Αφού πρώτα κάνει μια αποτυχημένη στάση στα Γιάννενα του Αλή Πασά το 1803, το αερόστατο εμφανίζεται στον ελληνικό χώρο το 1890. Τότε, ο Ελβετός πιλότος αερόστατου και πρωτοπόρος της αεροφωτογραφίας Εντουαρντ Σπελτερίνι, κάνοντας περιοδεία στα Βαλκάνια με το αερόστατό του, ονόματι μάλιστα «Ουρανία», εμφανίζεται στην κατεχόμενη από Οθωμανούς Θεσσαλονίκη και εν συνεχεία στην Αθήνα.

Πράγματι, η πρώτη επίδειξη αερόστατου στην πρωτεύουσα προγραμματίζεται για τις 3 Απριλίου 1890, στις 5, σε μάντρα έναντι του Ωδείου στην οδό Πειραιώς, κοντά στη σημερινή πλατεία Κουμουνδούρου. Οπως είναι φυσικό το ενδιαφέρον του κόσμου είναι μαζικό, αφού πρόκειται να δει για πρώτη φορά άνθρωπο ν’ ανεβαίνει στον ουρανό, κάτι αδιανόητο για την εποχή.

Τα πλήθη, που κατακλύζουν το οικόπεδο, γύρω δρόμους, μπαλκόνια και ταράτσες, υπολογίζονται σε πάνω από 20.000 άτομα, που αν αληθεύει, αποτελεί μυθικό νούμερο, ενώ η πρόχειρη περίφραξη «αναστενάζει» από συνεχείς εφόδους τζαμπατζήδων όπως περιγράφει το ρεπορτάζ της εποχής: «Οι τοίχοι των δεν ίσχυον να αποκρούση τας εφόδους των μαγκών, πλήθος των οποίων είχε αναρριχηθή επ’ αυτών». Η είσοδος του χώρου είναι διακοσμημένη με σημαίες πολλών κρατών, υπάρχει μπάντα που παιανίζει, ενώ κυκλικά είναι παραταγμένα θρανία και καρέκλες για όσους έχουν πληρώσει εισιτήριο.

Οι εφημερίδες περιγράφουν την εντυπωσιακή κατασκευή ως εξής: «Η σφαίρα είναι κατασκευασμένη εκ μεταξωτού πανίου κεκαλυμμένου διά κηρόχρου ουσίας αδιαπεράστου, περιβάλλεται δε υπό πυκνού στερεού δικτύου, από του οποίου εξαρτάται ο κόφινος».

Στο καλάθι -ή «κόφινος» ή «κρεμασμένη σκάφη»- βρίσκεται άγνωστος αριθμός επιβατών -ή «αεροναυτών» κατά τα δημοσιεύματα- χωρίς να είναι ξεκάθαρο ποιοι βρίσκονται στην πρώτη αθηναϊκή διαδρομή του.

Σίγουρος φυσικά είναι ο δημιουργός του, ένας δημοσιογράφος ονόματι Τζέιμς της ξένης εφημερίδας «Θεατής της Ανατολής», οι αδερφοί Στέφανος και Αναστάσιος Μεταξάς (ανθυπίλαρχος και μηχανικός του δήμου) και ο μηχανικός του Ναυτικού Αιμίλιος Προσαλέντης, με τους τρεις τελευταίους μάλιστα να καταγράφονται ως οι πρώτοι Ελληνες που βλέπουν την πρωτεύουσα από ψηλά. Για τις άλλες παρουσίες οι γνώμες διίστανται.

Μιλούν για τον γιατρό Δρακόπουλο ή για δύο φίλους του Σκερπατσίνι, ενώ η γυναικεία παρουσία είναι είτε η πανέμορφη σύζυγος του Σκερπατσίνι ή κάποια Αδέλλα Μαρτέν που έρχεται από το Κάιρο ειδικά για την περίσταση.

Η επιτυχία του εγχειρήματος οδηγεί στην επανάληψή της τέσσερις ημέρες μετά, με σημείο εκκίνησης αυτή τη φορά οικόπεδο έναντι του Εθνικού Κήπου και «αεροναύτες» τους Σεϊφουλάχ βέη (στρατιωτικό ακόλουθο της τουρκικής πρεσβείας), Βικέντιο Πιζόνη (ακόλουθο της ιταλικής πρεσβείας), δύο μηχανικούς της εταιρίας Αεριόφωτος και τον Νικόλαο Σπανδωνή, δημοσιογράφο της εφημερίδας «Ακρόπολις». Απόσπασμα της από αέρος ανταπόκρισής του ακολουθεί παρακάτω.

Το πρώτο «αερορεπορτάζ» από την Ακρόπολη

Οι πρώτες αυτές πτήσεις αποτελούν ντοκουμέντο γιατί μας δίνουν την πρώτη περιγραφή της του αττικού τοπίου από ψηλά. Αν λάβουμε υπόψη ότι ο Εντουαρντ Σπελτερίνι είναι πρωτοπόρος της αεροφωτογραφίας προσφέροντας εντυπωσιακά πλάνα από όλες τις πόλεις που εμφανίζεται, ενδιαφέρον θα έχει να μάθουμε αν τραβήχτηκαν αντίστοιχες φωτογραφίες στη μικρή τότε πρωτεύουσα.
Παρότι το ξεκίνημα της πρώτης πτήσης είναι επικίνδυνο, αφού πριν προλάβει το αερόστατο να πάρει ύψος παραλίγο να πέσει σε διπλανό σπίτι, όλα εξελίσσονται κανονικά.

Οι επιβαίνοντες χαιρετούν αφ’ υψηλού τον κόσμο που τους αποθεώνει βγάζοντας το καπέλο τους, το αερόστατο πετά σε ύψος 1.000-1.400 μέτρων, κάνοντας τη διαδρομή που ακολουθεί ο σιδηρόδρομος Αθηνών-Λαυρίου και προσγειώνεται 1 ώρα και ένα τέταρτο μετά στην περιοχή Ποδαράδες (Νέα Ιωνία) ή, κατά άλλους, στο Χαλάνδρι.

Η δεύτερη πτήση μοιάζει να είναι περισσότερο εντυπωσιακή, ίσως γιατί διανθίζεται από το αερο-ρεπορτάζ του Νικολάου Σπανδωνή, δημοσιογράφου της εφημερίδας «Ακρόπολις», που βρίσκεται στο αερόστατο.

Αφού η πτήση απομακρύνεται από τον Λυκαβηττό, τον οποίο ο Σπανδωνής αναφέρει ως «κώνον σακχάρεως αποκεφαλισμένον», το αερόστατο συνεχίζει το δρομολόγιο προς τη θάλασσα του Φαλήρου, ενώ η καθαρή ατμόσφαιρα βοηθά να διακρίνουν καθαρά «την Ευβοϊκήν θάλασσαν, τον Μαραθώνα» αλλά και τις ακτές της Πελοποννήσου.

Σίγουρα το πιο ενδιαφέρον σημείο της πτήσης είναι το πέρασμα του αερόστατου πάνω από την Ακρόπολη: «Ουδέποτε αντελήφθημεν κάλλιον το όλον της Ακροπόλεως σχέδιον τοσούτον καλώς, όσον χθες, και ουδέποτε ανεγράφη αύτη εις τα εκπεπληγμένα ημών όμματα εν τοιαύτη φανταστική όλως αίγλη. Προς στιγμήν εφαίνετο αύτη αναζήσασα και τα μνημεία αυτής επανακτήσαντα το αρχαίον αυτών άρτιον κάλλος».

Από την έντυπη έκδοση του Ελεύθερου Τύπου 

H αναδημοσίευση του παραπάνω άρθρου ή μέρους του επιτρέπεται μόνο αν αναφέρεται ως πηγή το ELEFTHEROSTYPOS.GR με ενεργό σύνδεσμο στην εν λόγω καταχώρηση.