Γράφει η Σοφία Βαλσάμη

Η σπίθα για τη δημιουργία της ιδιωτικής τηλεόρασης στην Ελλάδα ξεπήδησε το 1985, αλλά χρειάστηκαν περίπου τέσσερα χρόνια, ώστε αυτό τελικά να γίνει πράξη. Να ανοίξει δηλαδή μια νέα και μεγάλη σελίδα στο τηλεοπτικό τοπίο της χώρας και να αλλάξει ολοκληρωτικά η καθημερινότητα των Ελλήνων.

Στο νέο τεύχος του EThe Magazine του Eleftherostypos.gr ανοίγουμε τον φάκελο της ιδιωτικής τηλεόρασης καταγράφοντας την ιστορία της στην Ελλάδα.

Πίεζαν από το 1985

Λίγο μετά τις εκλογές του 1985 και μετά τη νέα νίκη του ΠΑΣΟΚ η αντιπολίτευση και συγκεκριμένα η Νέα Δημοκρατία άρχισε να πιέζει επιτακτικά για τη δημιουργία και ιδιωτικής τηλεόρασης την ώρα που σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες είχε ανοίξει η σχετική αγορά.

Την πίεση προς την κυβέρνηση άσκησαν αρχικά οι τότε δήμαρχοι των τριών μεγαλύτερων δήμων της χώρας. Ο Μιλτιάδης Εβερτ στην Αθήνα, ο Ανδρέας Ανδριανόπουλος στον Πειραιά και ο Σωτήρης Κούβελας στην Θεσσαλονίκη. Παράλληλα διάφοροι εκδότες και επιχειρηματίες έβλεπαν πολύ ζεστά την προοπτική να φτιάξουν κάποιο κανάλι και να επενδύσουν ακόμα περισσότερο στα ΜΜΕ.

Η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ αντιδρούσε και πρόβαλλε διάφορες δικαιολογίες αναβάλλοντας με αυτό τον τρόπο την έκδοση των αδειών, αν και είχε συσταθεί μια κοινοβουλευτική επιτροπή για το συγκεκριμένο θέμα. Ως αντιστάθμισμα, προκειμένου να καταλαγιάσουν οι αντιδράσεις, τον Σεπτέμβριο του 1988 το ΠΑΣΟΚ έδωσε άδεια για την αναμετάδοση έξι δορυφορικών καναλιών σε δέκα μεγάλες πόλεις της χώρας.

Το πρώτο ιδιωτικό κανάλι στην Ελλάδα ήταν το συνδρομητικό TV Plus στον Πειραιά, τον Οκτώβριο του 1988 που μετέδιδε μόνο ταινίες, για να ακολουθήσει στο τέλος της ίδιας χρονιάς το TV100 στην Θεσσαλονίκη. Η λειτουργία του μάλιστα είχε προκαλέσει επεισόδια και δικαστικές διαμάχες. Επρόκειτο, βέβαια, για κανάλια με μικρή υποδομή, τα οποία είχαν και κάποια ραδιόφωνα να τα υποστηρίζουν.

Ο δρόμος, ωστόσο, είχε ανοίξει για τα καλά και η ήττα του ΠΑΣΟΚ στις εκλογές του 1989 αποτέλεσε και την αντίστροφη μέτρηση για την έναρξη της ιδιωτικής τηλεόρασης στην Ελλάδα. Η κυβέρνηση Τζανετάκη που προέκυψε από τις εκλογές ψήφισε την νομιμοποίηση της ιδιωτικής ραδιοφωνίας και τηλεόρασης. Ίδρυσε και το Εθνικό Συμβούλιο Ραδιοτηλεόρασης, το οποίο θα είχε την εποπτεία του ραδιοτηλεοπτικού τοπίου στην Ελλάδα.

Οι πρώτες προσωρινές άδειες δόθηκαν στις 24 Ιουλίου του 1989 για δύο σταθμούς, αλλά τελικά εξέπεμψε μόνο το Mega. Αυτό έγινε στις 20 Νοεμβρίου του 1989… Στην παρθενική μετοχική σύνθεση του Mega, του πρώτου ιδιωτικού καναλιού στην Ελλάδα συμμετείχαν από 20% ο καθένας οι εκδότες των εφημερίδων Βήμα και Νέα (Χρ. Λαμπράκης), Έθνος (Γ. Μπόμπολας), Ελευθεροτυπία (Χρ. Τεγόπουλος), Καθημερινή (Αρ. Αλαφούζος), και Μεσημβρινή (οικογένεια Βαρδινογιάννη).

Την παραμονή της πρωτοχρονιάς του 1989 ξεκίνησε το πρόγραμμά του και ο ΑΝΤ1 ιδιοκτησίας της οικογένειας Κυριακού. Γενικός συντονιστής και εκτελεστικός παραγωγός του σταθμού ήταν Νίκος Μαστοράκης, ο οποίος έφερε τότε αρκετές πρωτότυπες ιδέες για την ελληνική τηλεόραση που ήταν βασισμένες σε concept ξένων παραγωγών, έπειτα από την πολύχρονη παραμονή του στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής.

Μετά το Mega και τον ΑΝΤ1 εμφανίστηκε και το Κανάλι 29 του Ομίλου Κουρή. Ξεκίνησε τον Ιανουάριο του 1990 με εξαιρετική υλικοτεχνική υποδομή έχοντας εξασφαλίσει πρώην μηχανήματα της ΕΡΤ. Ήταν καθαρά ένα κανάλι λόγου με πολλές πολιτικές εκπομπές.

Στις 17 Φεβρουαρίου του 1990 ξεκινά και το New Channel. Ο πρώτος του ιδιοκτήτης ήταν ο τότε δήμαρχος της Θεσσαλονίκης Σωτήρης Κουβελας, ο οποίος είχε υπό την ιδιοκτησία του και τον τηλεοπτικό σταθμό TV100. Το New Channel με το TV 100 είχαν συνεργαστεί μεταξύ τους για αρκετό χρονικό διάστημα, ανταλλάσσοντας προγράμματα αλλά και δελτία ειδήσεων

Οι άδειες…

Οι άδειες τελικά θα δοθούν από την κυβέρνηση Μητσοτάκη στις 10/9/1993. Επρόκειτο για άδειες ιδρύσεως και λειτουργίας τηλεοπτικού σταθμού τοπικής εμβέλειας στην περιοχή της Αττικής» καθώς και «ειδική άδεια για τεχνική δικτύωση» προκειμένου να αποκτήσουν «εθνική εμβέλεια», όπως έγραφε χαρακτηριστικά η σχετική απόφαση. Οι εταιρίες που εκπροσωπούσαν κανάλια ήταν: Αντέννα TV Α.Ε. (ΑΝΤ-1), Νέο Κανάλι Ραδιοτηλεοπτική ΑΕ (New Channel), Ελεύθερη Τηλεόραση ΑΕ (Κανάλι 29), Νέα Τηλεόραση ΑΕ, Ξενία Ραδιοφωνική και Τηλεοπτική ΑΕ (Seven X), Τηλέτυπος ΑΕ (Mega Channel). Επίσης δόθηκε άδεια ίδρυσης και λειτουργίας τηλεοπτικού σταθμού τοπικής εμβέλειας στην περιοχή της Θεσσαλονίκης» και «ειδική άδεια για τεχνική δικτύωση στην περιοχή της κεντρικής Μακεδονίας». Οι εταιρίες ήταν: Δημοτική Εταιρία Πληροφορίας, Θεάματος και Επικοινωνίας (TV 100) και Ραδιοτηλεοπτικές Επιχειρήσεις Αφοί Καραβασίλη και Σια ΑΕ. Ακόμα δόθηκε άδεια ιδρύσεως και λειτουργίας τηλεοπτικού σταθμού μόνο για την περιοχή της Αττικής στις εταιρίες City BNews A.E. (Telecity) και Τηλετώρα Ανώνυμη Ραδιοτηλεοπτική Εταιρία (Τηλετώρα).

Η ιδιωτική τηλεόραση στην Ελλάδα είχε μπει, πλέον, σε μια άλλη φάση… Ακολούθησε ο ΣΚΑΪ, που βγήκε στον αέρα στις 21 Σεπτεμβρίου του 1993. Το κανάλι πουλήθηκε το 1999 και μετονομάστηκε σε Alpha TV. Επανήλθε, ωστόσο, το 2006 μέσα από νέα συχνότητα με το πρόγραμμά του να δίνει έμφαση σε ξένες σειρές, ντοκιμαντέρ ειδήσεις και ενημερωτικές εκπομπές.

Λίγες ημέρες πριν φύγει το 1993, στις 4 Δεκεμβρίου καλωσόρισε τους τηλεθεατές και το Star Channel έχοντας τα στούντιο του αρχικά στον Ταύρο της Αττικής και από το ξεκίνημα κάλυψε το μεγαλύτερο μέρος της επικράτειας.

Μέσα από τη συχνότητα του πρώτου ΣΚΑΪ, μετά την πώλησή του από τον όμιλο Αλαφούζου εμφανίστηκε ο Alpha TV ιδιοκτησίας του Δημήτρη Κοντομηνά. Η λειτουργία του ξεκίνησε στις 27 Σεπτεμβρίου του 1999.

Toν Οκτώβριο του 2000 μπήκε στην ζωή των Ελλήνων και το Alter Channel (ή Alter). Ήταν ένας ιδιωτικός τηλεοπτικός σταθμός πανελλαδικής εμβέλειας που είχε έδρα το Περιστέρι Αττικής. Είχε ξεκινήσει το 1994 ως Κανάλι 5 και ήταν ιδιοκτησίας του Ομίλου Κουρή.

Κατά καιρούς στο ελληνικό ιδιωτικό τηλεοπτικό τοπίο έχουν κάνει την εμφάνισή τους διάφορα κανάλια. Ήρθαν, εξέπεμψαν και…απήλθαν για διάφορους λόγους. Οι περισσότεροι ήταν οικονομικοί, όπως για παράδειγμα η περίπτωση του Alter ή ακόμα των New Channel, Seven X και διαφόρων άλλων….

Όπως και να έχουν τα πράγματα, η ιδιωτική τηλεόραση έφερε μια μικρή επανάσταση στο τοπίο, καθώς μέχρι τότε δηλαδή στα τέλη του 1989 υπήρχε μόνο η ΕΡΤ. Η ειδησεογραφία απαλλάχθηκε από τα κρατικά βαρίδια, ενώ η ψυχαγωγία είχε πολλές επιρροές από το εξωτερικό. Ουσιαστικά η ιδιωτική τηλεόραση άνοιξε στους Έλληνες ένα τεράστιο παράθυρο στον κόσμο, ιδιαίτερα στο ξεκίνημά της.

Έχει χτυπηθεί, πάντως, ανελέητα από την οικονομική κρίση, κάτι το οποίο βιώνουν τους τελευταίους μήνες οι εργαζόμενοι στο Mega.