Γράφει ο Δημήτρης Καπετανόπουλος

Η παραίτηση του συμβούλου Εθνική Ασφάλειας Μάικλ Φλιν, οι δηλώσεις στελεχών των μυστικών υπηρεσιών των ΗΠΑ πως δεν εμπιστεύονται την κυβέρνηση για τη διασφλαλιση απόρρητων πληροφοριών, έφερε ως φυσικό επόμενο το «πάγωμα» στις σχέσεις Ρωσίας-ΗΠΑ, οι οποίες φαίνονταν μετά την εκλογή Τραμπ να είναι αρκετά «ζεστές» για πρώτη φορά μετά από πολλά πολλά χρόνια.

Προπάντων όμως διατηρεί στην συνείδηση δεκάδων εκατομμυρίων Αμερικανών την εικόνα της «κακής» Ρωσίας, την εικόνα μιας «αδηφάγου» δύναμης που θέλει να κάνει κουμάντο και στις ΗΠΑ.

Η κόντρα αυτή ως γνωστόν διατηρείται από την εποχή που υπήρχε η Σοβιετική Ένωση και η προπαγάνδα για τους… commies (κομμουνιστές) έδινε κι έπαιρνε, καλλιεργώντας σε μεγάλο κομμάτι του πληθυσμού μια τεράστια απέχθεια προς οτιδήποτε Ρώσικο. Το EThe Magazine του EleftherosTypos.gr, είναι εδώ για να ξετυλίξει το κουβάρι αυτής της κόντρας.

Φυσικά τότε η κόντρα αυτή ήταν κάτι το εντελώς διαφορετικό καθώς επρόκειτο στην ουσία για «διαμάχη» μεταξύ δύο διαφορετικών κοινωνικοπολιτικών συστημάτων, ενώ σήμερα η «μανούρα» των δύο χωρών αφορά αντιθέσει και συμφέροντα μέσα στο ίδιο σύστημα.

Οι μυστικές υπηρεσίες, οι κατάσκοποι, η υποκλοπή απόρρητων εγγράφων λοιπόν δε θα μπορoύσε παρά να είναι ένας … ακρογωνιαίος λίθος και τακτική μέσα σε τέτοιου είδους συγκρούσεις.

Για αυτό και σε αυτό το τεύχος του EThe Magazine σας αποκαλύπτουμε δύο ιστορίες κατασκόπων άγνωστες στο ευρύ κοινό, οι οποίοι ακολούθησαν εντελώς αντίθετες πορείες και θεωρήθηκαν από τους σημαντικότερους πράκτορες της εποχής του λεγόμενου «ψυχρού πολέμου».

Αδόλφος Τολκάτσεφ

Το όνομα αυτό σε ελάχιστους λέει κάτι. Και όμως ο Τολκάτσεφ αποτέλεσε έναν από τους σημαντικότερους πληροφοριοδότες της CIA μέσα στην «καρδιά» της Σοβιετικής Ένωσης, βοηθώντας παράλληλα στις ΗΠΑ από το 1979 εως το 1985 να αποκτήσουν μυστικά που θα τις βοηθούσαν να εξελίξουν τα εξοπλιστικά της συστήματα σε ορισμένες περιπτώσεις.

Ο Τολκάτσεφ γεννήθηκε το 1927 στο Ακτουμπίνσκ, στο σημερινό Καζακστάν, και από μικρός έδειχνε να έχει μια παραπάνω κλίση τεχνολογικά μέσα.

Ακολουθώντας λοιπόν την κλίση του αυτή μέσα από το εκπαιδευτικό σύστημα της ΕΣΣΔ έγινε ηλεκτρονικός με ιδιαίτερες γνώσεις στην κατασκευή και το σχεδιασμό ραντάρ.

Λόγω των ικανοτήτων του ο στρατός της ΕΣΣΔ του εμπιστεύτηκε θέση προϊσταμένου στο Κέντρο Επιστημονικής Έρευνας για την κατασκευή ραντάρ, αργότερα γνωστό ως «Φάζοτρον».

Εκεί ο Τολκάτσεφ ασχολήθηκε με τον σχεδιασμό και την κατασκευή ραντάρ για μαχητικά αεροσκάφη.

Ωστόσο παράλληλα με την ειδίκευσή του στο επάγγελμά του, ο Τολκάτσεφ ανέπτυσσε και μια αποστροφή για την ΕΣΣΔ και για το σοσιαλιστικό σύστημα οργάνωσης της κοινωνίας, γι αυτό και ήταν διατεθιμένος να παρέχει σημαντικότατες πληροφορίες στο στρατόπεδο του «αντιπάλου»

Αυτό όμως δεν ήταν κάτι που έγινε εύκολα. Οι πρώτες προσπάθειές του να προσεγγίσει Αμερικανούς διπλωμάτες και πράκτορες ώστε να τους μεταβιβάσει τα μυστικά που γνώριζε σκέφθηκαν με αποτυχία, καθώς οι Αμερικανοί φοβόντουσαν μήπως επρόκειτο για κάποια παγίδα της KGB εναντίον τους. Η υποψία αυτή δημιουργούνταν δικαιολογημένα σε ένα βαθμό, καθώς ο Τολκάτσεφ απλά προσέγγιζε… αυτοκίνητα με αμερικανικές πινακίδες, λέγοντας τους πως είναι Σοβιετικό που έχει κάποιες πληροφορίες να τους δώσει.

Τελικά, στην πέμπτη του προσπάθεια, κατάφερε να έρθει σε επαφή με τον κατάσκοπο της CIA Τζον Γκούιλσερ και να παραδώσει πληροφορίες οι οποίες φάνηκαν εξαιρετικά χρήσιμες στις ΗΠΑ.

Με αυτόν τον τρόπο ο Τολκάτσεφ αποκάλυπτε το πως φτιάχνονται τα Σοβιετικά ραντάρ αλλά και την «επόμενη γενιά αυτών». Για παράδειγμα, με αυτόν τον τρόπο οι ΗΠΑ έμαθαν για το σύστημα που είχε αναπτύξει η ΕΣΣΔ με το οποίο ένα αεροσκάφος μπορούσε να ανιχνεύσει αν κάτι βρισκόταν ακριβώς από κάτω του.

Με αυτόν τον τρόπο και είχαν ακριβή γνώση των σχεδίων του αντιπάλου αλλά και εξέλιξαν τα δικά τους εξοπλιστικά συστήματα, όπου ήταν πίσω.

Αυτό ήταν και ο βασικός λόγος που από το 1979 και ύστερα τα Σοβιετικά μαχητικά δεν μπορούσαν να αναχαιτίσουν σε αερομαχίες τα Αμερικανικά/
Ο ίδιος δήλωνε πως η έμπνευσή του να προχωρήσει σε αυτήν την πράξη ήταν ο λογοτέχνης Αλεξάντρ Σολζενίτσιν και ο πυρηνικός φυσικός Αντρέι Σακχάροφ, οι οποίοι ήταν προσωπικότητες που είχαν στραφεί κατά της Σοβιετικής Ένωσης εήταν αρκετά προβεβλημένοι στον «Δυτικό κόσμο» λόγω αυτού.

Όσο για τον Τολκάτσεφ, οι υπηρεσίες τους διήρκησαν 6 χρόνια, έως ότου την «έπαθε» από έναν πρώην κατάσκοπο της CIA που είχε περάσει στο Σοβιετικό «στρατόπεδο», ο οποίος έδωσε το όνομά του στην KGB η οποία αμέσως τον συνέλαβε την ώρα που ήταν καθ’ οδόν για να συναντήσει τον «σύνδεσμό» στην CIA. Λέγεται πως το «χέρι» του για να συλληφθεί ο Τολκάτσεφ το έβαλε και ο κατάσκοπος που θα μας απασχολήσει αμέσως παρακάτω, ο Όλντριτζ Έιμς.

Όλντριτζ Έιμς

Γεννήθηκε το 1942 στο Ουσκόνσιν των ΗΠΑ, και από πολύ νωρίς εντάχθηκε στις γραμμές της CIA, παίρνοντας συνεχώς διακρίσεις και προαγωγές.

Ωστόσο, η δράση του Ολντριτζ Εϊμς είχε μοιραίες συνέπειες για τις ΗΠΑ και κυρίως για αρκετούς πράκτορες που δρούσαν για λογαριασμό των Αμερικανών. Ο Εϊμς παρέδιδε τη δεκαετία του 1980 σωρεία πληροφοριών στην KGB και η δράση του αποκαλύφθηκε στις αρχές του 1994.

Ο Εϊμς ήταν προϊστάμενος του Τμήματος Εσωτερικής Ασφαλείας, δηλαδή είχε τον έλεγχο των διπλών πρακτόρων της CIA, και είχε πολυετή «επιτυχημένη» θητεία στην Τουρκία, στην Ουάσιγκτον και στη Νέα Υόρκη.

Το 1981 εστάλη στη Νέα Υόρκη όπου στρατολόγησε αλλά και ερωτεύθηκε παράφορα την πολιτιστική ακόλουθο της κολομβιανής πρεσβείας στην Πόλη του Μεξικού. Οταν επέστρεψε, του δόθηκε η άδεια να στρατολογήσει Σόβιετικούς αξιωματούχους, όμως εκείνος έκανε ακριβώς το αντίθετο και αποκάλυψε περισσότερες από 20 επιχειρήσεις της CIA στην KGB.

Για τη δράση του θεωρήθηκε υπεύθυνος για την εκτέλεση δέκα Αμερικανών πρακτόρων. Αποκαλύφθηκε όταν είχε αρχίσει να γίνεται πραγματικά απρόσεκτος και να φορτώνει τις πιστωτικές του κάρτες με τεράστια ποσά, τα οποία ήταν προφανώς αμοιβές από τους Ρώσους για τις υπηρεσίες του.

Κατάφερε να περάσει με επιτυχία από δύο… τεστ ανίχνευσης ψεύδους, ωστόσο λίγο συνελήφθη το 1985 και καταδικάστηκε σε ισόβια.

Λέγεται ότι το μοναδικό κίνητρο του Εϊμς για την προδοσία του φαίνεται ότι ήταν τα χρήματα, καθώς επιδείκνυε με πολύ μεγάλη ευκολία την οικονομική του άνεση και του άρεσε να ζει μέσα στην πολυτέλεια, ωστόσο είναι δύσκολο να πει κάποιος με βεβαιότητα το αν υπήρχαν πιο βαθιοί ιδεολογικοί λόγοι που έσπρωξαν τον Όλντριτζ σε αυτήν την ενέργεια, ή όχι.