Από τον Ιούλιο τα self test θα είναι παρελθόν για τους πλήρως εμβολιασμένους, που θα έχουν ταχύτερη επάνοδο στην κανονικότητα, αφού θα έχουν «ελευθέρας» με το πιστοποιητικό εμβολιασμού τους. Μέσα στο επόμενο δίμηνο θα ξεκινήσει το πλαίσιο διευκολύνσεων, που ουσιαστικά θα τεθεί σε εφαρμογή το φθινόπωρο, όταν και οι συνευρέσεις σε κλειστούς χώρους θα έχουν ως αποτέλεσμα την πιο εύκολη πρόσβαση των εμβολιασμένων αποτελώντας ισχυρό κίνητρο προς τους σκεπτικούς να κλείσουν ραντεβού για εμβολιασμό.

Η μάσκα

Η Ελλάδα βρίσκεται κοντά και στο να… πετάξει τις μάσκες (όλοι οι πολίτες) σε εξωτερικούς χώρους χωρίς συγχρωτισμό, μιας και η βελτίωση των επιδημιολογικών δεικτών και το «χτίσιμο» του τείχους ανοσίας προσφέρουν αυτήν τη δυνατότητα.

«Η χρήση της μάσκας εξαρτάται από τα πόσα κρούσματα θα έχουμε. Εάν η πανδημία πάει καλά και έχουμε μικρό αριθμό κρουσμάτων, τότε θα μπορεί κανείς να σκεφτεί σε εξωτερικούς χώρους να μη χρησιμοποιεί τη μάσκα», σχολιάζει στον Ελεύθερο Τύπο της Κυριακής ο καθηγητής Μικροβιολογίας και μέλος της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων του υπουργείου Υγείας, Αλκης Βατόπουλος.

Οπως προκύπτει από πληροφορίες, ακόμη και μέσα στον επόμενο μήνα είναι πιθανό η Επιτροπή Εμπειρογνωμόνων να προχωρήσει σε σύσταση, ώστε η μάσκα να μη χρησιμοποιείται σε εξωτερικούς χώρους χωρίς συγχρωτισμό. Πρόκειται για κάτι που είναι υπό διερεύνηση και εφόσον αποφασιστεί θα αφορά τόσο σε εμβολιασμένους όσο και μη εμβολιασμένους. Σε ανοιχτούς χώρους όπου θα υπάρχει συγκέντρωση αρκετών ατόμων, όπως είναι, για παράδειγμα, η παρακολούθηση ενός θεάματος, η χρήση της μάσκας θα εξακολουθεί να αποτελεί κανόνα.

Τα προνόμια που εξετάζονται 

Οσον αφορά στο πλαίσιο των προνομίων, λέξη που δεν προτιμάται από την κυβέρνηση και τους ειδικούς, καθώς, όπως επαναλαμβάνουν, «προνόμιο από τον εμβολιασμό είναι η προστασία από τη νόσο Covid-19», θα ξεκινήσει με λίγα βήματα μέσα στο καλοκαίρι, ωστόσο, η ουσιαστική εφαρμογή του θα είναι από το φθινόπωρο, όταν και θα έχει μεγαλύτερο νόημα, λόγω μετάβασης από τους ανοιχτούς σε κλειστούς χώρους.

Για την ώρα, η διευκόλυνση που έχει «κλειδώσει» είναι η άρση του τέστινγκ για πλήρως εμβολιασμένους. Ενας πολίτης που έχει πραγματοποιήσει και τις δύο δόσεις του εμβολίου δεν θα απαιτείται να ελέγχεται στο σπίτι σε τακτική βάση, ώστε να προσέρχεται στην εργασία του. Το συγκεκριμένο μέτρο, όμως, εκτός από τους χώρους εργασίας καλύπτει μεγάλο εύρος δραστηριοτήτων, όπως είναι τα ταξίδια, το γυμναστήριο, άλλοι χώροι άθλησης, χώροι ψυχαγωγίας. Με την απαλλαγή υποχρέωσης για self test ο εμβολιασμένος πολίτης θα βρίσκεται ένα βήμα… μπροστά στην επάνοδο στην κανονικότητα.

Σε σχέση με άλλα προνόμια, η συζήτηση γίνεται χαλαρά και όχι οργανωμένα για την ώρα, αφού οι διευκολύνσεις θα έχουν μεγαλύτερη ουσία το φθινόπωρο, όταν οι δραστηριότητες θα ξεκινήσουν να μεταφέρονται σε εσωτερικούς χώρους. Δεν αποκλείεται και μέσα στο καλοκαίρι να διαμορφωθούν διευκολύνσεις για ψυχαγωγικές δραστηριότητες, ενώ η επανέναρξη των πανηγυριών μόνο σε περιοχές όπου το ποσοστό εμβολιασμού είναι μίνιμουμ στο 50%, όπως έχει ανακοινωθεί, αποτελεί ισχυρό κίνητρο, καθώς σε αρκετά νησιά και περιοχές τα πανηγύρια είναι αγαπημένη δραστηριότητα του καλοκαιριού.

Ο βασικός κορμός των διευκολύνσεων θα αφορά στους κλειστούς χώρους εστίασης, ψυχαγωγίας ή χώρους γηπέδων με το άνοιγμα της νέας αγωνιστικής περιόδου. Η διαμόρφωση του πλαισίου λειτουργίας δεν είναι εύκολη, κατά πληροφορίες, καθώς σε έναν κλειστό χώρο με πολλά άτομα, όπως, για παράδειγμα, σε χώρο ακροάματος, είναι δυνατόν να δημιουργηθούν εστίες υπερμετάδοσης όταν υπάρχουν ανεμβολίαστοι. Στη συζήτηση που γίνεται αξιολογείται πώς θα συνυπάρξουν σε αυτούς τους χώρους εμβολιασμένοι και μη εμβολιασμένοι. Μία πιθανή διέξοδος είναι να βρεθεί τρόπος να ελέγχεται ότι το αρνητικό τεστ που θα επιδεικνύεται πράγματι πραγματοποιήθηκε – κάτι που με το self test δεν είναι εφικτό. Πρόκειται για μια περίπλοκη διαδικασία που σε κάθε περίπτωση θα αποτελεί αντικίνητρο για έναν πολίτη.

Τι είναι το γαλλικό μοντέλο 

Ενας τέτοιος σχεδιασμός που επεξεργάζεται η κυβέρνηση προσομοιάζει στο «γαλλικό μοντέλο». Πιο αναλυτικά, το «health pass» στη Γαλλία προβλέπει για όσους διαθέτουν πράσινο πιστοποιητικό εμβολιασμού ελεύθερη είσοδο σε εκδηλώσεις άνω των 1.000 ατόμων (π.χ. αγώνες, φεστιβάλ, συναυλίες, θέατρα, συνέδρια και εκθέσεις). Αντίθετα, όσοι παραμένουν ανεμβολίαστοι θα είναι υποχρεωμένοι για την είσοδό τους να επιδεικνύουν αρνητικό μοριακό τεστ με δική τους, μάλιστα, χρέωση.

Αξίζει να σημειωθεί ότι η κυβέρνηση προσανατολίζεται στη νομοθέτηση ρύθμισης που θα δίνει τη νομική κάλυψη στους ιδιοκτήτες των επιχειρήσεων να επιτρέπουν την είσοδο στους χώρους τους μόνο σε όσους διαθέτουν πιστοποιητικό εμβολιασμού. Σε καμία περίπτωση δεν θα εμποδίζεται πρόσβαση κανενός πολίτη σε κρίσιμες δομές, όπως είναι τα σχολεία και τα νοσοκομεία.

Ολα τα παραπάνω είναι ζητήματα που έχουν ήδη ξεκινήσει να αξιολογούνται και η συζήτηση θα ενταθεί τις επόμενες εβδομάδες παράλληλα με την υποχρεωτικότητα του εμβολιασμού για υγειονομικούς και εργαζομένους σε μονάδες φροντίδας ηλικιωμένων και δομές πρόνοιας. Η κυβέρνηση έχει επιλέξει ο εμβολιασμός κατά της Covid-19 να είναι υποχρεωτικός για αυτές τις ομάδες πληθυσμού, ενώ θα εξεταστεί εάν θα πρέπει να ενταχθεί και κάποια ακόμη κατηγορία σχετική με την ασφάλεια του κράτους. Τον δρόμο για τη διαμόρφωση του πλαισίου θα ανοίξει η γνωμοδότηση της Επιτροπής Βιοηθικής. Υπενθυμίζεται ότι η πρώτη υπηρεσία που υποχρεώνει τα μέλη της να εμβολιαστούν είναι η ΕΜΑΚ. Οι επιπτώσεις για όσους αρνούνται να εμβολιαστούν θα αφορούν σε μετακίνηση σε άλλες υπηρεσίες που δεν βρίσκονται στην «πρώτη γραμμή». Ενδέχεται, όμως, να υπάρξουν  επιπτώσεις ακόμη και σε θέματα όπως η μοριοδότηση ή ο μισθός.

Αισιοδοξία υπό τον φόβο των μεταλλάξεων

Οι επιστήμονες εμφανίζονται αισιόδοξοι για τους επόμενους καλοκαιρινούς μήνες σε σχέση με τη διασπορά του ιού και το βλέμμα πέφτει στο φθινόπωρο και τον φόβο ενός τέταρτου κύματος, αν και με την αύξηση των εμβολιασμών φαίνεται ότι θα αποφευχθεί. «Μπορεί ανά πάσα στιγμή να έχουμε πισωγυρίσματα», επισημαίνει ο κ. Βατόπουλος, θυμίζοντας τον παράγοντα «μεταλλάξεις», που ευχή όλων είναι να μη φέρουν ανατροπές στη μεταδοτικότητα και στην προστασία από τα διαθέσιμα εμβόλια.

Πλέον, δεν ισχύει προτεραιοποίηση του ενήλικου πληθυσμού για εμβολιασμό. Ολοι οι πολίτες άνω των 18 ετών μπορούν να προγραμματίσουν ραντεβού έχοντας όλα τα εμβόλια διαθέσιμα. Το επόμενο διάστημα, μαζί με τα προνόμια και την υποχρεωτικότητα, θα εξεταστεί από την αρμόδια επιστημονική επιτροπή η επέκταση του εμβολιαστικού προγράμματος σε εφήβους κάτω των 18 ετών και κάτω των 15 ετών, αν και τουλάχιστον όσον αφορά στους μικρότερους σε ηλικία εφήβους δεν φαίνεται να αποτελεί προτεραιότητα μια απόφαση για την ώρα.