Το ET Magazine του  Eleftherostypos.gr ρίχνει φως στη μάστιγα της σύγχρονης εποχής προσπαθώντας να αποκρυπτογραφήσει γιατί τα ποσοστά έχουν αυξηθεί έως και 70% τον τελευταίο χρόνο. Ο θεσμός της οικογένειας αλλά και το σχολείο αποτελούν πολύ σημαντικούς παράγοντες που οδηγούν στην κατακόρυφη αύξηση των βίαιων κρουσμάτων.

Ενδοοικογενειακή βία-Παπακώστα: «Κεντρικός πυλώνας της εθνικής μας στρατηγικής για την ισότητα η καταπολέμηση του φαινομένου»

Η υφυπουργός Κοινωνικής Συνοχής Και Οικογένειας, κα. Κατερίνα Παπακώστα-Παλιούρα, μιλώντας στο ET Magazine του Eleftherostypos.gr, ξεκαθαρίζει ότι «η καταπολέμηση της ενδοοικογενειακής και έμφυλης βίας αποτελεί κεντρικό πυλώνα της εθνικής μας στρατηγικής για την ισότητα».

Αναφερόμενη στη συνάντηση με τον υπουργό Ψηφιακής Διακυβέρνησης κ. Δημήτρη Παπαστεργίου υποστήριξε ότι οι πρόσφατες συζητήσεις τους σηματοδοτούν ένα αποφασιστικό βήμα προς την κατεύθυνση της ενσωμάτωσης της τεχνολογικής καινοτομίας στους μηχανισμούς αντιμετώπισής τους.

«Στο επίκεντρο αυτής της πρωτοβουλίας βρίσκεται η δημιουργία Εθνικού Συντονιστικού Κέντρου – το οποίο θα χρησιμεύσει ως κεντρικός κόμβος επικοινωνίας, συνεργασίας και συντονισμού, με όλους τους συναρμόδιους φορείς για την ενίσχυση της αποτελεσματικότητας και της αποδοτικότητας των συλλογικών μας προσπαθειών. Θα δύναται εκτός από το να συντονίζει, τάχιστα και ολοκληρωμένα , την ολιστική αντιμετώπιση κάθε περιστατικού βίας , να λειτουργεί και ως ο άξονας του δικτύου μας, παρέχοντας μια λειτουργική πλατφόρμα για άμεση και συνεχή επικοινωνία μεταξύ του υπουργείου, των Συμβουλευτικών Κέντρων και Ξενώνων ,των Δικαστικών και Εισαγγελικών Αρχών , της αστυνομίας, των νοσηλευτικών ιδρυμάτων , των περιφερειακών και δημοτικών αρχών, των μη κυβερνητικών οργανώσεων (ΜΚΟ) και όλων των εμπλεκόμενων φορέων εν γένει , που εργάζονται για την καταπολέμηση της έμφυλης και ενδοοικογενειακής βίας.» υποστήριξε συγκεκριμένα.

Μάλιστα τόνισε ότι η τεχνολογία θα είναι ο μεγαλύτερος σύμμαχος, καθώς μέσω προηγμένης ανάλυσης δεδομένων, εκτιμήσεων κινδύνου βάσει τεχνητής νοημοσύνης και ψηφιακών εργαλείων διαχείρισης υποθέσεων, θα ενισχυθεί η έγκαιρη ανίχνευση, θα επιταχυνθούν οι χρόνοι αντίδρασης και θα παρέχονται προσωποποιημένα μέτρα προστασίας για τα θύματα.

Ερωτηθείσα για το Εργαλείο Εκτίμησης Επικινδυνότητας, η κα Παπακώστα υποστήριξε «Χαίρομαι που με ρωτάτε, γιατί για εμάς η οριζόντια εφαρμογή του Εργαλείου Εκτίμησης Επικινδυνότητας, δεν αποτελεί ακόμη ένα προστατευτικό μέτρο, το οποίο έρχεται να γίνει ακόμη ένας σύμμαχος των θυμάτων. Είναι εκείνο το οποίο δύναται να αναμορφώσει άρδην το τοπίο της βίας στη χώρα μας. Και αυτό γιατί το Risk Tool, είναι σχεδιασμένο, μετρώντας τον κίνδυνο που διατρέχει το κάθε θύμα εξατομικευμένα, να ανταποκρίνεται αποτελεσματικά στην κάθε ιδιαίτερη περίπτωση και συνθήκη εμφάνισης ενδοοικογενειακής βίας. Ακριβώς αυτή η δυνατότητα, του επιτρέπει προλαμβάνοντας τις πιο ακραίες εκφάνσεις της ενδοσυντροφικής και ενδοοικογενειακής βίας, πριν αυτές εκδηλωθούν, να παρέχει στο θύμα την κατάλληλη καθοδήγηση και προστασία.» και συμπλήρωσε «Αυτή τη στιγμή, ολοκληρώνουμε την αποτίμηση της πιλοτικής εφαρμογής, ενώ πολύ σύντομα θα ξεκινήσει η εκπαίδευση των επαγγελματιών πρώτης γραμμής, ιδίως όσους εργάζονται στο Δίκτυο των δομών της Γενικής Γραμματείας Ισότητας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Αυτοί οι επαγγελματίες θα είναι οι πρώτοι που θα χρησιμοποιήσουν το εργαλείο, διασφαλίζοντας ότι κάθε γυναίκα που κινδυνεύει θα λαμβάνει εξατομικευμένη προστασία, ανάλογη με τις ιδιαίτερες ανάγκες της. Επαναπροσδιορίζουμε έτσι, το “κρατικό καθήκον φροντίδας” – διασφαλίζουμε ότι τα θύματα όχι μόνο ακούγονται αλλά και προληπτικά προστατεύονται μέσω μιας ευφυούς, βασισμένης στα δεδομένα του πεδίου, προσέγγισης.»

Μιλώντας για τις κοινωνικές ομάδες που εμφανίζεται πιο έντονα το φαινόμενο της ενδοοικογενειακής βίας, η υφυπουργός υποστήριξε ότι «Η βία δεν γνωρίζει κοινωνικά, οικονομικά ή πολιτισμικά όρια. Διεισδύει σε κάθε κοινωνικό στρώμα, επηρεάζοντας άτομα ανεξαρτήτως ηλικίας, εκπαίδευσης ή οικονομικής κατάστασης. Ως εκ τούτου, είναι σημαντικό να καταρριφθούν οι μύθοι που περιορίζουν την ενδοοικογενειακή βία σε συγκεκριμένες κοινωνικές ομάδες. Επίσης θα ήθελα να διορθώσω μια κοινή παρανόηση… Δεν παρατηρούμε απαραίτητα αύξηση των περιστατικών αλλά μάλλον μείωση της σιωπής. Οι προσπάθειές μας να ενδυναμώσουμε τις γυναίκες ώστε να σπάσουν τα δεσμά του φόβου και του στίγματος αποδίδουν καρπούς. Οι γυναίκες βρίσκουν τη φωνή τους και βγαίνουν με θάρρος μπροστά για να καταγγείλουν την κακοποίηση. Έτσι παρατηρούμε μια αύξηση των αριθμών, αλλά στην πραγματικότητα βλέπουμε την εκδήλωση μιας πολυαναμενόμενης πολιτισμικής στροφής προς τη μηδενική ανοχή στη βία.»

Ούσα αποφασισμένη να πατάξει το φαινόμενο της έμφυλης βίας η κα. Παπακώστα τόνισε ότι «Το έργο μας δεν έχει ακόμη τελειώσει. Πρέπει να συνεχίσουμε να οικοδομούμε μια κοινωνία όπου το να μιλάς δεν είναι μια πράξη γενναιότητας αλλά ένα θεμελιώδες δικαίωμα που υποστηρίζεται από ένα ισχυρό σύστημα προστασίας και δικαιοσύνης.».

Στο ερώτημα πόσο επιδραστικό είναι πλέον στις γυναίκες το «panic button» η υφυπουργός Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας απάντησε: «Το panic button, έχει μετατραπεί σε έναν “φύλακα άγγελο” των γυναικών και νομίζω ότι πραγματικά έχει μέχρι σήμερα σώσει, χιλιάδες ζωές. Αυτός ήταν και ο λόγος που μας οδήγησε, μετά την επιτυχημένη πιλοτική εφαρμογή του, να το επεκτείνουμε σε ολόκληρη τη χώρα. Τα στοιχεία άλλωστε, είναι αποκαλυπτικά. Το 2024 οι γυναίκες θύματα που εγγράφηκαν στην εφαρμογή, από τα αστυνομικά τμήματα αλλά και τα νεοσύστατα Γραφεία Αντιμετώπισης Ενδοοικογενειακής Βίας ανα την Επικράτεια, ανέρχονται σε 5.376 ενώ μόνο από τις δομές του Δικτύου μας, οι εξυπηρετούμενες που ενημερώθηκαν για την εφαρμογή ανέρχονται στις 1.192. Και αυτό δείχνει, όχι μόνο το μέγεθος του προβλήματος που έχουμε να αντιμετωπίσουμε αλλά και το πόσο σημαντικό είναι που επιτέλους, οι γενναίες γυναίκες μιλάνε και λόγω εργαλείων όπως το panic button, τα οποία αντικατοπτρίζουν τη δέσμευση της πολιτείας να στέκεται πάντα δίπλα τους.

Τι πρέπει όμως να συμβεί έτσι ώστε τα στεγανά της κοινωνίας, και ιδιαιτέρως μίας επαρχιακής η νησιωτικής κοινωνίας, να μην οδηγούν μία γυναίκα, μητέρα, σύζυγο στη σιωπή;

«Πρέπει πρώτα να αναγνωρίσουμε ότι η σιωπή είναι συχνά προϊόν κοινωνικής επικρίσεως… Ένας βαθιά ριζωμένος φόβος ντροπής, ενοχής και αποκλεισμού. Αυτό είναι ιδιαίτερα έντονο σε στενά συνδεδεμένες κοινότητες, όπου η παράδοση και η υπόληψη μπορεί να βαραίνουν πολύ τους ανθρώπους. Για να σπάσει αυτός ο κύκλος, χρειαζόμαστε εκτός από νόμους και πολιτικές, μια πολιτισμική αφύπνιση. Πρέπει να δημιουργήσουμε ασφαλείς χώρους -τόσο φυσικούς όσο και συναισθηματικούς- όπου τα θύματα θα αισθάνονται ότι ακούγονται, ότι τα σέβονται και ότι τα υποστηρίζουν. Μα το πιο σημαντικό, πρέπει να διδάξουμε στα παιδιά μας ότι ο σεβασμός είναι το κύριο στοιχείο όλων των ανθρώπινων αλληλεπιδράσεων. Όταν μεγαλώνουμε αγόρια που βλέπουν τη δύναμη μέσα από τον φακό της ενσυναίσθησης και κορίτσια που βλέπουν το θάρρος ως το εκ γενετής δικαίωμά τους, χτίζουμε τα θεμέλια μιας κοινωνίας όπου η βία δεν έχει καταφύγιο.» υποστήριξε αρχικά. Εν συνεχεία, τόνισε ότι πρέπει να μπει τέλος στα πολιτιστικά πρότυπα που διαιωνίζουν το φαινόμενο. «Οφείλω να σας πω επίσης, πως μεγαλύτερη πρόκλησή μας δεν είναι απλώς να τιμωρήσουμε τους δράστες, αλλά να διαλύσουμε τα πολιτιστικά πρότυπα που διαιωνίζουν τη βία. Και αυτό ξεκινά με τη δύναμη του παραδείγματος, το θάρρος να ακούμε και την ακλόνητη πεποίθηση ότι κάθε ανθρώπινο ον έχει εγγενές δικαίωμα στην αξιοπρέπεια και την ασφάλεια. Ας θυμόμαστε λοιπόν, πως η πιο δυνατή σιωπή είναι αυτή του συντετριμμένου πνεύματος. Είναι καθήκον μας -και μάλιστα ηθική μας υποχρέωση- να μετατρέψουμε αυτή τη σιωπή σε φωνή ελπίδας, δικαιοσύνης και αλλαγής!»

Καλλιακμάνης: Κάθε χρόνο έχουμε 60 με 70% αύξηση των περιστατικών 

Μιλώντας για τις εκρηκτικές διαστάσεις που λαμβάνει το φαινόμενο της βίας ο επίτιμος πρόεδρος Ένωσης Αστυνομικών Υπαλλήλων Ν.Α Αττικής κ. Γεώργιος Καλλιακμάνης έφερε στο φως ποσοστά που προκαλούν τρόμο. Χαρακτηριστικά ανέφερε: «Από το 2020 και μετά έχουμε κάθε χρόνο περίπου 60 με 70% αύξηση των περιστατικών. Πλέον τα περιστατικά καταγγέλλονται πιο εύκολα. Μετά από τις συνεχείς γυναικοκτονίες οι γυναίκες άρχισαν να φοβούνται. Άρα καταγγέλλουν πιο εύκολα. Οι αστυνομικοί της περιπτώσεις αυτές τις αντιμετωπίζουν με σοβαρότητα. Παλιότερα προσπαθούσαν να φέρουν κοντά το ζευγάρι. Επειδή πλέον είναι αυτεπάγγελτο το αδίκημα, μόλις η Αρχή λάβει γνώση, ενημερώνεται άμεσα ο εισαγγελέας και η δίωξη κινείται αυτεπάγγελτα. Η καταγγελία φτάνει για να ενεργοποιηθεί η δικογραφία και η ποινική δίωξη. Το 70% των δικογραφιών στα Αστυνομικά Τμήματα της χώρας αφορούν υποθέσεις ενδοοικογενειακής βίας. Τα υπόλοιπα είναι ληστείες, αψιμαχίες ή οτιδήποτε άλλο. Μάλιστα κάθε χρόνο τα περιστατικά γίνονται ολοένα και πιο βίαια.»

Ο κ. Καλλιακμάνης υποστήριξε ότι η αύξηση των ποινών δεν έχει βοηθήσει καθόλου. «Χρειάζονται παρεμβάσεις από κοινωνικές δομές στον θεσμό της οικογένειας. Αλλά βέβαια πρέπει να δώσουμε έμφαση και στο σχολείο. Να ξεκινήσουμε μία δουλειά που τα αποτελέσματά της θα φανούν σε 20 χρόνια. Το λέω συνέχεια.» συμπλήρωσε.

Τέλος ανέφερε δύο από τα περιστατικά που του έκαναν ιδιαίτερη εντύπωση. «Τόσο στην περίπτωση της Καρολάιν όσο και σε αυτή της Θεσσαλονίκης είχαμε ένα θεατρινισμό. Τόσο ο πιλότος όσο και ο παραβατικός χρήστης έφτιαξαν ένα αφήγημα προσπαθώντας να ξεγελάσουν τις Αρχές. Φυσικά αυτό τους γύρισε εναντίον τους.».

Ενδοοικογενειακή βία-Στέλλα Αργυρίου: «Δεν δίνουμε σημασία στα πρώτα σημάδια»

Τη δική της ερμηνεία έδωσε για το φαινόμενο της ενδοοικογενειακής και έμφυλης βίας, η διακεκριμένη ψυχολόγος κα. Στέλλα Αργυρίου.

Ερωτηθείσα για την αύξηση των κρουσμάτων τα τελευταία χρόνια, απάντησε: «Είναι θέμα κουλτούρας, θέμα πατριαρχίας είναι όμως και θέμα νοοτροπίας. Κατά τη γνώμη μου τα κρούσματα έχουν αυξηθεί γιατί δεν δίνουμε πολύ μεγάλη σημασία στα πρώτα σημάδια της βίας. Όταν λοιπόν εμείς στα πρώτα σημάδια έχουμε συνηθίσει να λέμε δώσε μία δεύτερη ευκαιρία ή κάνε τα στραβά μάτια ή πόσω μάλλον στην επαρχία που υπάρχουν μητέρες που λένε ¨είναι άνδρας, συγχώρεσέ τον, θα σηκώσει και το χέρι του”. Δίνουμε λάθος συμβουλές που οδηγούν πολλές γυναίκες να μένουν σε κακοποιητικό περιβάλλον πιστεύοντας ότι αυτό συμβαίνει γενικότερα. Οπότε το πρόβλημα ξεκινά πρώτον από το τι διδάσκουμε και δεύτερον από το γεγονός ότι δεν δίνουμε σημασία στα πρώτα σημάδια της βίας. Θέλω στο σημείο αυτό να τονίσω ότι η βία έχει κλιμάκωση και η βία ξεκινά από τη λεκτική βία για να περάσει στη σωματική. Η βία ξεκινά από τη ζήλια που οδηγεί στον έλεγχο. Πολλές γυναίκες το βρίσκουν θελκτικό. Η ζήλια μετατρέπεται σε έλεγχο και μετά περνάμε και σε άλλα στάδια της βίας. Όταν ξεκινήσει αυτός ο κύκλος δεν σταματά. Ωστόσο, θέλω να αναφέρω και κάτι το οποίο παρατηρώ στις νέες γυναίκες κυρίως. Πιστεύουν ότι ένα χαρακτήρα βίαιο μπορούν να τον αλλάξουν. Είναι δηλαδή το σύνδρομο της μαμάς Τερέζας.»

Αναφερόμενη στα κοινωνικά στεγανά της επαρχίας υποστήριξε: «Στην επαρχία επίσης εμφανίζονται πίσω από τις κλειστές πόρτες πάρα πολλά αρύθμιστα ψυχιατρικά περιστατικά. Υπάρχουν πολλοί άνθρωποι που προσπαθούν να τους κουκουλώσουν μέσω του θεσμού της οικογένειας ενώ πολλοί γάμοι συντηρούνται ενώ θα έπρεπε να έχουν τελειώσει. Έγκλημα για εμένα είναι το γεγονός ότι όταν είσαι μητέρα και πέφτεις θύμα κακοποίησης ουσιαστικά επιλέγεις και το μέλλον των παιδιών σου. Γιατί και το παιδί μαθαίνει σε ένα τέτοιο πρότυπο και η βία μεταφέρεται από γενιά σε γενιά.».

Τι σας λένε οι γυναίκες που σας επισκέπτονται; Η απάντηση της κας. Αργυρίου ήταν το πλάνο της επόμενης ημέρας. «Σκέπτονται πολύ την επόμενη ημέρα. Εκείνες μάλιστα που είναι και μητέρες σκέφτονται πως θα συνεχίσουν τη ζωή τους καθώς όλοι αυτοί οι άνθρωποι που τις κακοποιούν τις κάνουν να πιστεύουν ότι δεν είναι ικανές. Άρα δηλαδή υπάρχει το βιοποριστικό άγχος. Ωστόσο υπάρχει και ο φόβος ότι σε περίπτωση καταγγελίας τα πράγματα θα γίνουν χειρότερα.».

Η κα. Αργυρίου στάθηκε και στην κρατική αρωγή προκειμένου να καταπολεμηθεί το φαινόμενο. «Το κράτος πρέπει να μειώσει τη γραφειοκρατία προκειμένου να διευκολυνθούν αυτές οι γυναίκες. Κομβικό σημείο για εμένα είναι η γυναίκα να μην επιστρέψει σπίτι της από τη στιγμή της καταγγελίας και έπειτα και να έχει έτοιμο το πλάνο της επόμενης ημέρας. Το κράτος εδώ και χρόνια δεν έχει μεριμνήσει ωστόσο η ατζέντα της έμφυλης βίας πρέπει να ανέβει πολύ ψηλά. Με τρομάζει ο τρόπος αντιμετώπισης των καθημερινών γεγονότων και το πόσο βίαιοι είμαστε συνολικά. Φαίνεται ότι υπάρχει θυμός συσσωρευμένος χωρίς να υπάρχουν οι απαραίτητες βαλβίδες εκτόνωσης.».