγων (Tunnel Boring Machine-ΤΒΜ), έναρξη β’ φάσης διαγωνισμού για την επέκταση της γραμμής 2 του μετρό προς το Ιλιον, ολοκλήρωση κατασκευής νότιου τμήματος αυτοκινητοδρόμου Κεντρικής Ελλάδας Ε65 και απόδοση για χρήση στο τμήμα έως την Καλαμπάκα. Ακόμη, αναμένεται πρόοδος στα έργα Μπράλος-Αμφισσα και ΒΟΑΚ και παράδοση του τμήματος Κάτω Αχαΐα-Πύργος του αυτοκινητόδρομου Πάτρας-Πύργου.

5 Συστήματα αποθήκευσης ενέργειας: Τα μεγάλα συστήματα αποθήκευσης ενέργειας, μέχρι 1.380 MW (αντλησιοταμίευση-μπαταρίες), που είναι καθοριστικά για την «πράσινη» επανάσταση και την ανάπτυξη των ΑΠΕ, θα απορροφήσουν πόρους 450 εκατ. ευρώ. Στο ίδιο πακέτο υπάρχει και η δημιουργία εγκαταστάσεων για δέσμευση διοξειδίου του άνθρακα και αποθήκευσή του, συνολικού ύψους 300 εκατ. ευρώ.

6 Ηλεκτρική διασύνδεση: Η διασύνδεση των Κυκλάδων, με την εναέρια γραμμή Κόρινθος-ΚΥΤ Κουμουνδούρου και άλλα συνοδευτικά έργα του ΑΔΜΗΕ, θα απορροφήσει πόρους 145 εκατ. ευρώ.

7 Προγράμματα «Εξοικονομώ»: Στα νέα βελτιωμένα προγράμματα «Εξοικονομώ» για την ενεργειακή αναβάθμιση κατοικιών, εμπορικών ακινήτων και ακινήτων του Δημοσίου θα διατεθούν 2,1 δισ. ευρώ. Τα νέα προγράμματα προβλέπουν, εκτός από την παραγωγή, και την αποθήκευση ενέργειας για αστικά και εμπορικά ακίνητα, με στόχο την πλήρη ενεργειακή αυτονομία τους. Μέχρι και το τέλος του 2025 θα πρέπει να έχει ολοκληρωθεί η ενεργειακή αναβάθμιση 30.000 αστικών κατοικιών και 9.700 εμπορικών ακινήτων και να έχει αντιμετωπιστεί η ενεργειακή φτώχεια με τη χρήση ρεύματος από ΑΠΕ.

8 Ηλεκτροκίνηση στις μεταφορές: Προβλέπονται επενδύσεις ύψους 220 εκατ. ευρώ για την αγορά και υποστήριξη 250 ηλεκτρικών λεωφορείων (140 για Αθήνα και 110 για Θεσσαλονίκη) παράλληλα με επιδοτήσεις για την εγκατάσταση περίπου 8.500 φορτιστών πανελλαδικά ώστε να προωθηθεί και η χρήση ηλεκτροκίνητων οχημάτων.

9 Απολιγνιτοποίηση Δυτικής Μακεδονίας και Μεγαλόπολης: Προβλέπονται επενδύσεις 242 εκατ. ευρώ για την αποκατάσταση περίπου 60.000 στρεμμάτων γκρίζων εδαφών στα παλαιά λιγνιτωρυχεία της ΔΕΗ προκειμένου να αποδοθούν για αγροτικές και τουριστικές χρήσεις, ανάπτυξη φωτοβολταϊκών και ερευνητικών κέντρων.

 11 Ψηφιοποίηση Δημοσίου: Μέχρι το τέλος του επόμενου χρόνου αναμένεται να ολοκληρωθούν η ψηφιοποίηση όλων των αρχείων του Δημοσίου, η οποία θα κοστίσει 550 εκατ. ευρώ, και η διαλειτουργικότητα των υπηρεσιών του Δημοσίου, δηλαδή η ικανότητα η μία υπηρεσία να μπορεί ηλεκτρονικά να επικοινωνεί με την άλλη και να αντλεί στοιχεία μετά από αίτηση του πολίτη, που θα κοστίσει 80 εκατ. ευρώ. Παράλληλα, θα πρέπει να ολοκληρωθεί η απλούστευση και ψηφιοποίηση των διαδικασιών αδειοδότησης και εποπτείας των οικονομικών δραστηριοτήτων στο πλαίσιο του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας ενώ θα ξεκινήσει η υλοποίηση του έργου «Ψηφιοποίηση δικτύου οικονομικής διπλωματίας» για την ανάπτυξη της Εθνικής Πύλης Εξωστρεφούς Επιχειρηματικότητας και την ψηφιοποίηση των εσωτερικών διαδικασιών της «Enterprise Greece».

12 Δημιουργία πολεοδομικών σχεδίων: Περίπου 250 εκατ. ευρώ κατευθύνονται στην κατάρτιση και επικύρωση πολεοδομικών σχεδίων, τοπικών και ειδικών, καθώς και στην οριοθέτηση περιοχών και ζωνών υποδοχής μεταφοράς συντελεστή δόμησης. Αλλαγή που θεωρείται δομική για την πιο ορθολογική ανάπτυξη σε όλη τη χώρα.

13 Εκσυγχρονισμός δημόσιας Υγείας: Περιλαμβάνονται έργα εκσυγχρονισμού και ψηφιοποίησης ποσού άνω των 800 εκατ. ευρώ. Το πακέτο περιλαμβάνει τον εκσυγχρονισμό 80 νοσοκομείων και 165 κέντρων υγείας σε όλη τη χώρα με πόρους 350 εκατ. ευρώ. Περιλαμβάνεται επίσης η δημιουργία ηλεκτρονικού φακέλου Υγείας του ασθενή, που θα επιδοτηθεί με 278 εκατ. ευρώ. Επίσης θα πρέπει να ολοκληρωθεί η μεταρρύθμιση του συστήματος clawback με επιμερισμό κινδύνου και καθορισμό δεσμευτικού στόχου και χρηματοδότηση δαπανών για κλινικές δοκιμές, έρευνα και ανάπτυξη, ύψους 250 εκατ. ευρώ.

 14 Απασχόληση-δεξιότητες-κοινωνική προστασία: Για τον τρίτο άξονα του Ταμείου Ανάκαμψης ο σχεδιασμός περιλαμβάνει:

• Σχεδιασμό και υλοποίηση Δράσης Κατάρτισης και Απασχόλησης 7.000 ανέργων ηλικίας 25 έως 45 ετών.
• Δημιουργία Συστήματος Παρακολούθησης Αποφοίτων των Επαγγελματικών Σχολών Μαθητείας (ΔΥΠΑ).
• Λειτουργία νέου πρότυπου χώρου εξυπηρέτησης ανέργων για ευάλωτες κοινωνικές ομάδες.
• Πιλοτική εφαρμογή για την ενοποίηση και τον εξορθολογισμό των παροχών για την ασφάλιση κατά της ανεργίας, αλλά και άλλων παροχών.