Η αλήθεια που αποκαλύπτεται τώρα, έπειτα από δεκαετίες, για την όμορφη Μαρίκα, είναι εντελώς διαφορετική: η ηθοποιός δεν θαύμαζε τους ναζί. Αντιθέτως, ήταν κατάσκοπος των Σοβιετικών και εργαζόταν για λογαριασμό ενός κρυφού δικτύου που μετέφερε σημαντικές πληροφορίες του Τρίτου Ράιχ στην ΕΣΣΔ.

Η ιστορία της Μαρίκα Ροκ μοιάζει με σενάριο ταινίας. Η μυστική ζωή της, η οποία κρυβόταν καλά πίσω από την όμορφη παρουσία και το ταλέντο, ξεδιπλώνεται μέσα από έγγραφα που αποχαρακτηρίστηκαν και είναι πια, ελεύθερα προς δημοσίευση. Σε αυτά, αναφέρεται η πορεία και η πολυτάραχη ζωή της, από το πάλκο και τη μεγάλη οθόνη στην KGB.

Στο μουσείο κινηματογράφου του Βερολίνου υπάρχει μια κάρτα της Μαρίκα Ροκ προς τον Χίτλερ. Του έγραφε ευχαριστίες που της έστειλε ένα μπουκέτο λουλούδια. Θα πίστευε κανείς ότι η Γερμανίδα ηθοποιός ήταν μια από τις δεκάδες γυναίκες της εποχής που αποτελούσαν «αυλή» των ναζί. Η σταρ της οπερέτας είχε και η ίδια πολλούς θαυμαστές από τη στρατιά του Χίτλερ. Ιδιαιτέρως ο Γιόζεφ Γκέμπελς, ο οποίος λάτρευε τις χολιγουντιανές ταινίες και οργάνωνε βραδιές κινηματογράφου για να δει την Τζίντζερ Ρότζερς, εκτιμούσε το ταλέντο της Μαρίκα Ρόκ, η οποία είχε αμερικανική εμπειρία, αφού εργάστηκε για ένα διάστημα στο Μπρόντγουεϊ.

Φήμες ήθελαν τη Ρόκ να έχει συνάψει μια σύντομη ερωτική σχέση με τον υπουργό Προπαγάνδας της ναζιστικής Γερμανίας.

Η ζωή της ουγγρικής καταγωγής, θεατρίνας, ήταν γεμάτη μετακινήσεις. Γεννήθηκε στο Κάιρο, μεγάλωσε στη Βουδαπέστη και στο Παρίσι, μετακόμισε στις ΗΠΑ και, επιστρέφοντας στην Ευρώπη, εγκαταστάθηκε στη Γερμανία, όπου ξεκίνησε ουσιαστικά η καριέρα της. Σχεδόν ταυτόχρονα υπολογίζεται ότι άρχισε να δουλεύει ως κατάσκοπος των Σοβιετικών. Στρατολογήθηκε από τον Χάιντζ Χοφμάιστερ, ο οποίος υπήρξε μάνατζερ και γνωστός στους καλλιτεχνικούς κύκλους της εποχής -φίλος της Μαρίας Κάλλας αργότερα. Αλλά και ο σύζυγος της Ροκ, σκηνοθέτης Γκεργκ Γιάκομπι, εργαζόταν ως κατάσκοπος χωρίς η ίδια να το γνωρίζει.

Η Μαρίκα Ροκ ανήκε στο δίκτυο «Krona», το οποίο είχε αναλάβει να διοχετεύει πληροφορίες υψηλού επιπέδου, όπως η «Επιχείρηση Μπαρμπαρόσα». Το διηύθυνε ο Σοβιετικός πράκτορας Γιαν Τσερνιάκ, ο επονομαζόμενος «Ανθρωπος χωρίς Σκιά» για την ικανότητά του να διεισδύει σχεδόν παντού. Το δίκτυο είχε στρατολογήσει περίπου 35 μυστικούς πράκτορες, οι οποίοι στην κανονική τους ζωή ήταν τραπεζίτες, στρατιωτικοί, γραμματείς υπουργείων κ.λπ.

Ο ρόλος της Ροκ αποκαλύφθηκε στις αρχές της δεκαετίας του 1950 από την οργάνωση της Δυτικής Γερμανίας Gehlen -μάλιστα, η εφημερίδα «Bild» είχε γράψει εκτενές ρεπορτάζ για την ιστορία της ηθοποιού, η οποία ανακοίνωσε την ίδια εποχή ότι αποσύρεται από το θέατρο και τον κινηματογράφο -ύστερα από 40 ταινίες- για να ανοίξει μια μπουτίκ με ρούχα. Ωστόσο, οι μυστικές υπηρεσίες της Δ. Γερμανίας πίστευαν πως η Ροκ ήθελε απλώς να συνεχίσει την κατασκοπική της «καριέρα».

Για πολλά χρόνια έζησε με το «στίγμα» της φιλίας της με το ναζιστικό καθεστώς -την οποία συντηρούσε για να αποσπά πληροφορίες. Για τη (φανερή) στάση της υπέρ των ναζί τιμωρήθηκε από τη γερμανική κυβέρνηση μετά το τέλος του Πολέμου με δύο χρόνια υποχρεωτική αποχή από τα καλλιτεχνικά δρώμενα. Η Ουγγαρέζα ηθοποιός, με την πολυτάραχη ζωή, πέθανε το 2004 σε ηλικία 90 ετών και μόλις τώρα επιβεβαιώνεται η κατασκοπική της δράση.

ΑΛΙΚΗ ΚΟΤΖΙΑ

[email protected]

Από την έντυπη έκδοση του Ελεύθερου Τύπου