Πριν από λίγες ημέρες ο θάνατος της Τασούλας Αδαμίδου, το γένος Πετρακογιώργη, στα 92 της χρόνια, αναβίωσε μια θρυλική ιστορία που συγκλόνισε την Ελλάδα, προκάλεσε παθιασμένα πρωτοσέλιδα στον ελληνικό και ευρωπαϊκό Τύπο και μέχρι σήμερα παραμένει εν πολλοίς μυστήριο, αφού η πρωταγωνίστρια ακολούθησε συνειδητά τον δρόμο της σιωπής.

Ολα ξεκίνησαν όταν ο Κώστας Kεφαλογιάννης ή Kουντόκωστας, ο ηρωικός αντάρτης της ομάδας Aνωγείων επί Kατοχής και αδελφός του βουλευτή του Λαϊκού Κόμματος Μανόλη Κεφαλογιάννη, απήγαγε την Tασούλα Πετρακογιώργη, κόρη του πιο σημαντικού ίσως αρχηγού της Αντίστασης στην Kρήτη, βουλευτή των Φιλελευθέρων του Σοφοκλή Βενιζέλου. Ειρωνεία; Οι δύο άντρες, ο Κεφαλογιάννης και ο Πετρακογιώργης είχαν συνεργαστεί σε μια άλλη απαγωγή, αυτή του Γερμανού στρατηγού Κράιπε. Ομως, εκείνος ο πόλεμος είχε τελειώσει, τώρα ένας άλλος άρχιζε.

Η απαγωγή έπεσε σαν βόμβα μεγατόνων φέρνοντας το νησί στα πρόθυρα εμφύλιας σύρραξης και αναγκάζοντας ακόμα και τον πρωθυπουργό Σοφοκλή Βενιζέλο να παρέμβει για να ημερέψει το «θεριό που κείτεται στη θάλασσα». Χρειάστηκαν η άρση εννέα άρθρων του Συντάγματος, η επιβολή στρατιωτικού νόμου σε δύο νομούς της Κρήτης, η παρέμβαση του Αρχιεπισκόπου, η προληπτική λογοκρισία του Τύπου, η κήρυξη του Ψηλορείτη σε «νεκρή ζώνη» και η στρατιωτική κινητοποίηση για να αποφευχθεί η αιματοχυσία.

Το χρονικό

Είναι 1950, έξι χρόνια μετά την απελευθέρωση της Ελλάδας, ένα χρόνο μετά τη λήξη του Εμφυλίου και με τον πόλεμο στην Κορέα να μαίνεται. Η νεοσύστατη κυβέρνηση του Σοφοκλή Βενιζέλου έχει πολλά να αντιμετωπίσει και σίγουρα στον προγραμματισμό της δεν ήταν ένας «πόλεμος τιμής» στη γενέτειρα του πρωθυπουργού.

Ο Κώστας Κεφαλογιάννης, με τη βοήθεια φίλων του, έκλεψε την Τασούλα, στις 20 Αυγούστου 1950, την ώρα που εκείνη έβγαινε από τον κινηματογράφο «Οασις» του Ηρακλείου. Το ζευγάρι βρίσκει καταφύγιο στον Ψηλορείτη, όπου εκείνος ζητά από τον παπά της Μονής Δισκουρίου, Καλλίνικο Βάμβουκα, να τους παντρέψει. Ο γάμος «σβήνει» το έγκλημα της απαγωγής στα μάτια του νόμου, όχι όμως για τον άγραφο κώδικα τιμής.

Ο Πετρακογιώργης το λογίζει ως βαριά προσβολή και αρνείται να ευλογήσει το στεφάνωμα. Χίλιοι πιστοί οπλοφόροι του ανέβηκαν στον Ψηλορείτη έτοιμοι να επιτεθούν σε ισάριθμους Ανωγειανούς των Κεφαλογιάννηδων για να πάρουν πίσω την Τασούλα.

Για να αντιμετωπίσει την κατάσταση και να αποφευχθεί ο εμφύλιος σπαραγμός, η νεοσύστατη κυβέρνηση του Σοφοκλή Βενιζέλου κηρύσσει στρατιωτικό νόμο στο νησί, αναστέλλοντας την ισχύ εννέα άρθρων του Συντάγματος. Ο Πάτρικ Λη Φέρμορ, συμπολεμιστής των δύο αντρών, στέλνει επιστολές και στον Κεφαλογιάννη και στον Πετρακογιώργη σε μια προσπάθεια να κατευνάσει τα πνεύματα.

Ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών Σπυρίδων προσπάθησε με δική του επιστολή να δώσει μια λύση, ενώ ο Αλέξανδρος Παπάγος στέλνει στο νησί δύο τάγματα και κηρύσσει «νεκρή ζώνη» τον Ψηλορείτη για να αποφευχθεί η αιματοχυσία.

Ο Τύπος της εποχής

Στις 26 Αυγούστου οι τίτλοι στις αθηναϊκές εφημερίδες είναι πηχυαίοι: «Διετάχθη σύλληψις του Κεφαλογιάννη – Θα αφοπλισθούν αι ένοπλοι δυνάμεις», γράφει η «Ελευθερία». «Ηρχισεν η εκστρατεία προς ανακάλυψιν του κρησφύγετου του Κεφαλογιάννη και της Τασούλας», γράφει το «Εθνος». Αλλά και τα διεθνή ειδησεογραφικά πρακτορεία, όπως το Reuters, μετέδιδαν συστηματικά τις εξελίξεις, ενώ στα πρακτορεία στοιχημάτων του Λονδίνου παίζονταν στοιχήματα 2 προς 1,5 για τον γάμο, 7 προς 1 για τον χωρισμό και 3 προς 1 για νέο εμφύλιο. Λίγες ημέρες μετά η κυβέρνηση επέβαλε λογοκρισία, σε μια προσπάθεια να ελέγξει την κρίση.

Την 1η Σεπτεμβρίου 1950 ο αδελφός του Κώστα Κεφαλογιάννη, ο βουλευτής Μανόλης Κεφαλογιάννης, φτάνει στα Ανώγεια ύστερα από συνεννόηση με τον Αρχιεπίσκοπο Σπυρίδωνα για να μεταφερθεί το ζεύγος στην Αθήνα. Ωστόσο, οι εξελίξεις τούς έχουν προλάβει, αφού ο Κουντόκωστας παντρεύεται την Τασούλα. Μετά τον γάμο, και ύστερα από αρκετές μέρες καταδίωξης με περισσότερους από 2.000 χωροφύλακες και στρατιώτες να «χτενίζουν» τον Ψηλορείτη, το ζευγάρι παραδίδεται μόνο του στον αρχηγό της Χωροφυλακής, στρατηγό Σαμουήλ.

Το ζευγάρι φτάνει στην Αθήνα με αεροπλάνο και φυγαδεύεται στην Αρχιεπισκοπή. Ο Πετρακογιώργης είναι έξαλλος και ζητά να δει την κόρη του. Ο εισαγγελέας Πετρόπουλος αποφαίνεται ότι ο γάμος είναι έγκυρος -άρα δεν νοείται απαγωγή- αλλά παραμένει το αδίκημα της οπλοφορίας. Ο Κώστας Κεφαλογιάννης συλλαμβάνεται για σύσταση συμμορίας και οπλοφορία και η Τασούλα φυγαδεύεται σε σπίτι της οικογένειας Κεφαλογιάννη. Στη δίκη που ακολουθεί καταδικάζεται σε δυο χρόνια φυλάκισης και μεταφέρεται στις φυλακές της Τύρινθας. Το ζευγάρι χώρισε 3 μήνες μετά την αποφυλάκισή του, με το Πρωτοδικείο Ηρακλείου να κηρύσσει άκυρο τον γάμο, καθώς η Τασούλα όταν απήχθη ήταν ανήλικη. Ο καθένας θα φτιάξει τη ζωή του και δεν θα συναντηθούν ποτέ ξανά.

Για την ιστορία γράφτηκαν δύο βιβλία, «Η απαγωγή της Τασούλας» του Τάσου Κοντογιαννίδη και «Αμίλητα βαθιά νερά» της Ρέας Γαλανάκη.

Οι επιστολές του Πάτρικ Λη Φέρμορ στους δύο άντρες*

» Προς τον Κεφαλογιάννη

«Δεν ξέρω, Κώστα, τι είναι τα σχέδιά σου και οι σκέψεις σου […] εσύ, ένα παλληκάρι, και ιππότης, δεν κάνει να προκαλής λύπη και στενοχώριες σε εμάς και σε ένα άλλο παλληκάρι, τον Πετρακογιώργη, που είναι πιο μεγάλος από σένα στα χρόνια και που πρώτος, μαζί με τον καπετάν Σατανά και τον καπετάν Μπαντουβά, ξεσηκώθηκαν εναντίον των κατακτητών στο νησί σας. Θα πρέπη να ζυγίσης τα πράγματα καλά […]».

» Προς τον Πετρακογιώργη

«Σεβαστέ μου, και αγαπητέ μου μαζί, κυρ Γιώργη, σήμερα έφθασα στην Αθήνα και με πολλή μου λύπη έμαθα όλα αυτά τα τελευταία γεγονότα […] σήμερα έγραψα και στον Κώστα Κεφαλογιάννη, που δεν ξεχνώ πως ήταν ένα καλό παλληκάρι στα δύσκολα χρόνια [….] πιστεύω πως δεν θα ξεχάση το ιπποτικό πνεύμα που είχε πάντα και δεν θα μας κάνη να λυπηθούμε ποτέ γι’ αυτόν. […] Πιστεύω πως δεν θα με παρεξηγήσετε που ανακατεύομαι στις υποθέσεις σας, μα η μεγάλη μου αγάπη και ο σεβασμός για σας δεν με άφησαν να μείνω αδιάφορος».

 * Αποσπάσματα από το «Αμίλητα, Βαθιά Νερά».

Το ζευγάρι χώρισε το 1952

Τον Ιανουάριο του 1952 το ζευγάρι χωρίζει. Ο Κώστας Κεφαλογιάννης παντρεύτηκε τη Στέλλα Δραμουντάνη με την οποία απέκτησε τέσσερα παιδιά, ανάμεσά τους ο Μανόλης Κεφαλογιάννης που εκλέγεται βουλευτής Ηρακλείου, διετέλεσε υπουργός Ναυτιλίας και σήμερα είναι ευρωβουλευτής της Νέας Δημοκρατίας. Πέθανε το 1988, αφήνοντας πίσω του τα «Ενθυμήματά» του, στα οποία έγραφε και για την απαγωγή.

Η Τασούλα παντρεύτηκε το 1954 στην Αθήνα τον γιατρό Σοφοκλή Αδαμίδη και μετά τον γάμο μετακόμισαν στη Θεσσαλονίκη. Εκανε τη δική της οικογένεια και έζησε μακριά από κάθε δημοσιότητα επιλέγοντας τον δρόμο της σιωπής. Μίλησε μόνο μία φορά δημοσίως, το 1980, στον Φρέντυ Γερμανό.

Η ανιψιά της Αριστέα Πλεύρη, αντιδήμαρχος Πολιτισμού του Δήμου Ηρακλείου, μιλώντας στο cretalive.gr τόνισε πως η ίδια η Τασούλα πίστευε πως η ιστορία της έγινε ρομάντζο ερήμην της, ενώ ήταν μια δραματική ιστορία και η δική της αλήθεια ήταν εντελώς διαφορετική από εκείνη που τα δημοσιεύματα της εποχής αποτύπωναν.

Η κηδεία της Αναστασίας Αδαμίδου, το γένος Πετρακογιώργη, έγινε σε στενό οικογενειακό κύκλο, το μεσημέρι της Κυριακής 6 Νοεμβρίου 2022 στον Ιερό Ναό του Αγίου Κωνσταντίνου στο Ηράκλειο, παρουσία των δύο γιων της και της αδερφής της Ηλέκτρας Γερογιάννη. Αναπαύεται στον οικογενειακό τάφο των Πετρακογιώργηδων.

Ειδήσεις σήμερα