Γράφει ο Αθανάσιος Ε. Δρούγος*

Στην Ανατολική Μεσόγειο

Η Αγκυρα εκτιμάται ότι μέσα στο τρίμηνο θα συνεχίσει, ως και προχωρήσει σε σειρά επιμέρους προκλήσεων στα διάφορα μέτωπα, μεταξύ των οποίων είναι και η Ανατολική Μεσόγειος («δοκιμάζοντας και τα νερά» με τις ΗΠΑ), ενώ ήδη με περίσσιο θράσος και απτόητη διατηρεί το πλωτό γεωτρύπανο «Γιαβούζ» μέσα στα θαλασσοτεμάχια της κυπριακής ΑΟΖ στα νότια της επαρχίας Πάφου, τουλάχιστον με εκδοθείσα Νavtex μέχρι τις 20 Φεβρουαρίου.

Αν σε βάθος αναλυθούν τα των τελευταίων ημερών σχετικά με τις αντιδράσεις της Τουρκίας, διαπιστώνουμε μία συνεχιζόμενη επιθετική ρητορική από τον Ταγίπ Ερντογάν σε βάρος Αθήνας και Λευκωσίας, με βασικό στοιχείο «να μην επηρεάζονται οι Βρυξέλλες από τα κακομαθημένα παιδιά (!) που είναι η Ελλάδα και η Κύπρος», ενώ προφανώς ανακουφισμένος από τα «χαδιάρικα μέτρα» της Ε.Ε. διαχωρίζει την «πολλαπλά πάσχουσα» Ε.Ε. σε συνετούς ηγέτες (που υποστηρίζουν την Αγκυρα) και κάποιους άλλους που διατηρούν αντιτουρκική στάση. Από τη δική του πλευρά ο υπουργός Αμυνας Χουλουσί Ακάρ στο άρθρο προ τριών ημερών στη «Χουριέτ» επανέρχεται στους πολυχρησιμοποιημένους κατά της Ελλάδος απαράδεκτους ισχυρισμούς για την αποστρατιωτικοποίηση νησιών του Αιγαίου, για το σύμπλεγμα Καστελλόριζου/Μεγίστης (τα υποστασιακά), για νησίδες που δεν έχουν κατονομαστεί σε διάφορες συνθήκες και, φυσικά, για την πολυδιαφημιζόμενη θεωρία του επεκτατικού δόγματος της «Γαλάζιας Πατρίδας» των εθνικιστών ναυάρχων και κάνει μία αναδρομή όλων αυτών μέσα στο 2020.

Ο Τσαβούσογλου

Την ίδια χρονική στιγμή παρατηρούμε τον ΥΠΕΞ Μεβλούτ Τσαβούσογλου τις τελευταίες 3-4 ημέρες να ασχολείται πολύ με τα ανοικτά μέτωπα της Τουρκίας, όπως την αντιπαράθεση με το Ιράν για το θέμα του Αζερμπαϊτζάν, με την περαιτέρω ενίσχυση των τουρκο-λιβυκών στρατιωτικών επαφών, καθώς και με ορισμένα ευρύτερα ζητήματα, όπως το Παλαιστινιακό, την απόφαση διάφορων κρατών να προχωρήσουν σε διπλωματικές σχέσεις με το Ισραήλ (Σουδάν-Μαρόκο), ως επίσης να επαναφέρει στη μνήμη όλων ότι συμπληρώνονται 25 χρόνια από το τέλος του πολέμου στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη και τις ιστορικές συμφωνίες στην αμερικανική βάση Ράιτ-Πάτερσον στο Ντέιτον του Οχάιο, που κατέστησαν τη βαλκανική χώρα ως ανεξάρτητη, επαινώντας (!) τον εποικοδομητικό ρόλο των ΗΠΑ και της χώρας του.

Οπως εξελίσσονται τα πράγματα, είναι πάρα πολύ πιθανό να γίνουμε μάρτυρες μίας νέας εξόδου του σεισμογραφικού πλοίου «Ορούτς Ρέις» και των συνοδευτικών σκαφών από τον κόλπο της Αττάλειας, σε συνδυασμό με μία πιθανή ενεργοποίηση του μνημονίου Σαράτζ-Ερντογάν σε πιο δυτική περιοχή (τα μηνύματα του τελευταίου χρονικού διαστήματος δείχνουν μία σχετική χειροτέρευση της κατάστασης στον χαοτικό ενδολιβυκό χώρο), ενώ πληροφορούμαι ότι μέσα στους προσεχείς μήνες η Αγκυρα θα προβάλει επιτακτικά τα νέα εξοπλιστικά της «επιτεύγματα» στους τομείς των πυραύλων, πυροβολικού, μη επανδρωμένων αεροσκαφών, ως και αντίστοιχων θαλάσσιων συστημάτων, καθώς και στις τελικές εργασίες επί του μίνι αεροπλανοφόρου/ελικοπτεροφόρου/πλοίου ειδικών αποστολών «ANADOLU», που κατασκευάζεται σε τουρκικά ναυπηγεία με την ενεργό συμμετοχή και υποστήριξη της Ισπανίας (και μέσα στους προσεχείς μήνες θα είναι έτοιμο).

Ο αμερικανικός παράγοντας στα προσεχή βήματα της Αγκυρας κρίνεται ως καθοριστικός, όχι τόσο για τις όποιες κυρώσεις ή μη, αλλά γιατί οι ΗΠΑ και ειδικά η νέα ηγεσία των Δημοκρατικών θα κοιτάξουν να εφελκύσουν την Αγκυρα προς τη Δύση ώστε να καταστεί πιο «δεμένη» με το ΝΑΤΟ. Αυτό κυρίως θα πρέπει να προσέξουμε, γιατί το πλαίσιο της επιβολής άκληρων και τιμωρητικών κυρώσεων δεν φαίνεται να έχει πολύ μέλλον…

Διασφάλιση

Κορυφαίος Αμερικανός αναλυτής, που ήδη έχει ενταχθεί στην κλειστή ομάδα των Μπάιντεν-Χάρις για ζητήματα Καυκάσου -Μαύρης Θάλασσας, σε επικοινωνία που είχαμε μεταξύ άλλων μου ανέφερε:

«Παρά την προβληματική στάση της Τουρκίας που αντιβαίνει σε πάγια και καθοριστικά συμφέροντα των ΗΠΑ, η Ουάσιγκτον θα πρέπει να διασφαλίσει ότι η Αγκυρα δεν θα αποξενωθεί περαιτέρω από τη Δύση. Η υπερβολική εφαρμογή πιέσεων στην Αγκυρα θα μπορούσε πολύ εύκολα να προκαλέσει σημεία έντονης αντιπαράθεσης στις διμερείς σχέσεις και να οδηγήσει τον Ερντογάν σε περαιτέρω ενδυνάμωση των επαφών και σχέσεων με το Ιράν, τη Ρωσία και την Κίνα».

Παράλληλα, πρόσθεσε ότι «η διατήρηση ικανοποιητικών σχέσεων με την Τουρκία θα έχει πολύ σημαντικές επιπτώσεις για τους στρατηγικούς στόχους της Αμερικής. Από την οπτική γωνία της οικονομίας, η Τουρκία είναι γέφυρα τριών ηπείρων και διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο στους τομείς των επιχειρήσεων και του εμπορίου. Στον αμυντικό τομέα, η Τουρκία είναι ισχυρός και υπολογίσιμος σύμμαχος στο ΝΑΤΟ με μεγάλο και σύγχρονο στρατό, ενώ διαθέτει σε μεγάλο βαθμό ανεξάρτητη και ακμάζουσα αμυντική βιομηχανία και ειδικά στα drones πρωτοπορεί. Επιπλέον, υπάρχουν πολλές και μυστικές βάσεις των ΗΠΑ-ΝΑΤΟ στο τουρκικό έδαφος. Μπορεί να προωθήσει διπλωματικά βήματα στον αραβικό κόσμο, ως και στην στην επίλυση της αντιπαράθεσης του Κατάρ με άλλα κράτη του Κόλπου».

Κλιμακωτά

Οποιαδήποτε ενίσχυση των διμερών δεσμών θα γίνει κλιμακωτά με πρωτοβουλία της Ουάσιγκτον. Η επόμενη κυβέρνηση στις ΗΠΑ μπορεί και πρέπει να εκμεταλλευτεί τις καταλυτικές περιφερειακές αλλαγές, στις οποίες περιλαμβάνονται οι νέες συμμαχίες στη Μέση Ανατολή, ενώ μπορεί να προσφέρει συνεργασία και να αναπτύξει καλύτερες σχέσεις με την Αγκυρα. Κάτι τέτοιο θα συμβάλει στη διασφάλιση ενός διαχρονικά υπολογίσιμου εταίρου για την προώθηση των συμφερόντων των ΗΠΑ σε Βόρεια Αφρική, Μέση Ανατολή, Μαύρη Θάλασσα, Καύκασο και ισλαμικό κόσμο για τα επόμενα τέσσερα χρόνια.