Μέσα από τη συνέντευξή του στον Ελεύθερο Τύπο της Κυριακής τονίζει τη σημασία της δημιουργίας ενός ενιαίου φορέα έρευνας με λιγότερη γραφειοκρατία και της μετατροπής της Ελλάδας σε κόμβο κλινικών δοκιμών. Ο κ. Σπ. Αρταβάνης-Τσάκωνας θα συμμετέχει ως ομιλητής στο Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών, που θα πραγματοποιηθεί 10-15 Μαΐου.

Πώς πιστεύετε ότι οι βιοεπιστήμες επηρέασαν την ανάπτυξη εμβολίων και θεραπειών κατά τη διάρκεια της πανδημίας; Ηταν καθοριστικός ο ρόλος τους;
Οι βιοεπιστήμες, και μάλιστα η βασική μοριακή Βιολογία, ήταν η καρδιά της τρέχουσας ανάπτυξης εμβολίων, η οποία, ενώ αναπτύχθηκε σε χρόνο-ρεκόρ από τη φαρμακευτική, έχει πίσω της δύο δεκαετίες ή περισσότερες βασικές βιολογικές ανακαλύψεις. Ετσι, οι βιοεπιστήμες είναι απολύτως καθοριστικές!

Ποιες είναι οι πιο καινοτόμες ανακαλύψεις;
Η τεχνολογία που χρησιμοποιείται για την ταχεία ανάπτυξη των εμβολίων mRNA είναι μια νέα τεχνολογία, καθώς ουσιαστικά είναι η πρώτη φορά που εφαρμόστηκε επιτυχώς θεραπευτικά. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι αυτή η εφαρμογή ήταν το αποτέλεσμα μιας σοβαρής έρευνας που συνήθως ονομάζεται «μεταγραφική».

Τι δίδαξε η πανδημία στον κόσμο; Τι πιστεύετε ότι πρέπει να γίνει για καλύτερη ανταπόκριση σε μια παρόμοια απειλή στο μέλλον; Πόσο πιθανό είναι να ξεσπάσει μια νέα, διαφορετική, πανδημία στο μέλλον;
Μια θεμελιώδης διδασκαλία είναι ότι η βιολογική έρευνα δεν είναι πολυτέλεια αλλά αναγκαιότητα. Επομένως, αυτό που χρειαζόμαστε ως κοινωνία είναι να αναζητήσουμε λύσεις από την επιστήμη, καθώς δεν θα προέρχονται από πουθενά αλλού! Νέες προκλήσεις και ασθένειες θα εμφανιστούν σίγουρα και ελπίζω να μάθουμε ότι είναι απαραίτητο να προωθήσουμε την επιστήμη, καθώς και να προετοιμαστούμε και να επαγρυπνούμε για νέες μολυσματικές ασθένειες.

Θα μπορούσε η πανδημία Covid-19 να αποτελέσει αφετηρία για την ανάπτυξη μιας ισχυρής βιοφαρμακευτικής βιομηχανίας στην Ελλάδα;
Υπάρχουν σίγουρα πτυχές της βιοφαρμακευτικής βιομηχανίας που μπορούν να αναπτυχθούν στην Ελλάδα. Για παράδειγμα, μπορούμε και πρέπει να γίνουμε κόμβος κλινικών δοκιμών, μπορούμε να αναπτύξουμε πτυχές της κατασκευής κ.λπ. Στην πραγματικότητα, η ελληνική φαρμακοβιομηχανία που υπάρχει δεν κάνει R&D (σ.σ.: έρευνα και ανάπτυξη) όπως γίνεται στη Δυτική Ευρώπη και τις ΗΠΑ. Δεν υπάρχει ανακάλυψη φαρμάκων στην Ελλάδα και ίσως δεν θα αποκτήσουμε ποτέ την ικανότητα να αναπτύξουμε μια βιομηχανία ανακάλυψης φαρμάκων. Ωστόσο, υπάρχουν σίγουρα πτυχές που μπορούμε και πρέπει να αναπτύξουμε και να προσπαθήσουμε να προσελκύσουμε, με βάση την ποιότητα και την κατάρτιση των ανθρώπων μας, μια βελτιωμένη φορολογική και γραφειοκρατική δομή και τις υπάρχουσες ανταγωνιστικές δομές των μισθών, τις φαρμακευτικές συμμαχίες με κάποια φυσική παρουσία στην Ελλάδα.

Η ελληνική ερευνητική δραστηριότητα παρείχε γνώση στην πανδημία και πώς οι Ελληνες ερευνητές συμβάλλουν στη διαχείρισή της;
Υπάρχουν κάποιες μικρές χρήσιμες προσπάθειες, όπως η αλληλουχία παραλλαγών κ.λπ., αλλά πρέπει να επισημάνω την κακοφωνία των αντιφατικών επιστημονικών απόψεων στα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης, κάτι που, ενώ αποδεικνύει ότι απλά δεν γνωρίζουμε αρκετά, βλάπτει πολύ, καθώς το κοινό επιβαρύνεται με αμφιβολία: Δείτε τους παράλογους αρνητές του εμβολίου κ.λπ.!

Η ερευνητική πρόοδος και ανάπτυξη οδηγούν στη θεραπεία ανίατων ασθενειών στο μέλλον;
Αναμφίβολα! Οι θεραπείες βασίζονται αποκλειστικά στην επιστημονική έρευνα και πρόοδο.

Ως πρόεδρος του Ελληνικού Εθνικού Συμβουλίου Ερευνας, Τεχνολογίας και Καινοτομίας, πιστεύετε ότι η έρευνα στην Ελλάδα υστερεί; Εάν ναι, γιατί; Πώς πρέπει να ενεργεί η Πολιτεία;
Στην Ελλάδα διαθέτουμε σημαντική πνευματική δυναμική και ερευνητική δυνατότητα που δεν έχει αξιοποιηθεί πλήρως για πολλούς λόγους, όπως χρηματοδότηση, έλλειψη συνεκτικής και αυστηρά αξιοκρατικής επιστημονικής πολιτικής και τελευταίο, αλλά όχι λιγότερο σημαντικό, μια συντριπτική γραφειοκρατία που συχνά δεν βγάζει κανένα νόημα. Η χρηματοδότηση είναι πάντα ένα σοβαρό και πραγματικό πρόβλημα, αλλά μπορούμε, σε κάποιο βαθμό, να το μετριάσουμε με καλύτερο σχεδιασμό και διανομή των διαθέσιμων πόρων για έρευνα στην Ελλάδα. Είναι επείγον και απαραίτητο να αναπτυχθεί ένας ενιαίος φορέας έρευνας, ο οποίος θα καθοδηγεί τη χρηματοδότηση στο πλαίσιο κοινής και συντονισμένης επιστημονικής πολιτικής και διαδικασιών. Η ουσία είναι ότι η ελληνική έρευνα σήμερα μπορεί να είναι καλή στην παρακολούθηση, αλλά υπάρχουν ισχυρά παραδείγματα ηγεσίας σε διεθνές επίπεδο. Ως επί το πλείστον, δεν είμαστε πραγματικά ανταγωνιστικοί στον διεθνή ερευνητικό χώρο. Πιστεύω βαθιά ότι μπορούμε να το αλλάξουμε αυτό και έχουμε υποχρέωση να το πράξουμε.

Από την έντυπη έκδοση του Ελεύθερου Τύπου της Κυριακής