Αξιοσημείωτο είναι πως λόγω των αυστηρών κριτηρίων ένταξης ελάχιστες από τις χιλιάδες υπερχρεωμένες επιχειρήσεις εκτιμάται πως θα επωφεληθούν, τελικά, από την πολυαναμενόμενη ρύθμιση που στην καλύτερη περίπτωση θα τεθεί σε πλήρη ισχύ σε ένα εξάμηνο περίπου από σήμερα.

Κι όλα αυτά τη στιγμή που η συγκεκριμένη νομοθετική παρέμβαση έχει κριθεί ως επιτακτική ανάγκη για τη διαχείριση των «κόκκινων» επιχειρηματικών δανείων. Υπενθυμίζεται πως οι τράπεζες έχουν δεσμευτεί να μειώσουν τα μη εξυπηρετούμενα ανοίγματα προς τις επιχειρήσεις κατά 23,8 δισ. ευρώ στην τριετία (2017-2019). Συγκεκριμένα, από 64,3 δισ. ευρώ να φτάσουν τα 40,5 δισ. ευρώ.

Τα κριτήρια ένταξης στον εξωδικαστικό συμβιβασμό, όπως αυτά περιγράφονται στην πιο πρόσφατη εκδοχή του νομοσχεδίου που έχει αποσταλεί στους δανειστές προς έγκριση, είναι εξαιρετικά αυστηρά. Νομικές πηγές εκτιμούν πως αν δεν αλλάξουν, η κυβέρνηση θα περάσει ένα νομοσχέδιο που θα καλύπτει εξαιρετικά λίγες περιπτώσεις.

Αρκεί να αναλογιστεί κανείς πως για να μπει μία επιχείρηση στις διατάξεις του νόμου θα πρέπει να έχει εμφανίσει κέρδη πριν από φόρους σε μία τουλάχιστον από τις τρεις τελευταίες χρήσεις, πριν από την υποβολή της αίτησης. Πρόκειται για ένα κριτήριο στο οποίο δύσκολα μπορεί να ανταποκριθεί μία επιχείρηση με οφειλές στο… κόκκινο.

Αξίζει να σημειωθεί πως ο αρχικός στόχος της κυβέρνησης ήταν να επωφεληθούν από τον εξωδικαστικό συμβιβασμό περίπου 403.000 επιχειρήσεις και ελεύθεροι επαγγελματίες. Ωστόσο, στην πορεία αποφασίστηκε να μείνουν εκτός νόμου οι τελευταίοι, με την ηγεσία του υπουργείου Οικονομίας και Ανάπτυξης να υποστηρίζει ότι αυτοί θα έχουν τη δυνατότητα να υπαχθούν στις διατάξεις του νόμου Κατσέλη (3869/2010).

Τα αγκάθια

Από το περασμένο καλοκαίρι που ξεκίνησαν οι διαπραγματεύσεις κυβέρνησης-θεσμών για τον εξωδικαστικό συμβιβασμό, οι δύο πλευρές δεν έχουν καταφέρει να καταλήξουν σε συμφωνία. Μεγάλο «αγκάθι» παραμένει η διαχείριση των οφειλών που έχουν οι επιχειρήσεις προς το Δημόσιο.

Τα τεχνικά κλιμάκια της κυβέρνησης τάσσονται κατά των διαγραφών χρεών που προέρχονται από ΦΠΑ, παρακρατούμενους φόρους, παρακρατούμενες εισφορές εργαζομένων, ποσά από καταπτώσεις εγγυήσεων που έχουν χορηγηθεί σε δάνεια με την εγγύηση του Ελληνικού Δημοσίου.

Οι εκπρόσωποι των δανειστών υποστηρίζουν πως θα πρέπει να διαγράφονται ακόμη και αυτά. Προς χάρη συμβιβασμού, η ελληνική πλευρά πρότεινε να είναι στη διακριτική ευχέρεια της Γενικής Γραμματείας Δημοσίων Εσόδων (ΓΓΔΕ) εάν η διαγραφή θα πραγματοποιείται στη βασική οφειλή, στα πρόστιμα, στις προσαυξήσεις ή στους παρακρατούμενους φόρους. Οι θεσμοί, ωστόσο, είναι αμετακίνητοι στη θέση τους.

Χρόνος εφαρμογής

Προσφάτως, ο αρμόδιος υπουργός Οικονομίας και Ανάπτυξης, Δημήτρης Παπαδημητρίου, υποστήριξε πως «σύντομα θα οριστικοποιηθούν οι τελευταίες λεπτομέρειες του νομοσχεδίου» για να προχωρήσει η διαδικασία ψήφισής του. Το νομοσχέδιο του «εξωδικαστικού» προβλέπει πως οι διατάξεις του θα τεθούν σε ισχύ δύο μήνες μετά την ψήφισή του. Βάσει όσων έχουν γίνει γνωστά ως σήμερα, όλη η διαδικασία θα διενεργείται ηλεκτρονικά, μέσα από ένα ειδικό πληροφοριακό σύστημα.

Με αυτά τα δεδομένα, εφόσον το σχετικό νομοθέτημα κατατεθεί στη Βουλή μέσα στο μήνα, εκτιμάται πως η παραπάνω ηλεκτρονική πλατφόρμα θα εκκινήσει τη λειτουργία της πιλοτικά την άνοιξη του 2017 και πως θα τεθεί σε πλήρη εφαρμογή μέσα στο φθινόπωρο.

Μάλιστα, η απαιτούμενη έκδοση υπουργικών αποφάσεων, όπου θα προσδιορίζονται με ακρίβεια ο τρόπος διαγραφής των οφειλών, οι κατηγορίες αυτών και ο τρόπος λειτουργίας της ηλεκτρονικής πλατφόρμας της Γενικής Γραμματείας Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους (ΓΓΔΙΧ) στην οποία θα υποβάλλονται οι αιτήσεις των επιχειρήσεων, μεταφράζεται σε περαιτέρω καθυστερήσεις.

Στάση πληρωμών

Εν αναμονή του εξωδικαστικού, τα χρέη των επιχειρήσεων πληθαίνουν, με τα στελέχη της αγοράς να εκφράζουν φόβους για διαδοχικά «κανόνια» από εταιρίες που αδυνατούν να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις τους.

Ειδικά όσον αφορά στα χρέη προς τις τράπεζες, εκτός από τις εκείνες που βρίσκονται στο… κόκκινο, έχουν καταγραφεί και κρούσματα στάσης πληρωμών στις δόσεις δανείων από μέχρι πρότινος συνεπείς επιχειρήσεις. Η εξήγηση που δίνεται από αρμόδιες πηγές είναι πως οι επιχειρήσεις προσδοκούν μέσω του εξωδικαστικού να τύχουν ευνοϊκής ρύθμισης των χρεών τους συνολικά.

Τραπεζικά στελέχη εκτιμούν πως όσο καθυστερεί η ρύθμιση όλο και περισσότεροι επιχειρηματίες θα ακολουθήσουν την ίδια πρακτική και πως πέρα από τα χρέη προς τις τράπεζες η στάση πληρωμών θα αφορά και στους υπόλοιπους πιστωτές τους (εφορίες, ασφαλιστικά ταμεία και προμηθευτές).

Κάτι ανάλογο είχε συμβεί στο παρελθόν με το νόμο Κατσέλη (στεγαστικά δάνεια) και το νόμο Δένδια (επιχειρηματικά δάνεια). Μια τέτοια εξέλιξη των πραγμάτων θα πλήξει ακόμη περισσότερο το ήδη φορτωμένο από μη εξυπηρετούμενα δάνεια τραπεζικό σύστημα.

Συνοπτικά τα βασικά σημεία του νομοσχεδίου

» Μπορούν να υπαχθούν όλες οι μικρές, μεσαίες και μεγάλες επιχειρήσεις καθώς και οι ατομικές επιχειρήσεις. Ωστόσο, δεν εντάσσονται οι ελεύθεροι επαγγελματίες, αφού έχουν τη δυνατότητα να ενταχθούν στις διατάξεις του νόμου Κατσέλη.

» Στα κριτήρια ένταξης των δικαιούχων του εξωδικαστικού συμπεριλαμβάνονται τα εξής:
● Να έχουν οφειλές από δάνειο ή άλλη αιτία σε τράπεζα με καθυστέρηση τουλάχιστον 3 μηνών, κατά την 31η/12/2016.

● Να έχουν οφειλές από δάνειο ή άλλη αιτία σε τράπεζα που ρυθμίστηκε μετά την 1η Ιουλίου 2016.

● Να έχουν ληξιπρόθεσμες οφειλές προς τις εφορίες.

● Να μην έχουν ασφαλιστική ενημερότητα λόγω οφειλών προς φορείς κοινωνικής ασφάλισης.

● Να έχουν εκδώσει επιταγές που σφραγίστηκαν.

● Να έχουν εκδοθεί διαταγές πληρωμής ή δικαστικές αποφάσεις εις βάρος τους, λόγω ληξιπρόθεσμων απαιτήσεων από τρίτους (π.χ. προμηθευτές κ.λπ.).

» Αφορά οφειλές μόνο από επιχειρηματικές δραστηριότητες και όχι προσωπικές (π.χ. στεγαστικό προσωπικό δάνειο).

» Σε κάθε περίπτωση, δεν μπορούν να υπαχθούν οφειλές που γεννήθηκαν μετά την 31η/12/2016.

» Μια επιχείρηση δεν μπορεί να υπαχθεί στο νόμο εξωδικαστικού αν το 85% των συνολικών οφειλών της ανήκει σε έναν πιστωτή.

» Μπορούν να υποβάλουν κοινή αίτηση περισσότεροι του ενός οφειλέτες, εφόσον είναι συνοφειλέτες ή νομικά πρόσωπα που έχουν σχέση μητρικής – θυγατρικής ή συντάσσουν ενοποιημένες χρηματο-οικονομικές καταστάσεις.

» Η διαδικασία θα είναι εμπιστευτική, με ειδικά μέτρα για να διασφαλίζουν την προστασία του απορρήτου της επιχείρησης, καθώς και όλων των εμπλεκόμενων μερών.

» Δεν θα μπορούν να υποβάλουν αίτηση στον εξωδικαστικό νόμο οι ακόλουθοι:

● τράπεζες,

● χρηματοδοτικά ιδρύματα (π.χ. επιχειρήσεις που χρηματοδοτούν αγορά αυτοκινήτου),

● πάροχοι επενδυτικών υπηρεσιών (π.χ. χρηματιστηριακές εταιρίες),

● ασφαλιστικές εταιρίες,

● οργανισμοί συλλογικών επενδύσεων σε κινητές αξίες (π.χ. hegde funds),

● νομικά πρόσωπα που έχουν υποβάλει αίτηση εξυγίανσης ή πτώχευσης ή βρίσκονται σε διαδικασία λύσης και εκκαθάρισης ή έχουν ήδη διακόψει την επιχειρηματική δραστηριότητα,

● φυσικά πρόσωπα επιχειρήσεων (π.χ. πρόεδροι/διευθύνοντες σύμβουλοι/ διαχειριστές και κάθε άλλο πρόσωπο εντεταλμένο για τη διαχείριση εταιριών) που έχουν καταδικαστεί με τελεσίδικη δικαστική απόφαση για φοροδιαφυγή ή εισφοροδιαφυγή ή υπεξαίρεση ή απάτη κατά του Δημοσίου/ φορέων κοινωνικής ασφάλισης ή νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες ή εκβίαση ή πλαστογραφία ή δωροδοκία ή δωροληψία ή λαθρεμπορία ή δόλια χρεοκοπία ή καταδολίευση δανειστών.

-Οσον αφορά τα στελέχη των τραπεζών και τους δημοσίους υπαλλήλους που εμπλέκονται στις διαδικασίες ρύθμισης οφειλών, αρμόδιες πηγές αναφέρουν πως δεν θα δοθεί καμιά ασυλία. Αντ’ αυτού, θα τους δοθεί προστασία από μηνύσεις, πρόκειται για το λεγόμενο «ακαταδίωκτο». Σκοπός αυτής της πρωτοβουλίας είναι να μην «τορπιλίζονται» οι διαδικασίες από κακόβουλους (π.χ. ανταγωνιστές). Στο μεταξύ, κάθε μήνυση θα ελέγχεται

● από το γενικό επιθεωρητή Δημόσιας Διοίκησης για τους δημοσίους υπαλλήλους,

● από την Τράπεζα της Ελλάδος για τους τραπεζικούς υπαλλήλους.
» Η διαδικασία του νόμου θα υλοποιείται στην πράξη από ειδικό πληροφοριακό σύστημα, το οποίο θα διενεργεί ηλεκτρονικά όλη τη διαδικασία, βήμα βήμα. Τέλος, θα αξιοποιούνται και οι διαμεσολαβητές, με σκοπό να υποβοηθούν τις διαδικασίες διαπραγμάτευσης, ενεργοποιώντας ένα θεσμό που ήταν ανενεργός μέχρι σήμερα από τη σύστασή του.

ΑΡΙΑΔΝΗ ΝΟΥΚΑ, ΔΙΚΗΓΟΡΟΣ

«Θα καλύψει εξαιρετικά λίγες περιπτώσεις επιχειρήσεων»

«Η εφαρμογή του υποψήφιου νομοθετήματος για τον εξωδικαστικό μηχανισμό θα καλύψει εξαιρετικά λίγες περιπτώσεις επιχειρήσεων διότι κατ’ αρχάς απαιτεί μία κερδοφόρα χρήση την τελευταία τριετία, αυστηρή προϋπόθεση αν αναλογιστεί κανείς τη βαθιά επταετή οικονομική κρίση στη χώρα μας.

Περαιτέρω, η προϋπόθεση ύπαρξης ρύθμισης μόνο μετά την 1η.7.2016 καθιστά απαγορευτική την ένταξη επιχειρήσεων, διότι η συντριπτική πλειοψηφία αυτών έχουν δύο, τρεις ή και περισσότερες ρυθμίσεις την ανωτέρω ημερομηνία.

Τέλος, η αρνητική προϋπόθεση να μην έχει ένας πιστωτής το 85% των απαιτήσεων επίσης αφορά ένα μεγάλο αριθμό επιχειρήσεων, διότι είναι σύνηθες μία επιχείρηση το δανεισμό της να το διατηρεί σε έναν πιστωτικό φορέα, λόγω της σχέσης εμπιστοσύνης που αναπτύσσεται μεταξύ τους.
Θα πρέπει, λοιπόν, να προσεγγιστεί από το νομοθέτη το θέμα του εξωδικαστικού μηχανισμού σε μία λογική να βοηθήσει στην ένταξη όσο το δυνατό περισσότερων επιχειρήσεων που η συντριπτική πλειοψηφία τους έχει έρθει σε θέση αδυναμίας εξυπηρετήσεως των υποχρεώσεών τους ανυπαίτια και όχι στη λογική του ξαφνικού θανάτου τους».

Ιωάννα Φεντούρη

Από το έθνετο Οικονομία του Ελεύθερου Τύπου της Κυριακής