Γράφει ο Αθανάσιος Ε. Δρούγος*

Με την αποστολή του ερευνητικού-σεισμογραφικού πλοίου «Ορούτς Ρέις» υπεράνω της ελληνικής υφαλοκρηπίδας (άσχετα αν δεν έχει οριοθετηθεί) -και μάλιστα σε περιοχή-κλειδί στην Ανατολική Μεσόγειο- η Τουρκία οδηγεί τις εξελίξεις σε σημείο μηδέν, με όλα τα ενδεχόμενα ανοικτά, και σε εντελώς αχαρτογράφητα νερά.

Οι κινήσεις του τελευταίου τριημέρου από πλευράς του Ταγίπ Ερντογάν βάζουν ταφόπλακα σε οποιασδήποτε μορφής διάλογο ή διερευνητικού χαρακτήρα συνομιλίες της Αθήνας με την Αγκυρα. Επιπλέον ναρκοθετούν την όποια (έστω και αναιμική) πρωτοβουλία του Βερολίνου, δεν λαμβάνουν υπόψη τις αποφάσεις της Ε.Ε. των Βρυξελλών, ενώ προκαλούν έντονους πονοκεφάλους στην Ατλαντική Συμμαχία, που βλέπει ότι βρίσκεται μπροστά στη χειρότερη κρίση της νότιας περιοχής της.

Από την πλευρά των ΗΠΑ υπήρξε αυστηρό μήνυμα προς την Τουρκία αναφορικά με τις νέες προκλήσεις, με τους Αμερικανούς να αποδοκιμάζουν τον νέο κύκλο ερευνών του τουρκικού υδρογραφικού σκάφους.

[fwduvp preset_id=”test” playlist_id=”Test”]

Οι ΗΠΑ επικρίνουν έντονα την τουρκική στάση που μονομερώς αυξάνει την ένταση στην Ανατολική Μεσόγειο και εσκεμμένα υπονομεύει την έναρξη των διερευνητικών επαφών μεταξύ των δύο νατοϊκών συμμάχων. Επιπλέον καλούν την Αγκυρα να σταματήσει τη στρατηγική των προκλήσεων και να ξεκινήσει άμεσα τις διερευνητικές συζητήσεις γιατί οι μονομερείς ενέργειες δεν βοηθούν στην οικοδόμηση εμπιστοσύνης και δεν παράγουν βιώσιμες λύσεις. Και η ανακοίνωση του αμερικανικού υπουργείου Εξωτερικών καταλήγει τονίζοντας ότι «ο εξαναγκασμός, οι απειλές, ο εκφοβισμός και η στρατιωτική δραστηριότητα δεν θα επιλύσουν τις εντάσεις στην Ανατολική Μεσόγειο».

Υπάρχουν πολλοί λόγοι που η Τουρκία προκαλεί και επιδιώκει έντονη κρίση με την Ελλάδα, ειδικά τη συγκεκριμένη χρονική περίοδο:

1. Σε ό,τι αφορά τις ΗΠΑ, ανεξαρτήτως του αποτελέσματος των προσεχών προεδρικών εκλογών, μέχρι στις 20 Ιανουαρίου 2021 ο Ερντογάν μπορεί να έχει την πρωτοβουλία των κινήσεων. Αυτό σημαίνει ότι μέσα στους επόμενους τρεις μήνες (συνολικά) μπορεί να προχωρήσει στην ουσιαστικοποίηση των λεκτικών και άλλων προκλήσεών του, με τους Αμερικανούς να είναι επικεντρωμένοι σε πολιτικά και εσωτερικά ζητήματα.

2. Παρατηρείται μία στάση της Ρωσίας που για τους δικούς της λόγους «κλείνει το μάτι» στην Αγκυρα. Η Μόσχα αντιμετωπίζει αρκετά εσωτερικά και άλλα προβλήματα και επί του παρόντος ευνοεί την «ιδιότυπη μορφή συνύπαρξης και συγκυριαρχίας» με την Τουρκία (αυτό είναι εμφανές στην Κεντρική Λιβύη με την εκεχειρία, καθώς και στη Βόρεια Συρία/ανατολικά και δυτικά του Ευφράτη). Κάτι παρόμοιο δείχνει να κινείται και στην περίπτωση του πολέμου Αρμενίων και Αζέρων στον Νότιο Καύκασο. Συνεπώς η Ρωσία δεν εμφανίζεται δυναμική, ενώ ελίσσεται με τον Ερντογάν που ελέγχει τα Στενά, ως και τις κινήσεις του ρωσικού στόλου της Μαύρης Θάλασσας, σε ενίσχυση της κυβέρνησης της Δαμασκού.

3. Στη φάση που βρίσκεται η Ατλαντική Συμμαχία, το ενδιαφέρον της είναι όψιμο και υποβαθμισμένο για την περιοχή μας. Το ΝΑΤΟ στην εποχή μας εστιάζει στη ρωσική απειλή (από τη Σκανδιναβική/Αρκτικός μέχρι τη Βαλτική και από εκεί μέχρι τη Μαύρη Θάλασσα, στην κατάσταση στη Λευκορωσία, στον ύπουλο/υβριδικό πόλεμο Μόσχας και Πεκίνου κατά της Δύσης, στην παγκόσμια ασφάλεια μετά την Covid-19 -αυτές τις ημέρες κυκλοφορεί μία εκτενέστατη απόρρητη ανάλυση-, ως και στην εμπόλεμη κατάσταση στην Υπερκαυκασία).

4. Η Αγκυρα εκτιμά ότι είναι σε φάση «έντονης περιφερειακής υπερδυναμοποίησης», αφού παρεμβαίνει σε πολλά γεωγραφικά σημεία, προσπαθώντας να ενδυναμώσει το ρόλο και τα συμφέροντά της (Μεσοποταμία-Κέρας της Αφρικής-Υποσαχάρια Αφρική, Αφγανιστάν, Νότιος Καύκασος κ.ά.). Συνεπώς, βλέποντας κενά σε πολλές στρατηγικής αξίας ζώνες, με στρατιωτικά μέσα επιδεικνύει την ισχύ της ως ρεβιζιονιστική δύναμη. Οσοι θεωρούν ότι η Τουρκία είναι απομονωμένη ή θα διαλυθεί ή θα καταρρεύσει οικονομικά είναι εκτός πραγματικότητας. Εκτιμούν λαθεμένα και απλά αδυνατούν να εξηγήσουν τα συμβαίνοντα .Ειδικότερα αυτή την περίοδο η Τουρκία εμπλέκεται ακόμα και στο Μάλι της γαλλόφωνης Αφρικής υποστηρίζοντας την ισλαμοποίηση του νέου στρατιωτικού καθεστώτος!

5. Η Τουρκία ως αναθεωρητική δύναμη «απλώνει τη θεματολογία της ατζέντας της» προς όλα τα αζιμούθια, και ως εκ τούτου, πέραν των χερσαίων επιδιώξεών της, επικεντρώνεται και στο δόγμα της «Γαλάζιας Πατρίδας», των γνωστών αποστράτων, αλλά με υπολογίσιμη επιρροή ναυάρχων (Γιαϊγτζί-Γκουρντενίζ-Ορνέκ), άρα «στρέφει τα βέλη της» προς Ελλάδα και Κύπρο. Αν άφηνε παραπλεύρως τους θαλάσσιους τομείς θα έδειχνε ότι «παρά τα ισχυριζόμενα, αδυνατεί να υλοποιήσει ένα τόσο φιλόδοξο δόγμα». Το συγκεκριμενοποιεί σε Ανατολική Μεσόγειο και κυπριακή ΑΟΖ, ενώ την ίδια στιγμή το Ισραήλ έχει παραμείνει στα λόγια και το Κάιρο υστερεί -παρά την πανσπερμία οπλικών συστημάτων που διαθέτει-να αντιμετωπίσει την Αγκυρα (συν το ότι έχει και την πανίσχυρη Μουσουλμανική Αδελφότητα, που ανά πάσα στιγμή είναι ικανή να προκαλέσει βαθιά ρήγματα στο εσωτερικό της Αιγύπτου).

6. Δεν είναι ικανοποιημένη από τη θέση της Αθήνας, που εμμένει στα περί συζητήσεων μόνο για τις θαλάσσιες ζώνες. Με όλα τα μέσα (στρατιωτικά και μη) θα εκβιάσει να συμπεριληφθούν πάγιες μονομερείς επιδιώξεις σε βάρος μας, όπως η αποστρατιωτικοποίηση νήσων και νησίδων, καθώς και η μείωση του εθνικού εναέριου χώρου μας από τα 10 στα 6 ν.μ. Επιπλέον εστιάζει τις προκλητικές ενέργειές της στο σύμπλεγμα της Μεγίστης και ανάλογα με τις εξελίξεις στις περιοχές του τουρκο-λιβυκού μνημονίου. Το ότι μέχρι στιγμής δεν έχει ενεργήσει στον δεύτερο γεωγραφικό τομέα οφείλεται στο ότι σε αυτή τη χρονική στιγμή δεν επιθυμεί να προκαλέσει μία απόλυτη ρήξη με το Κάιρο.

7. Με τις συνεχείς προκλήσεις σε βάρος μας ενισχύει το εσωτερικό του μέτωπο, συγκλισιακά με τις μαξιμαλιστικές απόψεις του. Πέραν του εθνικιστή ηγέτη Ντεβλούτ Μπαχτσελί, ωθεί πιο κοντά του μεγάλη μερίδα βουλευτών του «Καλού Κόμματος» της λύκαινας Μεράλ Ακσενέρ, που ένθερμα υποστηρίζουν τις ακραίες κινήσεις του προς όλα τα γεωγραφικά μέτωπα (οι 29 από τους 38 βουλευτές).
8. Αν και ο προσεχής δεύτερος γύρος των ψευδοεκλογών στα Κατεχόμενα θα είναι αρκετά σκληρός μεταξύ Ακιντζί και Τατάρ, το κλιμακωτό άνοιγμα των Βαρωσίων/Αμμοχώστου που υποστηρίζει η κυβερνώσα ελίτ στην Αγκυρα στοχεύει στην ολική αποστροφή στις συνομιλίες για το μέλλον του Κυπριακού, ως και στην περαιτέρω στρατιωτικοποίηση του ανατολικού τμήματος της νήσου. Εκτρέπει τον όποιο διάλογο και τουρκοποιεί πιο έντονα τα Κατεχόμενα. Η περιοχή μεταξύ Δωδεκανήσου και κατεχόμενης Κύπρου γεωγραφικά περιλαμβάνει το σύμπλεγμα της Μεγίστης. Αρα, σε εφαρμογή της «Γαλάζιας Πατρίδας» και των ευρύτερων ναυτικών του επιδιώξεων, στοχοποιεί τον συγκεκριμένο γεωγραφικό χώρο. Συνεπώς η πρόκληση κρίσεων είναι στην υπηρεσία των συμφερόντων της Αγκυρας, οπότε ρισκάρει με τη δυναμική αναθέρμανση της έντασης, ως και την πρόκληση τοπικού επεισοδίου με πολλαπλές επιπτώσεις και παρενέργειες.

*Ο Δρ Αθανάσιος Ε. Δρούγος είναι Διεθνολόγος-Γεωστρατηγικός Αναλυτής

Από την έντυπη έκδοση