Τα πρώτα στοιχεία της συμφωνίας Τσίπρα και Ζάεφ δείχνουν ότι η γειτονική χώρα «κερδίζει» το κλειδί για την έναρξη της ενταξιακής διαδικασίας σε Ευρωπαϊκή Ενωση και ΝΑΤΟ, κάτι που φάνηκε και από τις ενθουσιώδεις δηλώσεις τόσο του προέδρου της Ε.Ε. Ντόναλντ Τουσκ όσο και του γραμματέα της Συμμαχίας Γιαν Στόλτενμπεργκ.

Πάντως, είναι πολλές οι γκρίζες ζώνες της συμφωνίας που μπορεί να κρύβουν άγνωστες έως τώρα οικονομικές και εθνικές πτυχές.

Οπως προκύπτει από τις ανακοινώσεις και τις διαρροές, καθώς δεν έχει δοθεί στη δημοσιότητα το πλήρες κείμενο, η συμφωνία προβλέπει τα εξής:

Το νέο όνομα είναι «Δημοκρατία της Βόρειας Μακεδονίας» (North Macedonia) και θα αναγνωρίζεται στη χώρα μας ως «Severna Makedonja». Σύμφωνα με το Μαξίμου, η ονομασία θα είναι για κάθε χρήση (erga omnes), ενώ οι γείτονες αναλαμβάνουν την υποχρέωση να προχωρήσουν σε συνταγματική αναθεώρηση.

Η συμφωνία προβλέπει πως η Ελλάδα θα προχωρήσει σε κύρωση μόνο αφού ολοκληρωθεί η συνταγματική αναθεώρηση στη γειτονική χώρα. Ωστόσο, αυτό δεν έχει γίνει σαφές πώς θα διασφαλιστεί μέσω της συμφωνίας.

Η πρόσκληση στο ΝΑΤΟ και το άνοιγμα κεφαλαίων της Ε.Ε. θα πραγματοποιηθούν με την κύρωση από το Κοινοβούλιο της ΠΓΔΜ της σύμβασης τις επόμενες ημέρες. Σύμφωνα με την κυβέρνηση, η ένταξη της «Βόρειας Μακεδονίας» και στους δύο οργανισμούς θα γίνει μετά τη συνταγματική αναθεώρηση, καθώς στην πρόσκληση θα προβλέπεται ρητά.

Ωστόσο δεν είναι σαφές πώς θα μπορεί το ΝΑΤΟ να αποσύρει την αίτηση ένταξης, ιδίως όταν οι ΗΠΑ επιδιώκουν διακαώς την ένταξη των γειτόνων στη Συμμαχία.

• Η συμφωνία προβλέπει πως η ιθαγένεια/υπηκοότητα στη Βόρεια Μακεδονία θα είναι Macedonian/citizen of the Republic of North Macedonia. Δηλαδή «Μακεδόνας/πολίτης της Δημοκρατίας της Βόρειας Μακεδονίας. Ο ανωτέρω ενιαίος όρος θα αντικαταστήσει το σκέτο «Macedonian» που αναγράφεται σήμερα στα ταξιδιωτικά έγγραφα και το οποίο όμως δεν αναγνωριζόταν από την Ελλάδα. Η Ελλάδα θα αναγνωρίζει την ιθαγένεια/υπηκοότητα ως «πολίτες της Severna Makedonja».
• Σε ό,τι αφορά τη γλώσσα, η συμφωνία προβλέπει ότι θα είναι η Macedonian (Μακεδονική), ενώ, σύμφωνα με το Μαξίμου, θα υπάρχει η σαφής διατύπωση ότι ανήκει στην οικογένεια των νότιων σλαβικών γλωσσών, καθώς και η ρητή καταγραφή ότι η γλώσσα αυτή διαχωρίζεται από τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό και την ελληνική-μακεδονική γλωσσική κληρονομιά».
• Στη συμφωνία η γειτονική χώρα αποδέχεται το διαχωρισμό μεταξύ των Ελλήνων Μακεδόνων, του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού και της γλώσσας.
• Το νέο όνομα θα εγγραφεί στο Σύνταγμα της ΠΓΔΜ με την απαραίτητη αναθεώρηση, ενώ οι πάνω από 140 χώρες που αναγνωρίζουν σήμερα την εν λόγω χώρα με τον όρο Μακεδονία θα την αναγνωρίζουν εφεξής ως «Βόρεια Μακεδονία».
• Επίσης, αναφέρεται ότι προγραμματίζεται η απαλοιφή όλων των αλυτρωτικών αναφορών από το Σύνταγμα της γείτονος με αντικατάσταση των σχετικών διατάξεων κατά το πρότυπο των όσων αναφέρει το ελληνικό Σύνταγμα για τους Ελληνες της διασποράς.
• Καθορίζονται μεταβατικές περίοδοι έως και 5 χρόνων για την αλλαγή των εσωτερικών εγγράφων στη γειτονική χώρα («Βόρεια Μακεδονία» αντί για «Μακεδονία») και αυτή η περίπλοκη διαδικασία θα συνδεθεί με το άνοιγμα κεφαλαίων των ενταξιακών διαπραγματεύσεων της «Βόρειας Μακεδονίας».
• Συγκροτείται επιτροπή η οποία θα εξετάσει τη χρήση εμπορικών σημάτων στις δύο χώρες, ένα ζήτημα που έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τις επιχειρήσεις της Βορείου Ελλάδος που χρησιμοποιούν τον όρο της Μακεδονίας στα προϊόντα τους.

Οι κυβερνητικές πηγές αναφέρουν ότι οι επιθετικοί προσδιορισμοί κρατικών και ευρύτερα δημοσίων οργάνων, καθώς και ομογενειακών/πολιτιστικών οργανώσεων που χρηματοδοτούνται από το κράτος θα καθορίζονται με τον όρο της «Βόρειας Μακεδονίας», με ταυτόχρονη κατάργηση του προσδιορισμού της «Μακεδονίας».

Τα επόμενα διπλωματικά βήματα

• Υπογραφή της συμφωνίας από Ζάεφ και Τσίπρα στις Πρέσπες πιθανότατα το Σάββατο
• Κύρωση της συμφωνίας από τη Βουλή της γειτονικής χώρας (η κυβέρνηση Ζάεφ διαθέτει την αναγκαία πλειοψηφία)
• Πιθανές η μη υπογραφή της από τον πρόεδρο Ιβανόφ και η αναπομπή της στη Βουλή.
• Η ελληνική κυβέρνηση τις επόμενες εβδομάδες θα αποστείλει επιστολή προς την Ε.Ε. και το ΝΑΤΟ, όπου θα αναφέρει ότι ενθαρρύνει την έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων της «Βόρειας Μακεδονίας» με την Ε.Ε. και την ένταξή της στο ΝΑΤΟ υπό την αίρεση ότι θα έχει πραγματοποιηθεί συνταγματική αναθεώρηση.
• Συμβούλιο υπουργών Εξωτερικών της Ε.Ε. (25-26 Ιουνίου) και Σύνοδος Κορυφής (28-29 Ιουνίου) για έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων.
• Σύνοδος Κορυφής του ΝΑΤΟ (11 Ιουλίου) με πρόσκληση ένταξης στη «Βόρεια Μακεδονία».
• Επιστολή της κυβέρνησης Ζάεφ στις 140 χώρες που έχουν αναγνωρίσει τη «Δημοκρατία της Μακεδονίας» ότι πλέον το νέο όνομα είναι «Severna Makedonija» στις διμερείς σχέσεις και στα διεθνή fora.
• Διενέργεια δημοψηφίσματος στα Σκόπια στο διάστημα από Σεπτέμβριο μέχρι Δεκέμβριο του 2018 και εάν το κερδίσει ο Ζάεφ τότε θα ξεκινήσει η διαδικασία συνταγματικής αναθεώρησης. Σε αντίθετη περίπτωση, πρόωρες εκλογές με δημοψηφισματικό χαρακτήρα για την ονομασία.
• Κύρωση της συμφωνίας από την ελληνική Βουλή πιθανότατα αρχές του 2019 και κύρωση της ένταξης της γείτονος στο ΝΑΤΟ.

Κατερίνα Κατσαβού
Από την έντυπη έκδοση του Ελεύθερου Τύπου

[dynamic-sidebar id=”post-area-diabaste”]