Το ασφαλιστικό επανέρχεται στην ατζέντα από δυο πλευρές:

* Από την πλευρά των δανειστών (ΔΝΤ, ΕΚΤ, Κομισιόν και ΕΜΣ) οι οποίοι έχουν διατυπώσει τις παρατηρήσεις τους για καθυστερήσεις στην εφαρμογή του νόμου 4387 που ψηφίστηκε τον περασμένο Μάιο. Οι ενστάσεις τους επικεντρώνονται κυρίως στο θέμα του υπολογισμού των νέων και του επανυπολογισμού των παλιών κύριων συντάξεων, που κρίνουν σε μεγάλο βαθμό και το στόχο μείωσης των συνταξιοδοτικών δαπανών. Οσο καθυστερεί η πλήρης εφαρμογή του νόμου τόσο αυξάνονται οι πιθανότητες να ζητηθούν από τους δανειστές πρόσθετες περικοπές συντάξεων μέσα στο 2017.

* Από την πλευρά του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου το οποίο έθεσε με την τελευταία του έκθεση θέμα βιωσιμότητας του ασφαλιστικού ενώ συνέδεσε την εφαρμογή του κοινωνικού εισοδήματος αλληλεγγύης σε πανελλαδική κλίμακα από την 1/1/2017 με τη μείωση ενός ποσοστού από τις κύριες συντάξεις, καθώς αμφισβητούν ότι η κυβέρνηση θα καταφέρει να βρει τα 760 ως 900 εκατ. ευρώ που απαιτούνται για να εφαρμοστεί το κοινωνικό εισόδημα που θα στηρίξει φτωχά νοικοκυριά από το 2017.

Ο νέος φορέας

Η κυβέρνηση μπορεί να δηλώνει μέσω του αρμόδιου υπουργού ότι το «ασφαλιστικό έκλεισε» και δεν θα ανοίξει ξανά, πλην, όμως, δεν έχει τίποτε ουσιαστικό να επιδείξει στους δανειστές που να τεκμηριώνει τη θέση αυτή, καθώς τα ελλείμματα αυξάνονται και τα Ταμεία πληρώνουν συντάξεις όχι γιατί αυξάνονται τα έσοδα, αλλά επειδή παρακρατούν άνω του 1 δισ. ευρώ από εισφορές που χρωστούν στον ΕΟΠΥΥ και καθυστερούν την έκδοση των συντάξεων.

Ολο το βάρος αυτό που ξεπερνά τα 2,5 δισ. ευρώ θα μεταφερθεί στον Ενιαίο Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης (ΕΦΚΑ) στον οποίο θα ενταχθούν από την 1/1/2017 όλα τα ταμεία κύριας ασφάλισης. Ούτε ο ΕΦΚΑ όμως είναι έτοιμος να λειτουργήσει, καθώς ανακύπτουν συνεχώς προβλήματα που ξεκινούν από τη διοικητική του οργάνωση και φτάνουν στην καρδιά του συστήματος που είναι η είσπραξη των ασφαλιστικών εισφορών και η απόδοση συντάξεων με ενιαίους κανόνες.

Ο ΕΦΚΑ μοιάζει αυτή τη στιγμή με μια ωρολογιακή βόμβα που μπορεί να τινάξει όλο το ασφαλιστικό οικοδόμημα στον αέρα.

Χρηματοδότηση

Στο μέτωπο του εγγυημένου εισοδήματος, τα πράγματα είναι πιο δύσκολα, καθώς ούτε σε αυτό το πεδίο υπάρχει πρόοδος και το υπουργείο Εργασίας βρίσκεται με την πλάτη στον τοίχο, καθώς δεν έχει καταστήσει σαφές από ποιες πηγές θα πάρει τα 760 εκατ. ευρώ για να χρηματοδοτήσει την εφαρμογή του ελάχιστου εισοδήματος σε όσους έχουν ελάχιστους πόρους διαβίωσης. Το εγγυημένο εισόδημα που λειτουργεί αυτή τη στιγμή πιλοτικά ενισχύει με 200 ευρώ το μήνα τα μεμονωμένα άτομα που δεν έχουν κανένα οικονομικό πόρο, ενώ σε περίπτωση ζευγαριών το ποσό ανεβαίνει στα 300 ευρώ και προσαυξάνεται κατά 100 ευρώ για κάθε ενήλικο μέλος της οικογένειας και κατά 50 ευρώ για κάθε ανήλικο παιδί.

Το «κενό»

Η κυβέρνηση προέβλεψε 760 εκατ. ευρώ (αντί 900 εκατ. ευρώ) στον Προϋπολογισμό του 2017 και το υπουργείο Εργασίας εκτιμά ότι έχουν εξασφαλιστεί τα 360 εκατ. ευρώ και μένει ένα κενό της τάξης των 400 εκατ. ευρώ για να «τρέξει» το εγγυημένο εισόδημα από την επόμενη χρονιά.

Για να βρεθούν τα 400 εκατ. ευρώ, οι δανειστές πιέζουν προς την κατεύθυνση της μείωσης των κύριων συντάξεων και των αποδοχών (μισθούς – συντάξεις) των ενστόλων κατά 200 ως 250 εκατ. ευρώ. Πηγές του υπουργείου Εργασίας δεν αποκλείουν περικοπές στα μισθολόγια των στρατιωτικών και των αστυνομικών για να χρηματοδοτηθεί το εγγυημένο εισόδημα.

Ωστόσο, το υπουργείο Εργασίας εξετάζει να θεσπίσει αυστηρά εισοδηματικά κριτήρια για όλα τα προνοιακά επιδόματα, ώστε να περιορίσει ουσιαστικά τους δικαιούχους που τα λαμβάνουν σήμερα.

Χθες, ο υπουργός Εργασίας, Γ. Κατρούγκαλος, δήλωσε ύστερα από διαδοχικές συσκέψεις που είχε με την ηγεσία του υπουργείου Οικονομικών, ότι δεν θα θιγούν τα οικογενειακά επιδόματα (που καταβάλλει ο ΟΓΑ) και τα αναπηρικά προνοιακά επιδόματα που καταβάλουν δήμοι και περιφέρειες σε άτομα με αναπηρία.

Μίλησε όμως και για αλληλοεπικαλύψεις επιδομάτων, που θα διορθωθούν, προετοιμάζοντας στην ουσία το έδαφος για περικοπές των διπλών προνοιακών παροχών με τη θέσπιση εισοδηματικών κριτηρίων που, όπως λένε οι πληροφορίες από το υπουργείο Εργασίας, θα είναι ενιαία και θα ισχύουν για όλους, είτε θα δικαιούνται το εγγυημένο εισόδημα είτε κάποιο αναπηρικό επίδομα.

Στο στόχαστρο

Σύμφωνα με επίσημα στοιχεία από την καταγραφή των προνοιακών επιδομάτων που έχει κάνει το υπουργείο Εργασίας και αποκαλύπτει ο Ελεύθερος Τύπος, σήμερα καταβάλλονται από τους δήμους επιδόματα για 9 κατηγορίες αναπήρων, με 40 διαφορετικές υπουργικές αποφάσεις!

Για την ίδια αναπηρία δηλαδή μπορεί να καταβάλλεται διαφορετικό επίδομα, ανάλογα με την υπουργική απόφαση που το προβλέπει. Χαρακτηριστική περίπτωση είναι τα επιδόματα παραπληγίας, για τα οποία υπάρχουν 7 υπουργικές αποφάσεις, (άλλη για τους ασφαλισμένους του Δημοσίου, άλλη για τους υπαλλήλους Νομικών Προσώπων του Δημοσίου, άλλη για τους ανασφάλιστους). Για την ίδια κατάσταση αναπηρίας δηλαδή (παραπληγία) η νομοθεσία προβλέπει τη χορήγηση επιδόματος με 7 διαφορετικές αποφάσεις.

Πέραν αυτών, υπάρχουν και διπλές παροχές που δεν ελέγχονται, καθώς επιδόματα αναπηρίας χορηγούν και τα ασφαλιστικά ταμεία πολλές φορές στα ίδια πρόσωπα που λαμβάνουν αναπηρικό επίδομα και από τους δήμους.
Πάνω από 200.000 είναι οι δικαιούχοι των πάσης φύσεως προνοιακών παροχών που χορηγούν οι δήμοι και το κόστος τους αγγίζει τα 700 εκατ. ευρώ.

Οι παροχές αυτές μπαίνουν στο στόχαστρο, όχι με σκοπό να κοπούν από τους αναπήρους, αλλά με στόχο να συνεχίσουν να χορηγούνται βάσει αυστηρών εισοδηματικών κριτηρίων που σήμερα δεν εφαρμόζονται.

Το πλαφόν

Σύμφωνα με πληροφορίες του «Ελεύθερου Τύπου», το υπουργείο Εργασίας εξετάζει να θεσπίσει ένα ενιαίο εισοδηματικό όριο για όλα τα προνοιακά επιδόματα, καθώς και για το εγγυημένο εισόδημα. Μια σκέψη είναι να εφαρμοστεί ως γενικό πλαφόν το όριο του ετήσιου ατομικού εισοδήματος έως τα 4.320 ευρώ, που ισχύει σήμερα για τη χορήγηση του επιδόματος των 360 ευρώ από τον ΟΓΑ στους ανασφάλιστους άνω των 67 ετών. Οσοι δηλαδή έχουν 2.000 ευρώ εισόδημα θα συμπληρώνουν τα υπόλοιπα 2.320 από το εγγυημένο εισόδημα, αλλά δεν θα παίρνουν άλλο παρόμοιο επίδομα. Οσοι ξεπερνούν τα 4.320 ευρώ, και σήμερα έχουν και κάποιο προνοιακό επίδομα, θα το χάσουν.

Με την ανακατανομή των επιδομάτων θα καταργηθεί και η χορήγηση του επιδόματος στους ανασφάλιστους, καθώς θα ενταχθούν στο γενικό μέτρο κοινωνικής – οικονομικής στήριξης που είναι το εγγυημένο εισόδημα.

Εργασιακά

Στο εργασιακό και μετά τις προτάσεις-φωτιά των δανειστών για μείωση του κατώτατου μισθού, μέσω κατάργησης των επιδομάτων προϋπηρεσίας και για αύξηση του ορίου απολύσεων οι οποίες περιγράφονται σε κείμενο που αποκάλυψε πρώτος ο Ελεύθερος Τύπος της Κυριακής από το καλοκαίρι, ο υπουργός Γ. Κατρούγκαλος είπε χθες ότι θα στείλει στους δανειστές το δικό του «κείμενο αρχών» με τις γνωστές ως ένα βαθμό θέσεις του για πλήρη επαναφορά των συλλογικών διαπραγματεύσεων στους κοινωνικούς εταίρους, χωρίς περιορισμούς στη διαμόρφωση τόσο του ύψους του κατώτατου μισθού όσο και των αμοιβών σε κλαδικό επίπεδο. Οι θέσεις αυτές όμως έχουν απαντηθεί από τους δανειστές, με τη διάταξη που περιλαμβάνει το τρίτο Μνημόνιο που λέει ότι με τις αλλαγές στο εργασιακό δεν θα επιτραπεί σε καμία περίπτωση η επιστροφή σε όσα ίσχυαν στο παρελθόν.

ΚΩΣΤΑΣ ΚΑΤΙΚΟΣ

[email protected]

Από την έντυπη έκδοση του Ελεύθερου Τύπου