Γράφει ο Αθανάσιος Ε. Δρούγος*

Μέχρι στιγμής δεν έχει μεταφερθεί ποτέ τέτοιο δικό μας σύστημα εκτός ελληνικής επικράτειας, κάτι που έχουν κατά καιρούς κάνει σε Σαουδική Αραβία-Κουβέιτ και οι ΗΠΑ. Επιπρόσθετα, από την αρχή του εμφυλίου πολέμου στη Συρία, το 2011, και σε ενίσχυση-υποστήριξη της τουρκικής αεράμυνας, έχουν μεταφέρει συστοιχίες Patriot-3 σε διάφορες περιοχές της νότιας τουρκικής εδαφικής επικράτειας η Ιταλία, η Γερμανία, η Ολλανδία, οι ΗΠΑ και η Ισπανία. Η συγκεκριμένη μεταφορά τέτοιων αντιπυραυλικών ήταν πάντοτε σε εφαρμογή ομόφωνων αποφάσεων του ΝΑΤΟ. Αναπτύχθηκαν σε Χατάι, Καραμάν Μαράς, Γκαζιαντέμπ, Ακσακαλέ, Σανλιούρφα, Ισκεντερούν, ως και στην περιοχή Ιντσιρλίκ /Αδάνων.

Μάλιστα η Ισπανία είναι η μόνη χώρα που λόγω των πολύ στενών στρατιωτικών σχέσεων που έχει με την Αγκυρα εξακολουθεί να διατηρεί συστοιχία Patriot-3 πέριξ της κρίσιμης και στρατηγικής σημασίας αεροπορικής βάσης του Ιντσιρλίκ, η οποία μεταξύ άλλων φιλοξενεί σε ειδικούς θόλους 50 τακτικά πυρηνικά όπλα B61 προς χρήση σε ενδεχόμενη πυρηνική εμπλοκή από την αμερικανική πολεμική αεροπορία. Η κυοφορούμενη ανάπτυξη των δικών μας Patriot στη Σαουδική Αραβία δεν στηρίζεται σε απόφαση του ΝΑΤΟ, είναι διμερής συμφωνία και πιθανότατα μέχρι πρόσφατα με υπολογίσιμη αμερικανική «ώθηση» (από στελέχη της κυβέρνησης Τραμπ). Γι’ αυτό και απαιτείται ιδιαίτερη προσοχή.

Πρώτον. Η Σαουδική Αραβία δεν εμπίπτει στη λεγόμενη «Πρωτοβουλία της Κωνσταντινούπολης» του ΝΑΤΟ του 2004, όπως το Κατάρ, το Μπαχρέιν, το Κουβέιτ και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα. Το Ριάντ κινείται πάντοτε σε αμερικανο-βρετανική τροχιά στα αμυντικά-εξοπλιστικά (κυρίως, αν και διαθέτει μέχρι και κινεζικούς πυραύλους). Συνεπώς σε οποιαδήποτε π.χ. αρνητική εξέλιξη εκεί (υπάρχουν 9 τέτοια σενάρια, βάσει μελέτης μου) είναι βέβαιο ότι η Ελλάδα θα χρειαστεί άμεσα αμερικανική κάλυψη. Αλλωστε, παρά τα σύγχρονα οπλικά συστήματα που διαθέτει η Σαουδική Αραβία, σαν χώρα είναι αδύναμη και υστερεί στρατιωτικά. Ας σκεφθεί κάποιος ότι η προστασία ζωτικών πόλεων και θρησκευτικών μνημείων καλύπτεται από Πακιστανούς μισθοφόρους (μέχρι στιγμής). Συνεπώς, αν προχωρήσουμε σε μία τέτοια μεταφορά θα πρέπει να έχουμε εξασφαλίσει τη μέγιστη αμερικανική κάλυψη. Ενα τέτοιο σύστημα σε εύφλεκτη περιοχή δεν μπορούμε μόνοι μας να το υποστηρίξουμε.

Δεύτερον. Η συγκεκριμένη μεταφορά έχει ήδη προκαλέσει την εχθρότητα του ριζοσπαστικού Ιράν, που είναι ο βασικός εχθρός των Σαουδαράβων. Μάλιστα, ο πρέσβης του Ιράν στην Αθήνα έχει εκφράσει την έντονη δυσφορία του και οι υπουργοί Αμυνας και Εξωτερικών του Ιράν, του έχουν καταστήσει εμφανές ότι θα πρέπει να παρακολουθεί συνεχώς το θέμα. Επιπλέον, τη συγκεκριμένη περίπτωση παρακολουθούν στη χώρα μας με πολύ «ενδιαφέρον» η Τουρκία, το Κατάρ και άλλες πρεσβείες, ενώ οι ισχυρές φιλο-ιρανικές οργανώσεις των Χούθις στην Υεμένη (σε δύο άρθρα που δεν είδαν εκτενώς το φως της δημοσιότητας) έχουν επισημάνει ότι τη μεταφορά του συστήματος τη βλέπουν ως εχθρική κίνηση, αφήνοντας ανοικτή την περίπτωση στοχοποίησής του, ενώ το ίδιο άφησε να εννοηθεί και η σιιτική λιβανέζικη εξτρεμιστική Χεζμπολάχ, που είναι παρούσα σ’ όλα τα μέτωπα, σε έναν πόλεμο που οι Σαουδάραβες και τα Εμιράτα στο χάος της Υεμένης δεν έχουν μέχρι τώρα επιτυχή έκβαση, με πολλά κράτη-μέλη του ΝΑΤΟ να είναι αρνητικά για το Ριάντ και το Αμπου Ντάμπι (πληθώρα διαβαθμισμένων μελετών…).

Τρίτον. Η εσωτερική κατάσταση στο Βασίλεο των Σαούντ δεν είναι καλή. Υπάρχουν προβλήματα με τη συμπεριφορά και στάση του διαδόχου του θρόνου Μοχάμεντ Μπιν Σαλμάν, που δεν είναι συμπαθής στην προσεχή κυβέρνηση Μπάιντεν, ενώ πολλές ενέργειές του, με την εμπλοκή του σε πολέμους σε Υεμένη, Κέρας της Αφρικής κ.λπ., δεν τυγχάνουν συνολικής κάλυψης από τις ΗΠΑ. Η προσωπική εμπλοκή του στη δολοφονία προ δύο χρόνων του αντικαθεστωτικού δημοσιογράφου Κασόγκι στο σαουδαραβικό προξενείο στην Κωνσταντινούπολη έχει προκαλέσει πολύ άσχημα σχόλια και δυσαρέσκεια σε δυτικούς κύκλους. Δεν είναι τυχαίο ότι ο πατέρας του, ο βασιλιάς Σαλμάν, τον έχει «αδειάσει» πρόσφατα μιλώντας απευθείας με τον Ερντογάν, ενώ το Ριάντ απέσυρε την υποστήριξή του από τον πολέμαρχο Χαφτάρ της Ανατολικής Λιβύης.

Τέταρτον. Οι αντάρτες Χούθις στην Υεμένη έχουν πλήξει πολλές φορές με πυραύλους και drones εγκαταστάσεις της σαουδαραβικής αεράμυνας, καθώς και τον Σεπτέμβριο του 2019 τις τεράστιες πετρελαϊκές βάσεις της Aramco. Οι τότε βρισκόμενοι αμερικανικοί Patriot αιφνιδιάστηκαν, δεν απέτρεψαν την επίθεση, και η ζημιά στη σαουδαραβική πετρελαϊκή βιομηχανία ήταν πολύ μεγάλη.

Πέμπτον. Οι εξελίξεις στη Μέση Ανατολή είναι καταιγιστικές και δραματικές, ενώ μία πολύ πιθανή στροφή του Μπάιντεν προς το Ιράν, αναφορικά με το πυρηνικό του πρόγραμμα (αυτό που υπεγράφη επί Ομπάμα το 2015), ενδέχεται να προκαλέσει αλυσιδωτές αντιδράσεις. Η επερχόμενη κυβέρνηση Μπάιντεν-Χάρις δεν θα είναι πολύ φίλα διακείμενη προς την Αίγυπτο, τη Σαουδική Αραβία και τα ΗΑΕ λόγω του μη σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, μη ελευθερία Τύπου κ.ά. Συνεπώς, καλό θα ήταν να δούμε πώς θα διαμορφωθούν οι σχέσεις των ΗΠΑ με την Τεχεράνη και το Ριάντ, η ναυτική ασφάλεια στον Κόλπο, η προέκταση των σχέσεων του Ισραήλ με τις πρόσφατα αναπτυχθείσες διπλωματικές επαφές με τα αραβικά κράτη, ο τραγικός πόλεμος της Υεμένης κ.ά. πριν προχωρήσουμε σε μία τέτοια αποστολή, υψηλού μάλιστα ρίσκου.

*Ο Δρ Αθανάσιος Ε. Δρούγος είναι Διεθνολόγος-Γεωστρατηγικός Αναλυτής