Το σούμο, που άλλοτε ήταν συνυφασμένο με τη δόξα και την τιμή στην Ιαπωνία, σήμερα αγωνίζεται να επιβιώσει και, όπως εκτιμούν οι ειδικοί, σε λίγες δεκαετίες θα αποτελεί μόνο ένα κεφάλαιο της Ιστορίας. Τα παιδιά στη σημερινή Ιαπωνία δεν προσελκύονται πια από την «τιμή του πολεμιστή» και δεν συγκινούνται από την ιστορικότητα του αθλήματος.

Αισιοδοξία

Οπως αναφέρει ρεπορτάζ των «Times», στην Οσάκα της Ιαπωνίας, όπου διεξήχθη το τουρνουά σούμο, επικρατούσε τις τελευταίες ημέρες γιορτινή διάθεση, λόγω της νίκης του 24χρονου αθλητή Τακερουφούτζι, ο οποίος κέρδισε το αυτοκρατορικό ιαπωνικό Κύπελλο στην πρώτη του εμφάνιση. Μπορεί να τραυματίστηκε στο πόδι, αλλά η μικρή προϋπηρεσία του στο άθλημα και η επιμονή του γέμισαν τους προπονητές και την Ομοσπονδία με αισιοδοξία ότι το σούμο μπορεί να ξαναγεννηθεί και ότι οι θεοί του Σιντοϊσμού άρχισαν και πάλι να χαμογελούν. Τα πρωτοσέλιδα των αθλητικών εφημερίδων γέμισαν με υπερβολικούς τίτλους για τον νεαρό αθλητή και για το μέλλον του αθλήματος, που αποτελεί κράμα πολεμικής τέχνης και λατρευτικών κινήσεων, καθώς έχει ενσωματώσει τις αρχές του Σιντοϊσμού – της παλαιάς ανιμιστικής και πολυθεϊστικής θρησκείας της Ιαπωνίας. «Η νίκη του Τακερουφούτζι είναι παροδικό φαινόμενο», δήλωσε με αρκετό πεσιμισμό ο Σουχέι Μαϊνούμι, ένας πρώην rikishi (παλαιστής), διάσημος στη δεκαετία του 1990 και σχολιαστής σήμερα σε αθλητική εκπομπή του ιαπωνικού τηλεοπτικού σταθμού NHK.

Σκάνδαλα

Το σούμο θεωρείται ως ο θεματοφύλακας των αρετών ενός σαμουράι: κουράγιο και θάρρος, αφοσίωση, πίστη και ακεραιότητα! Ωστόσο, το σκιάζουν αμφίβολες πρακτικές, βία, θολές διεκδικήσεις και σκάνδαλα. Την περασμένη εβδομάδα, η Ιαπωνική Ομοσπονδία Σούμο έκλεισε έναν από τους πιο γνωστούς «στάβλους» – το κοινόβιο, όπου ζουν και προπονούνται οι αθλητές ελεγχόμενοι από τους προπονητές σε όλες τις πλευρές της καθημερινής ζωής, από τα γεύματα μέχρι τον τρόπο ντυσίματος και συμπεριφοράς.

Ο «στάβλος» Miyagino απέτυχε να ελέγξει αποτελεσματικά ένα ανερχόμενο αστέρι του σούμο, τον 22χρονο Χοκουσέιχο, ο οποίος ασκούσε μπούλινγκ και βασανιστήρια σε συναθλητές του. Αυτό ήταν το τελευταίο μιας σειράς παρόμοιων επεισοδίων με παλαιστές-σταρ. Το 2011 είχε ξεσπάσει άλλο σκάνδαλο, που δεν ήξερε πώς να συμμαζέψει η Ομοσπονδία Σούμο. Η Αστυνομία ανακάλυψε ένα παράνομο δίκτυο με στημένους αγώνες.

Ολα αυτά, καθώς και η παγκοσμιοποίηση, που άνοιξε ορίζοντες σε άλλα σύγχρονα «δυτικά» αθλήματα, προκάλεσαν μεγάλη φθορά στο σούμο. Στη δεκαετία του 1990, το κοινό που παρακολουθούσε αγώνες σούμο έφθανε το 65% της συνολικής εθνικής τηλεθέασης. Σήμερα, μετά βίας φθάνει στο 16%. Κάποιοι συνδέουν την αδιαφορία με τους συνεχώς αυξανόμενους ρυθμούς υπογεννητικότητας. Οι νέοι λιγοστεύουν, ακολουθώντας ανάλογη πορεία με τους οπαδούς που προτιμούν πια άλλα αγωνίσματα. «Στο παρελθόν, τα αγόρια στην Ιαπωνία αντιμετώπιζαν έναν ρικίσι όπως οι Αμερικανοί έναν σταρ του μπέιζμπολ», λέει ο Μαϊνούμι.

Η μείωση του ενδιαφέροντος σχετίζεται και με τις αμοιβές. Ο αθλητής σούμο που κερδίζει το αυτοκρατορικό Κύπελλο λαμβάνει περίπου 100 χιλιάδες ευρώ, ενώ ο νικητής του Γουίμπλεντον κερδίζει έπαθλο 2,68 εκατομμυρίων ευρώ. Επίσης, υπάρχει πια διάχυτος ο φόβος για τα προβλήματα υγείας που προκαλούν τα πολλά κιλά του αθλητή σούμο. Πέρυσι, η Ομοσπονδία μείωσε το κατώτατο βάρος στα 67 κιλά (από τα 75 που ήταν πριν το όριο για έναν αθλητή 15 ετών) για να προσελκύσει περισσότερους εφήβους στο άθλημα.

«Ρίζες» περίπου 2.000 ετών

Οι «ρίζες» της πάλης σούμο φθάνουν πολύ πίσω στον χρόνο, περίπου 2.000 χρόνια. Το άθλημα, σαν μια μυσταγωγία, αναφέρεται στο «Κοτζίκι», το αρχαιότερο λογοτεχνικό έργο της Χώρας του Ανατέλλοντος Ηλίου που χρονολογείται από το 712. Εθεωρείτο μεγάλη τύχη για ένα παιδί να το σφίξει στην αγκαλιά του ένας από τους γιγαντιαίους αθλητές. Πολλές αρχαίες παραδόσεις έχουν διατηρηθεί στο σούμο, όπως ο εξαγνισμός με αλάτι, από τις μέρες που το άθλημα αποτελούσε τμήμα της τελετουργίας του Σιντοϊσμού. Ο παλαιστής (ρικίσι) επιχειρεί να σπρώξει τον αντίπαλό του έξω από έναν κυκλικό δακτύλιο (ντόχιο) ή να τον αναγκάσει να ακουμπήσει το έδαφος με οποιοδήποτε μέρος του σώματός του πέρα από τα πέλματα των ποδιών. Στην Ιαπωνία, απαγορεύεται στις γυναίκες να ασχοληθούν επαγγελματικά με το σούμο (αν και υπάρχουν αθλήτριες), καθώς στις περισσότερες περιοχές απαγορεύεται να πατούν στο ρινγκ, στον χώρο που ιερέας Σίντο λίγο πριν από τον αγώνα έχει ευλογήσει με άλατα και τελετουργικά!

Από την έντυπη έκδοση του Ελεύθερου Τύπου της Κυριακής