Ο Αλεξέι Ναβάλνι, ο πιο διάσημος ηγέτης της ρωσικής αντιπολίτευσης την τελευταία 10ετία, πέθανε χθες σε ηλικία 47 ετών σε σωφρονιστικό κατάστημα 60 χλμ από τον Αρκτικό Κύκλο και 1.900 χλμ βορειοανατολικά της Μόσχας, όπως ανακοινώθηκε.

Αισθάνθηκε αδιαθεσία στη διάρκεια του προαυλισμού του, κατέρρευσε, έχασε τις αισθήσεις του, έγινε προσπάθεια ανάνηψης, οι γιατροί στο ασθενοφόρο διαπίστωσαν το θάνατο του κρατούμενου, η αιτία θανάτου δεν έχει ακόμη εξακριβωθεί, σύμφωνα με την ανακοίνωση του σωφρονιστικού ιδρύματος.

Ο Ναβάλνι είχε μεταφερθεί πρόσφατα εκεί από φυλακή της ρωσικής πρωτεύουσας λόγω διαγωγής κοσμίας για να συνεχίσει να εκτίει 19ετή ποινή κάθειρξης για διαφθορά και εξτρεμιστική δράση.

«Με τις αλλεπάλληλες αβάσιμες κατηγορίες εναντίον μου, καταδίκες και φυλάκιση σε απομόνωση δεκάδες φορές το Κρεμλίνο προσπαθεί να μου κλείσει το στόμα με τον ένα ή τον άλλο τρόπο», απαντούσε.

Τον Δεκέμβριο η σύζυγός του Γιούλια, οι κόρες του Ντάρια και Ζάκα και οι δικηγόροι του νομικού, πολιτικού ακτιβιστή που έγινε υπ’ αριθμόν 1 εχθρός του Κρεμλίνου όταν άρχισε να καταγγέλλει τη διαφθορά του καθεστώτος, κάνοντας αποκαλύψεις για τον «τσάρο» και τους αυλικούς του, τον αναζητούσαν επί τρεις βδομάδες εναγωνίως.

Πριν από ένα μήνα την τελευταία φορά που εμφανίστηκε μέσω τηλεδιάσκεψης σε ακροαματική διαδικασία για μιας από τις υποθέσεις του, ήταν εμφανώς αδυνατισμένος, είχε κάνει και απεργία πείνας προ μηνών, αλλά χωρίς να έχει χάσει την ψυχική δύναμη και την αίσθηση του χιούμορ. «Φαντάζομαι πίσω στη Μόσχα θα κάνατε πάρτι» είπε γελώντας.

Την 1^η Φλεβάρη σε ένα από τα τελευταία μηνύματα που κατάφερε να περάσει στους υποστηρικτές του, καλούσε τους Ρώσους στις επικείμενες προεδρικές εκλογές του Μαρτίου να ψηφίσουν οποιονδήποτε άλλον εκτός του Πούτιν. «Παππού που κρύβεται στο καταφύγιο» αφού ξεκίνησε τον πιο «ανόητο πόλεμο του 21^ου αιώνα στην Ουκρανία» τον αποκαλούσε.

Ο ηγέτης του κόμματος Ρωσία του Μέλλοντος και του Ιδρύματος Κατά της Διαφθοράς το 2013 προκάλεσε σεισμό κερδίζοντας 27% των ψήφων σε αναμέτρηση για τη δημαρχία της Μόσχας σε εκλογές που δεν θεωρούνταν μάλιστα αδιάβλητες, όπως πολλές εκλογικές αναμετρήσεις στη Ρωσία. Επί δύο χρόνια υποκινούσε διαδηλώσεις κατά της βίας, νοθείας και διαφθοράς, με βίντεο για τις επαύλεις του Πούτιν και του κύκλου του στο Διαδίκτυο.

Ο πιο σφοδρός επικριτής του Ρώσου ηγέτη τα τελευταία χρόνια ήταν πολιτικός κρατούμενος για τη Διεθνή Αμνηστία και είχε τιμηθεί με το Βραβείο Ζαχάροφ για τον αγώνα του για την προάσπιση θεμελιωδών ελευθεριών με «απαράμιλλο θάρρος» το 2021.

Ενα χρόνο πριν επέζησε δολοφονικής απόπειρας εναντίον του στη Σιβηρία με δηλητήριο, όπως εκτιμάται. Αφού ανάρρωσε σε νοσοκομείο της Γερμανίας, επέστρεψε στη Ρωσία, όπου συνελήφθη και οδηγήθηκε στη φυλακή.

Παγκόσμια κατακραυγή και ευθύνες στη Μόσχα

Ο Ρώσος πρόεδρος ενημερώθηκε και οι σωφρονιστικές Αρχές διερευνούν τα αίτια του θανάτου Ναβάλνι, δήλωσε χθες λακωνικά ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου, Ντμίτρι Πεσκόφ, στην πρώτη αντίδραση της Μόσχας.

Οι κατηγορίες της Δύσης είναι αποκαλυπτικές για την ίδια, πρόσθεσε λίγες ώρες αργότερα η εκπρόσωπος του ρωσικού υπουργείου Εξωτερικών, Μαρία Ζαχάροβα, αφού είχε αρχίσει ο καταιγισμός δηλώσεων για το θάνατο του αντιφρονούντα.

«Η Ε.Ε. θεωρεί το ρωσικό καθεστώς αποκλειστικό υπεύθυνο για το θάνατό του», δήλωσε ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Σαρλ Μισέλ.

«Η Ρωσία πρέπει να απαντήσει σε σοβαρά ερωτήματα», είπε από τη Διάσκεψη Ασφαλείας του Μονάχου ο γ.γ του ΝΑΤΟ, Γενς Στόλτενμπεργκ.

Ο θάνατος του Ναβάλνι δείχνει την «αδυναμία και σήψη» του συστήματος Πούτιν, δήλωσε ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Αντονι Μπλίνκεν.

«Ο Πούτιν πρέπει να λογοδοτήσει», είπαν ο Ουκρανός πρόεδρος, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, και ο Βρετανός ΥΠΕΞ, Ντέιβιντ Κάμερον.

«Πιθανόν πλήρωσε το θάρρος του με τη ζωή του», είπε ο Γερμανός καγκελάριος, Ολαφ Σολτς. «Χωρίς αμφιβολία», πρόσθεσε ο Γάλλος υπουργός Εξωτερικών.

Δολοφονίες με πολύ μυστήριο

Φανερά αδυνατισμένος και υποτονικός, ο Αλεξέι Ναβάλνι στεκόταν το καλοκαίρι του 2022 φρουρούμενος δίπλα στους δικηγόρους του σε ένα δωμάτιο των φυλακών, καθώς ο εισαγγελέας διάβαζε τις κατηγορίες εναντίον του. Αυτό συνέβη όταν ο Ναβάλνι επέστρεψε από τη Γερμανία, όπου νοσηλεύτηκε έπειτα από τη δηλητηρίασή του με νευροτοξικό παράγοντα σοβιετικής κατασκευής. Οι ρωσικές Αρχές αρνήθηκαν σθεναρά ότι είχαν ανάμειξη στη δηλητηρίασή του με «Νόβιτσοκ», (Novichoc A-234), αλλά οι υποψίες της Δύσης δεν καταλάγιασαν, αφού η λίστα των δηλητηριάσεων ανθρώπων που θεωρούνται προδότες ή αντικαθεστωτικοί στη Ρωσία είναι μακρά – η δε τακτική της χρήσης τοξικών ουσιών ήταν συνηθισμένη στην εποχή του Ψυχρού Πολέμου.

Από τον Μαρκόφ στον Λιτβινένκο

Μια διάσημη «εκτέλεση» με τη μέθοδο της δηλητηρίασης ήταν εκείνη του Βούλγαρου αντικομμουνιστή δημοσιογράφου Γκέοργκι Μαρκόφ, το 1976. Η επίθεση κατά του Μαρκόφ έγινε με… ομπρέλα, το κούφιο κοντάρι της οποίας περιείχε κάποιο δηλητήριο, σε πολυσύχναστο δρόμο του Λονδίνου.

– Στο Λονδίνο επίσης, 30 χρόνια αργότερα, έγινε στόχος ο Ρώσος πρώην πράκτορας, Αλεξάντερ Λιτβινένκο, που είχε «αυτομολήσει» στη Βρετανία και συνεργαζόταν με τις βρετανικές μυστικές υπηρεσίες. Ο Λιτβινένκο πέθανε τον Νοέμβριο του 2006, τρεις εβδομάδες αφότου ήπιε δηλητηριασμένο τσάι με τη ραδιενεργή ουσία πολώνιο-210 στο ξενοδοχείο «Millenium» του Λονδίνου. Οι βρετανικές Αρχές θεωρούν ότι τον δολοφόνησαν δύο Ρώσοι πράκτορες, με τους οποίους συναντήθηκε στο μπαρ του ξενοδοχείου.

Σεργκέι Σκριπάλ

Ο Σκριπάλ ήταν ο δεύτερος Ρώσος πράκτορας που συνεργαζόταν με τις βρετανικές Αρχές. Παρ’ ολίγον θύμα κι αυτός του Novichok, επέζησε γιατί προφανώς δέχθηκε μικρότερη ποσότητα του θανατηφόρου τοξικού παράγοντα. Βρέθηκε μαζί με την κόρη του Γιούλια, το 2018, σε ένα παγκάκι στο κέντρο του Σόλσμπερι της Αγγλίας και νοσηλεύτηκε για μεγάλο διάστημα. Ο Σκριπάλ καταδικάστηκε στη Ρωσία το 2004 επειδή έδινε πληροφορίες στη MI6, ωστόσο το 2010 έλαβε χάρη κι εστάλη στη Βρετανία, στο πλαίσιο συμφωνίας ανταλλαγής κατασκόπων.

 Βίκτορ Γιούστσενκο

Κατά την προεκλογική του εκστρατεία για την ουκρανική προεδρία το 2004, ο φιλοδυτικός Ουκρανός υποψήφιος -και μετέπειτα πρόεδρος- Βίκτορ Γιούστσενκο δηλητηριάστηκε με διοξίνη και το πρόσωπό του παραμορφώθηκε μόνιμα.

Ερευνες αποκάλυψαν ότι στον Γιούστσενκο είχε χρησιμοποιηθεί καθαρή TCDD (πορτοκαλί παράγοντας). Ο ίδιος φωτογράφησε το Κρεμλίνο για τη δηλητηρίασή του και είπε ότι η χρήση του «πορτοκαλί παράγοντα» έγινε επειδή ήταν κεντρικό πρόσωπο στην Πορτοκαλί Επανάσταση της Ουκρανίας.

Αννα Πολιτκόφσκαγια

Το 2006, η δημοσιογράφος της «Novaya Gazeta» που επέκρινε την κυβέρνηση της Ρωσίας για παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων δολοφονήθηκε έξω από το διαμέρισμά της στη Μόσχα. Πέντε άντρες και ένας πρώην αστυνομικός καταδικάστηκαν αργότερα για τη δολοφονία.

Μπόρις Νεμτσόφ

Ο ηγέτης της ρωσικής  αντιπολίτευσης δολοφονήθηκε στο κέντρο της Μόσχας το 2015. Ο Νεμτσόφ πυροβολήθηκε τέσσερις φορές στην πλάτη από έναν άγνωστο δράστη μπροστά στο Κρεμλίνο.

Μπόρις Μπερεζόφσκι

Το 2013, ο πολιτικός και επιχειρηματίας Μπόρις Μπερεζόφσκι, σφοδρός επικριτής της κυβέρνησης Πούτιν, ο οποίος αυτοεξορίστηκε στο Ηνωμένο Βασίλειο στις αρχές της δεκαετίας του 2000, βρέθηκε κρεμασμένος στο μπάνιο του σπιτιού του στο Ασκοτ. Επισήμως αυτοκτόνησε, όμως ένας Γερμανός ιατροδικαστής, τον οποίο διόρισε ως πραγματογνώμονα η οικογένειά του, αμφισβήτησε την εκδοχή. Πολλοί συνεργάτες του Μπερεζόφσκι -μεταξύ των οποίων ο Νικολάι Γκλουσκόφ, ιδρυτής της Yukos oil- πέθαναν μυστηριωδώς.

– Ο δημοσιογράφος Μιχαήλ Λέσιν, ο οποίος ίδρυσε το αγγλόφωνο τηλεοπτικό δίκτυο RT -πρώην Russia Today-, ανακαλύφθηκε νεκρός σε δωμάτιο ξενοδοχείου στην Ουάσιγκτον το 2015.

– Η θανατηφόρα συντριβή ενός ιδιωτικού αεροσκάφους που μετέφερε τον αρχηγό της Wagner, Γεβγκένι Πριγκόζιν, δύο μήνες αφότου ηγήθηκε μιας ανταρσίας εναντίον των ανώτατων δυνάμεων του ρωσικού στρατού, παραμένει επίσης μυστήριο.

Ανετος απέναντι στους Δυτικούς νιώθει ο Πούτιν…

Η συνέντευξη του Βλαντιμίρ Πούτιν στον υπερσυντηρητικό Αμερικανό σχολιαστή Κάρλσον Τάκερ και η «τρολ» προτίμησή του στον Τζο Μπάιντεν έναντι του Ντόναλντ Τραμπ για την προεδρία των ΗΠΑ είχαν στόχο να μεταδώσουν την «άνεση” που αισθάνεται ο Ρώσος πρόεδρος απέναντι στο δυτικό στρατόπεδο, λίγο πριν από τις εκλογές της 15ης-17ης Μαρτίου και μεσούντος του πολέμου στην Ουκρανία.

Το Al Jazeera υπογράμμισε ότι δύο χρόνια μετά την εισβολή ο Πούτιν θεωρεί πως βρίσκεται σε θέση ισχύος. Κατόρθωσε να εξαντλήσει οικονομικά και πολιτικά τους αντιπάλους του και να σπείρει διχόνοιες στους Ευρωπαίους, που επιζητούν τον σύντομο τερματισμό του πολέμου. Στρατιωτικά η Ρωσία δεν πέτυχε κάτι σημαντικό στο πεδίο, πλην όμως ανέκοψε την ουκρανική αντεπίθεση. Ετσι, μπορεί οι στρατιωτικές και πολιτικές ηγεσίες του ΝΑΤΟ να έχουν σημάνει συναγερμό στις όμορες χώρες της Ρωσίας, αλλά δεν είναι σίγουρο ότι οι λαοί τους βρίσκονται στο ίδιο μήκος κύματος. Το σίγουρο είναι πως όχι μόνο η ρωσική οικονομία δεν κατέρρευσε λόγω των διεθνών κυρώσεων, αλλά το ρωσικό ΑΕΠ αυξήθηκε ταχύτερα από τον παγκόσμιο μέσο όρο λόγω της «υπερθέρμανσης» των στρατιωτικών δαπανών, που ώθησαν προς τα πάνω και τους μισθούς στη Ρωσία.

Με αυτά τα πλεονεκτήματα στο «σακούλι», ο Πούτιν φέρεται διατεθειμένος να κλιμακώσει την αντιπαράθεση με τις ΗΠΑ στο διάστημα -όπως αποκάλυψε ο επικεφαλής της επιτροπής πληροφοριών της αμερικανικής Βουλής- εξαφανίζοντας ταυτόχρονα κάθε αντίθετη φωνή στο εσωτερικό.

Ο θάνατος του Αλεξέι Ναβάλνι έστειλε ηχηρό μήνυμα στον «τελευταίο των Μοϊκανών», Μπόρις Ναντέζντιν, να κάτσει στα αβγά του, αν δεν θέλει να έχει το ίδιο τέλος. Ο αντιπολιτευόμενος δημοτικός σύμβουλος της Μόσχας, που τάχθηκε κατά του πολέμου ζητώντας διπλωματική διευθέτηση με την Ουκρανία, αποκλείστηκε στις 8 Φεβρουαρίου από την κεντρική εκλογική επιτροπή με το πρόσχημα της συλλογής πλαστών υπογραφών υποστήριξης της υποψηφιότητάς του. Τόνισε ότι θα προσφύγει στο Ανώτατο Δικαστήριο, αλλά μετά από αυτό που συνέβη στον Ναβάλνι θα έχει τα κότσια να το κάνει; Ο Ναντέζντιν μάζεψε πάνω από 200.000 υπογραφές που αμφισβητήθηκαν ως πλαστές, ενώ κανείς δεν έλεγξε την εγκυρότητα των 3,5 εκατομμυρίων και πλέον υπογραφών υπέρ του Πούτιν.

Στην εκλογική φάρσα του Μαρτίου επιτράπηκε να πλαισιώσουν ως «αντίπαλοι» τον Πούτιν μόνο τρεις απόλυτα ελεγχόμενοι από το Κρεμλίνο: ο Βλάντισλαβ Νταβάνκοφ, αντιπρόεδρος της Δούμας και επικεφαλής του «Νέου Λαού», ο Βλαντιμίρ Σλούτσκι, του Φιλελεύθερου Δημοκρατικού Κόμματος, και ο Νικολάι Χαριτόνοφ, από το Κομμουνιστικό Κόμμα.

Διεκδικώντας την πέμπτη θητεία του από το 2000, ο 71χρονος Ρώσος πρόεδρος είναι ήδη ο μακροβιότερος ηγέτης της Ρωσίας/ΕΣΣΔ μετά τον Ιωσήφ Στάλιν. Θα τον ξεπεράσει κατά πολύ αν θέσει εκ νέου υποψηφιότητα το 2030, όπως του επιτρέπει το αναθεωρημένο Σύνταγμα του 2020.

Ειδήσεις σήμερα

Αλεξέι Ναβάλνι: Διαδηλώσεις σε Ολλανδία, Ελβετία, Βρετανία κατά του Πούτιν μετά τον θάνατο του

Τα σημαντικότερα γεγονότα που έγιναν σαν σήμερα 17 Φεβρουαρίου

Διαμαρτυρίες αλλά εντός ορίων