Γράφει ο Μιχάλης Μαρδάς

Το EThe Magazine του ΕleftherosΤypos.gr ανοίγει τον φάκελο των σκανδάλων φοροδιαφυγής. Άλλωστε τα τεχνάσματα που έχουν εφευρεθεί είναι πάρα πολλά και έγιναν περισσότερα τα τελευταία χρόνια όταν η οικονομική κρίση χτύπησε όλη την Ευρώπη και όχι μόνο την Ελλάδα. Ομάδες, ποδοσφαιριστές, μάνατζερ, παράγοντες αλλά και εταιρίες έχουν καταφέρει να κρύβουν τα πραγματικά τους εισοδήματα από την εφορία, κάτι που έχει δημιουργήσει μία μαύρη τρύπα πάρα πολλών εκατομμυρίων σε όλες τις χώρες και για αυτό τον τελευταίο καιρό υπάρχει μία συντονισμένη επιχείρηση από όλες τις κυβερνήσεις ώστε να διορθώσουν όσο μπορούν την ζημιά.

Αστέρια και στην φοροδιαφυγή οι παίκτες της Μπαρτσελόνα

Δίπλα στην λέξη φοροδιαφυγή αν μας ζητούσαν να βάλουμε τον πρώτο άνθρωπο που θα μας έρχονταν στο μυαλό είναι δεδομένο πως θα καταλήγαμε στον Λιονέλ Μέσι. Ο Αργεντίνος σταρ της Μπαρτσελόνα αποδείχθηκε πως ζημίωσε το ισπανικό Δημόσιο κατά 4.200.000 ευρώ, δίνοντας ψεύτικα νούμερα κατά την υποβολή φορολογικών δηλώσεων που έκανε από το 2007 μέχρι το 2009. Μάλιστα πρόσφατα ο εισαγγελέας ζήτησε την καταδίκη του παίκτη σε 21 μήνες φυλακή αγνοώντας το γεγονός ότι ο Μέσι έριξε όλο το φταίξιμο πάνω στον πατέρα του κατά την διάρκεια της ακροαματικής διαδικασίας. Λεπτομέρεια που έχει όμως σημασία σχετικά με τον τρόπο που τιμωρούνται ανάλογες πράξεις είναι πως στην Ισπανία οι 21 μήνες φυλακή δεν ισοδυναμούν με εγκλεισμό σε σωφρονιστικό ίδρυμα. Για να γίνει κάτι τέτοιο θα πρέπει να είναι από 24 μήνες και πάνω η ποινή που θα επιβληθεί. Θυμίζουμε πως υπάρχουν και άλλες υποθέσεις που βαρύνουν τον Μέσι όπως είναι η εμπλοκή του στο περίφημο σκάνδαλοpanama papers καθώς και εκεί το όνομά του είναι πάρα πολύ ψηλά στην λίστα.

Η Μπαρτσελόνα όμως φαίνεται πως δημιουργεί παράδοση στις υποθέσεις της φοροδιαφυγής. Ο Νεϊμάρ, κατηγορήθηκε από την δικαιοσύνη της Βραζιλίας για φοροδιαφυγή και το δικαστήριο της χώρας προχώρησε στο «πάγωμα» των τραπεζικών του λογαριασμών στους οποίους βρίσκονται κατατεθειμένα περίπου 42 εκατομμύρια ευρώ. Ο Βραζιλιάνος άσος από το 2011 έως και το 2013 δεν είχε δηλώσει έσοδα ύψους 14,3 εκατομμυρίων ευρώ και οι φορολογικές αρχές του επέβαλαν πρόστιμο 150% επί των ποσόν που απέκρυψε. Συγκεκριμένα, στο τέλος του 2013 ο Νεϊμαρ δήλωσε 4,4 εκατομμύρια ευρώ, ποσό που όπως αποδείχθηκε αντιστοιχεί μόλις στο 8,05% των συνολικών εσόδων του. Το σκάνδαλο φοροδιαφυγής δεν είναι το πρώτο που απασχολεί τον συγκεκριμένο παίκτη. Η μεταγραφή του το 2013 από την Σάντος στην Μπαρτσελόνα είχε χαρακτηριστεί ως «η πιο βρώμικη στην ιστορία του ποδοσφαίρου» με δηλωμένο κόστος τα 57 εκατομμύρια ευρώ αλλά η ισπανική δικαιοσύνη θεωρεί ότι το τελικό ποσό ξεπερνά τα 83 εκατομμύρια.

Επίσης ο Χαβιέρ Μαστσεράνο πέρασε την πόρτα του εισαγγελέα και με συνοπτικές διαδικασίες τιμωρήθηκε με ένα χρόνο φυλάκιση και 800.000 ευρώ πρόστιμο για την απόκρυψη από την εφορία ποσό ύψους 1.5 εκ. ευρώ.

Ο Χιλιανός νυν άσος της Άρσεναλ, και πρώην της Μπαρτσελόνα Αλέξις Σάντσες, σύμφωνα με την εφημερίδα της Βαρκελώνης «Periodico», έχει αποκρύψει ποσό που φτάνει στις 983.443 ευρώ, από τομείς όπως τα δικαιώματα της δημόσιας εικόνας του και πραγματοποιείται έρευνα για την εξακρίβωση των καταγγελιών και των στοιχείων που φέρονται να έχουν οι Αρχές στα χέρια τους.

Κομπίνα (;) με στυλ πορτογαλικό

Αυτή την εποχή βρισκόμαστε στην μέση και ακόμη ενός ποδοσφαιρικού σκανδάλου. Σύμφωνα με το Football Leaks ο διάσημος Πορτογάλος ατζέντης Ζόρρζε Μέντες ήταν οι εγκέφαλος μίας πολύ μεγάλης υπόθεσης φοροδιαφυγής και στο πάρτι των εκατομμυρίων που είχε στηθεί συμμετείχαν τόσο ο Κριστιάνο Ρονάλντο όσο και ο Ζοέ Μουρίνιο. Με βάση τις αποκαλύψεις  ο προπονητής της Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ απέκρυψε από τις φορολογικές αρχές της Βρετανίας και της Ισπανίας εισοδήματα άνω των 12 εκατομμυρίων ευρώ.

Για την απόκρυψη των εσόδων, σύμφωνα πάντα με τις καταγγελίες που είναι υπό διερεύνηση, τα μη δηλωθέντα κέρδη του Μουρίνιο κατευθύνονταν, αρχικώς, σε μια εταιρεία με έδρα το Δουβλίνο, και στη συνέχεια, κατέληγαν στον ελβετικό λογαριασμό της off-shore εταιρείας Koper Services SA, η οποία είναι εγκατεστημένη στον φορολογικό παράδεισο των βρετανικών Παρθένων Νήσων. Η συγκεκριμένη εταιρία είναι υπό την κατοχή του Ζόρζε Μέντες και έχει άμεση σχέση και με τον Κριστιάνο Ρονάλντο.

Το 2014 ο Μουρίνιο είχε πάλι μπλεξίματα με την εφορία και είχε αναγκαστεί να δώσει 5 εκατ. ευρώ για να ρυθμίσει τις οφειλές του. Σε ότι αφορά τον Ρονάλντοτα στοιχεία των Football Leaks δείχνουν ότι γλίτωσε φόρους ύψους 31 εκατ. ευρώ, κρύβοντας έσοδα περίπου 150 εκατ. ευρώ. Στις συγκεκριμένες λίστες υπάρχουν και άλλα πολύ μεγάλα ονόματα του παγκοσμίου ποδοσφαίρου όπως είναι οι Πέπε, Ρικάρντο Καρβάλιο, Χάμες Ροντρίγκες, Μεσούτ Εζίλ.

Το σκάνδαλο της Ιταλίας

Το «κόλπο» στην Ιταλία είναι παλιό και εφαρμόζεται εδώ και πολλά χρόνια. Η τακτική είναι οι ομάδες να εμφανίζουν υπερκοστολογημένες τις μεταγραφές που κάνουν εντός των συνόρων για να έχουν μικρότερη φορολογική επιβάρυνση. Σε ότι έχει να κάνει με τους παίκτες που αγοράζονται από άλλες χώρες η προσπάθεια των μάνατζερ και των συλλόγων είναι τα συμβόλαιο να μην έχουν ως έδρα την Ιταλία αλλά να κατατίθενται σε χώρες που αποτελούν φορολογικούς παραδείσους και έτσι να αποφεύγουν την φορολόγηση.

Επίσης ένα άλλο τέχνασμα που χρησιμοποιήθηκε ήταν οι μάνατζερ να εκδίδουν αποδείξεις για την μεταγραφή και να πληρώνονται από τις ομάδες ως έμμισθοι υπάλληλοί τους. Με τον τρόπο αυτό οι σύλλογοι είχαν εξασφαλίσει ότι μπορούσε να εκπέσει το όλο ποσό από το φορολογητέο σύνολο, ενώ παράλληλα οι παίκτες δεν δήλωναν κάποια «πριμ» που λάμβαναν από την κάθε ομάδα τους.

Πριν από περίπου ένα χρόνο αποκαλύφθηκε μία τεράστια κομπίνα για την οποία χρειάστηκαν έρευνες πέντε ετών για να «δεθούν» τα στοιχεία. Στην λίστα των υπόπτων ξεχωρίζουν ο αντιπρόεδρος και εκτελεστικός διευθυντής της Μίλαν, Αντριάνο Γκαλιάνι, ο πρόεδρος της Νάπολι, Αουρέλιο ντε Λαουρέντις, ο πρόεδρος της Λάτσιο, Κλάουντιο Λοτίτο, ο αντιπρόεδρος της Φιορεντίνα, Αντρέα ντέλα Βάλε, ο πρώην πρόεδρος της Γιουβέντους, Ζαν Κλοντ Μπλαν. Επίσης μέσα στους υπόπτους είναι και ο Λουτσιάνο Μότζι που εμπλέκεται και σε παλιότερα σκάνδαλα ενώ από τους ποδοσφαιριστές φέρονται να συμμετείχαν στο κύκλωμα κορυφαία ονόματα όπως είναι οι Λαβέτσι, Κρέσπο, Μιλίτο.

Η πρέμιερ λιγκ της φοροδιαφυγής.

Στην Αγγλία τα πράγματα δεν είναι καλύτερα. Πρόσφατα σε άρθρο της η «Sunday Times» αποκάλυψε ότι πάνω από 50 ποδοσφαιριστές της Πρέμιερ Λιγκ πληρώνουν φόρο έως και 22% λιγότερο απ’ ό,τι τους αναλογεί, χρησιμοποιώντας ένα από τα παραθυράκια του περίπλοκου, όπως έγραψε η εφημερίδα, φορολογικού νόμου.

Μάλιστα οι αποκαλύψεις είχαν και ονοματεπώνυμο: Ο Γουέιν Ρούνεϊ της Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ έχει γλιτώσει τα τελευταία δύο χρόνια ένα ποσό που ανέρχεται στο 1 εκατ. ευρώ, ενώ ο Γκάρεθ Μπάρι  της Μάντσεστερ Σίτι κατάφερε μέσω νόμου να μη δώσει στην Εφορία περίπου 156.000 ευρώ.  Στην ίδια κατηγορία αναφέρονται επίσης τα ονόματα των Αγγλων διεθνών αμυντικών Ασλεϊ Κόουλ και Ρίο Φέρντιναντ.

Το «κόλπο» είναι πολυφορεμένο και πάγια τακτική: Σε κάθε συμφωνία με τους συλλόγους τους οι ποδοσφαιριστές  υπογράφουν δύο συμβόλαια. Ενα το κανονικό, το «αθλητικό» όπως αποκαλείται, και ένα ακόμη με το οποίο πληρώνονται για την εκμετάλλευση των δικαιωμάτων της εικόνας τους.

Τα χρήματα από το δεύτερο συμβόλαιο πηγαίνουν σε εταιρείες που έχουν συστήσει οι ποδοσφαιριστές και αυτά φορολογούνται με 28%. Πριν από 18 μήνες ψηφίστηκε νόμος στην Αγγλία, σύμφωνα με τον οποίο οι αποδοχές από τις 150.000 λίρες και πάνω φορολογούνται πλέον με 50%. Τα χρήματα του δεύτερου συμβολαίου που, σύμφωνα με την εφημερίδα, είναι τα μεγάλα ποσά, πηγαίνουν στην εταιρεία που εκμεταλλεύεται την εικόνα του ποδοσφαιριστή, που ανήκει φυσικά στον ίδιο.

Το αθλητικό συμβόλαιο, αν είναι πάνω από 178.000 ευρώ, φορολογείται με 50%, το δεύτερο με 28% ανεξαρτήτως ποσού. Από τις αρχές Δεκεμβρίου η αρμόδια υπηρεσία (ΗΜRC) του Υπουργείου Οικονομικών της Αγγλίας έχει ξεκινήσει να ερευνά την υπόθεση επιβεβαιώνοντας πως στην παρούσα φάση ελέγχονται 43 παίκτες, 12 ομάδες και 8 μάνατζερ.

Η HMRC προφανώς και δεν αποκάλυψε κάποιο από τα ονόματα των εμπλεκομένων στην υπόθεση αλλά το έκανε τη Βουλή ο βουλευτής του Συντηρητικού Κόμματος, Τσάρλι Έλφικ.«Η HMRC αποκάλυψε πως 43 ποδοσφαιριστές και 12 σύλλογοι κατηγορούνται για φοροδιαφυγή σχετικά με τα δικαιώματα χρήσης της εικόνας τους και ανάμεσά τους λένε πως βρίσκεται και η Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ» ανέφερε αρχικά Έλφικ και στη συνέχεια έμπλεξε στην υπόθεση και τον Γουέιν Ρούνεϊ: «Έχουν άδικο οι φίλαθλοι να νιώθουν θυμωμένοι όταν μεγάλες ομάδες και παίκτες, όπως ο αρχηγός της εθνικής Αγγλίας, Γουέιν Ρούνεϊ, κατηγορούνται για φοροδιαφυγή;» ρώτησε ο Βρετανός βουλευτής απευθυνόμενος στον Υπουργό Αθλητισμού, Τρέισι Κράουτς, για να πάρει την εξής απάντηση: «Έχετε δίκιο όταν λέτε πως όσοι ασχολούνται με το ποδόσφαιρο οφείλουν να προστατεύουν την εικόνα και τη φήμη του, όμως μου ζητάτε να σχολιάσω κάτι που ακόμα βρίσκεται υπό έρευνα από την HMRC. Όπως συμβαίνει και σε κάθε άλλη περίπτωση, έτσι και σε αυτήν θα τηρηθούν οι ίδιες αρχές».

Ο Ρούνεϊ, φέρεται να έχει αποκρύψει επίσης περί τα 14 εκατ. ευρώ έπειτα από επένδυση που έκανε σε εταιρεία παραγωγής κινηματογραφικών ταινιών τα τελευταία τρία χρόνια, ενώ, ο Σάουθγκεϊτ είχε αποτελέσει μέλος εταιρείας που από την επιχειρηματική της δραστηριότητα εμφανίζεται να χρωστάει 600 εκατομμύρια σε φόρους!

Το φορολογικό καθεστώς

Αναλύοντας το φορολογικό καθεστώς που υπάρχει στις ευρωπαϊκές χώρες ίσως βρούμε και έναν από τα αίτια για την μεγάλη φοροδιαφυγή που παρατηρείται τα τελευταία χρόνια. Στις περισσότερες χώρες έχουν μπει τελευταία πάρα πολύ μεγάλοι φορολογικοί συντελεστές με τους αθλητικούς παράγοντες να τους χαρακτηρίζουν ληστρικούς και να τονίζουν πως αυτό έγινε για να μπορέσουν να καλύψουν μέσω του αθλητισμού τα ελλείμματα που έχουν οι κυβερνήσεις.

Η Ελλάδα έχει τον υψηλότερο συντελεστή σε αυτόν τον τομέα και ισοβαθμεί στην πρώτη θέση με τον αντίστοιχο της Γαλλίας που φτάνει στο 55% επί των μεικτών αποδοχών. Για να γίνει κατανοητό συμβόλαιο ενός εκατομμυρίου ευρώ στην ομάδα με την εφορία θα στοιχίσει 2,2  εκατομμύρια ευρώ.

Σε Γερμανία, Ιταλία, Ισπανία και Αγγλία η φορολόγηση για νέες μεταγραφές κυμαίνεται από το 45% έως το 55% και σε κάποιες περιπτώσεις ξεπερνά και αυτή την κλίμακα και ανεβαίνει ακόμη πιο ψηλά. Από την άλλη πλευρά υπάρχουν και χώρες που συμμετέχουν στις ευρωπαϊκές διοργανώσεις που έχουν πολύ διαφορετικούς φορολογικούς συντελεστές και αποτελούν οάσεις για τους ποδοσφαιριστές.

Σε αυτές είναι η Τουρκία και η Ρωσία οι οποίες φορολογούν τα νέα συμβόλαια από 12% έως 15%. Για αυτό τον λόγο και στις συγκεκριμένες χώρες παρατηρείται πολύ μεγάλη κινητικότητα στις μεταγραφές και τα χρήματα που δίνονται είναι πάρα πολλά παίζοντας τις περισσότερες φορές χωρίς συναγωνισμό.

Ελληνας ποδοσφαιριστής στο ΕThe Magazine: Δεν είμαστε εξαίρεση

Στην ερώτηση αν από όλα τα παραπάνω εξαιρείται η Ελλάδα τα γεγονότα καταδεικνύουν πως και στην χώρα μας όσο περνούν τα χρόνια και η οικονομική κρίση μεγαλώνει αντί να μειώνεται τόσο μεγαλώνει η τάση για την απόκρυψη στοιχείων ή για την αδυναμία πληρωμής.

Σχεδόν κάθε εβδομάδα και μία ομάδα «βαράει κανόνι» γιατί δεν μπορεί να ανταποκριθεί στις οικονομικές απαιτήσεις που υπάρχουν από το κράτος. Οι εισφορές δεν αποδίδονται και η εκκαθάριση των ΠΑΕ για τους περισσότερους είναι η μοναδική λύση.

Απευθυνθήκαμε σε εν ενεργεία ποδοσφαιριστή που πλέον διανύει τα τελευταία χρόνια της καριέρας του και έχει αγωνιστεί σε όλες τις κατηγορίες του επαγγελματικού ποδοσφαίρου. Αυτά που μας είπε δεν είναι έκπληξη αλλά όσα υποψιάζονται όλοι: «Στην καριέρα μου ελάχιστες φορές έπαιρνα τα λεφτά που γράφονταν στο συμβόλαιό μου. Μετρημένες στα δάχτυλα του ενός χεριού ήταν αυτές οι φορές την στιγμή που έχω κάνει μαζί με τις ανανεώσεις πάρα πολλά συμβόλαια μέχρι τώρα. Παλιότερα η αιτία που γίνονταν αυτό ήταν για να βγάζουν οι ομάδες όσα περισσότερα μπορούσαν. Τώρα πλέον γίνεται για λόγους επιβίωσης. Ελάχιστες είναι εκείνες οι ΠΑΕ που μπορούν να πληρώσουν κανονικά τους ποδοσφαιριστές και για αυτό τον λόγο έχουν εφευρεθεί πολλά κόλπα ώστε να μην αποδίδονται όσα πρέπει να αποδίδονται στο κράτος. Εχει πολύ μεγάλη σημασία η συμφωνία που θα κλείσει ο μάνατζερ με την ΠΑΕ και βάση εκείνης της συμφωνίας κινούμαστε εμείς. Ιδιωτικές συμφωνίες και όροι υπάρχουν σε όλα τα συμβόλαια αλλά αυτά δεν θα τα βρεις πουθενά γραμμένα. Όπως το κράτος κλέβει τους πολίτες και οι πολίτες κλέβουν το κράτος. Και το ποδόσφαιρο δεν είναι εξαίρεση σε αυτό».