Και όχι μόνον γιατί η ανθρωπότητα αντιμετωπίζει μεγαλύτερα προβλήματα, αυτή την εποχή. Κυρίως γιατί οι περισσότεροι γνωρίζουν τη μεγάλη «κινητικότητα» του μαύρου χρήματος.

Οπωσδήποτε όμως, η αποκάλυψη αποτελεί βόμβα μεγατόνων καθώς αφορά σε πολλά τρισεκατομμύρια δολάρια και επιπλέον, φέρνει στην επιφάνεια τις σχέσεις του Λευκού Οίκου με τον Ταγίπ Ερντογάν.

Το σκάνδαλο που ήρθε στην επιφάνεια βάσει των αναφορών που έγιναν προς το Δίκτυο Αντιμετώπισης Οικονομικού Εγκλήματος (FinCen) στις ΗΠΑ, ονομάστηκε «FinCen Files» και προκάλεσε την κατάρρευση των μετοχών μεγάλων τραπεζών (5% για την τράπεζα Standard Chartered και 8% για τη Barclays και την Deutsche Bank).

Τα εύσημα αποδίδονται στη συστηματική δουλειά της Διεθνούς Κοινοπραξίας Ερευνητών Δημοσιογράφων (ICIJ) που έχει φέρει στην επιφάνεια κι άλλα οικονομικοπολιτικά σκάνδαλα, όπως τα Panama Papers και τα Paradise Papers.

Σύμφωνα με τα «Εγγραφα FinCEN» οι συναλλαγές των μεγάλων τραπεζών (τουλάχιστον 90 χρηματοπιστωτικών οργανισμών) με ύποπτους διαύλους έφθασαν τα 2 τρισεκατομμύρια δολάρια, τις τελευταίες δυο δεκαετίες.

Στο «κόλπο» ήταν οι πιο ισχυροί οργανισμοί: Deutsche Bank (που είχε, όπως προκύπτει, τις μεγαλύτερες συναλλαγές, ύψους 1,3 τρισ. δολ.), JPMorgan Chase, Standard Chartered, Barclays, Societe Generale κ.λπ.

Το ενδιαφέρον στοιχείο που προκύπτει από τα έγγραφα είναι τα εμπλεκόμενα πρόσωπα στο ξέπλυμα χρήματος με τη βοήθεια των τραπεζών και η πολιτική διάσταση των αποκαλύψεων καθώς μεγάλο μέρος των υπόπτων συναλλαγών έχει να κάνει με τις κρυφές επιχειρηματικές δραστηριότητες της οικογένειας του προέδρου Ερντογάν στην Τουρκία, την παραβίαση των κυρώσεων κατά του Ιράν, τη δράση Ρώσων ολιγαρχών κ.λπ.

Πρωταγωνιστικό ρόλο διαδραματίζουν ο Μπεράτ Αλμπαϊράκ, υπουργός Οικονομικών της Τουρκίας και γαμπρός του Τούρκου προέδρου, Ρώσοι ολιγάρχες, καθώς και ο Ιρανός επιχειρηματίας Ρεζά Ζαράμπ, ο οποίος είχε δεκάδες χιλιάδες συναλλαγές με την τράπεζα Standard Chartered Bank της Ν. Υόρκης συνολικού ύψους 5,8 δισεκατομμυρίων δολαρίων μεταξύ του 2007 και του 2016.

Ο γαμπρός του Ερντογάν και ο Ιρανός λαθρέμπορος

Δισεκατομμύρια δολάρια έφθασαν στο Ιράν, παρά το εμπάργκο από τις ΗΠΑ, μέσω του δικτύου που κινούσε ο Τουρκοϊρανός λαθρέμπορος χρυσού Ρεζά Ζαράμπ και στο οποίο εμπλέκονταν ο γαμπρός του Ερντογάν, αλλά και άλλοι Τούρκοι πολιτικοί. Ο Ζαράμπ είχε θέσει σε εφαρμογή το σχέδιο «πετρέλαιο αντί χρυσού» – μεσολαβούσε για την πληρωμή των πετρελαϊκών παραδόσεων του Ιράν στην Τουρκία με χρήματα από πωλήσεις χρυσού. Ο Ζαράμπ αγόραζε χρυσό που μεταφερόταν στο Ντουμπάι και μεγάλο μέρος των χρημάτων από τις πωλήσεις έμπαιναν σε ειδικό λογαριασμό της τουρκικής κρατικής τράπεζας Halkbank.

Το σκάνδαλο από τις πωλήσεις ιρανικού πετρελαίου είχε αποκαλυφθεί στην Τουρκία το 2013, με τη σύλληψη του Ζαράμπ, αλλά καλύφθηκε και ο Ιρανός αφέθηκε ελεύθερος. Ομως, ο ίδιος «έκαψε» τους πάντες για να πέσει στα μαλακά, όταν συνελήφθη στις ΗΠΑ το 2016 από το FBI. Μεταξύ άλλων, αποκάλυψε τις σχέσεις του με τον γαμπρό του Ερντογάν,    Μπεράτ Αλμπαϊράκ, ο οποίος ήταν διευθύνων σύμβουλος του τουρκικού ομίλου Calik στον οποίο ανήκε και η τράπεζα Aktif (που είχε επίσης αναμιχθεί στο σπάσιμο των κυρώσεων κατά του Ιράν).

Ο Ζαράμπ όλα τα χρόνια της δράσης του είχε συναλλαγές με την τράπεζα Standard Chartered. Το 2016 (ενώ είχε συλληφθεί ο Ζαράμπ) η Standard Chartered ενέκρινε 715 συναλλαγές ύψους 133,1 εκατομμυρίων δολαρίων.

Από το 2016, όταν συνελήφθη ο Ζαράμπ στις ΗΠΑ, ο Τούρκος πρόεδρος  Ερντογάν προσπαθούσε να μην εμπλακεί το όνομα του γαμπρού του Μπεράτ Αλμπαϊράκ στο σκάνδαλο ξεπλύματος χρήματος μέσω της παραβίασης των κυρώσεων κατά του Ιράν.

Σύμφωνα με τον πρώην σύμβουλο εθνικής ασφαλείας, Τζον Μπόλτον -ο οποίος έχει γίνει ο μεγαλύτερος εχθρός του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ- υπήρξε συμφωνία με τον Ερντογάν να μην υπάρξουν συνέπειες κατά του Αλμπαϊράκ.

Η συγκυρία της προεκλογικής περιόδου στις ΗΠΑ δεν ευνοεί την τουρκική ηγεσία ως προς το θέμα της ανάμιξης της τουρκικής τράπεζας και του γαμπρού στο σκάνδαλο, καθώς οι αντίπαλοι του Τραμπ κάνουν ό,τι μπορούν για να αποκαλύψουν τις παρεμβάσεις του Λευκού Οίκου υπέρ της οικογένειας του Ερντογάν. Ο Δημοκρατικός γερουσιαστής Ρόμπερτ Μενέντεζ ζήτησε από τον διευθυντή των εθνικών μυστικών υπηρεσιών να δώσει στη δημοσιότητα όλα τα έγγραφα για τις «στενές σχέσεις» του Ντόναλντ Τραμπ με τον Ερντογάν.

Ο Μενέντεζ τονίζει μάλιστα, την άρνηση του προέδρου Τραμπ να επιβάλει τις κυρώσεις που ζητούσε το Κογκρέσο κατά της Τουρκίας, αλλά και της απόφασής του να αποσύρει τις αμερικανικές στρατιωτικές δυνάμεις από περιοχή της Βόρειας Συρίας, διευκολύνοντας την τουρκική εισβολή.

Ο Μενέντεζ σημείωσε μάλιστα και τη φράση του Τραμπ προς τον δημοσιογράφο Μπομπ Γούντγουορντ για τον Ερντογάν: «Τα πάω πολύ καλά με τον Ερντογάν, αν και όλοι λένε: τι κακός τύπος», είχε πει σε συνέντευξή του ο Αμερικανός πρόεδρος. Τα έγγραφα αναφέρονται επίσης στις «σκοτεινές» επιχειρηματικές ενέργειες του Πολ Μάναφορτ, πρώην επικεφαλής της προεκλογικής εκστρατείας του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ.  Ο Μάναφορτ είχε υπηρετήσει ως σύμβουλος του πρώην προέδρου της Ουκρανίας, του ρωσόφιλου Βίκτορ Γιανουκόβιτς, αλλά απομακρύνθηκε από το περιβάλλον του Τραμπ όταν η αμερικανική δικαιοσύνη άρχισε να διερευνά τις καταγγελίες των Δημοκρατικών για ρωσική ανάμιξη στις προεδρικές εκλογές του 2016.

Τι είναι τα έγγραφα «FinCen»

– Πρόκειται για 2.500 αρχεία με αναφορές παράνομης δραστηριότητας στις ρυθμιστικές αρχές που στηρίζονται σε στοιχεία των ίδιων των τραπεζών, μεταξύ του 2000 και του 2017. Η Διεθνής Ενωση Ερευνητών Δημοσιογράφων (ICIJ) από 108 δημοσιογραφικούς οργανισμούς σε 88 χώρες, ανέλυσε αυτές τις αναφορές.

– Διαφέρουν από τις προηγούμενες διαρροές εγγράφων για οικονομικά σκάνδαλα και ύποπτες συναλλαγές καθώς δεν προέρχονται από καταθέσεις, ομολογίες προσώπων ή αποκαλυπτικές συνεντεύξεις, αλλά από επίσημα στοιχεία των τραπεζών.

Προηγούμενες αποκαλύψεις

• 2017: Paradise Papers – Τα έγγραφα αυτά αποκάλυπταν τις οικονομικές συναλλαγές μέσω οφσόρ εταιριών, πολιτικών, διάσημων προσώπων του κινηματογράφου και των σπορ, καθώς και γνωστών επιχειρηματιών ύστερα από τις συμβουλές της νομικής εταιρίας Appleby.
• 2016: Panama Papers – Ηταν έγγραφα που διέρρευσαν από την εταιρία νομικών συμβούλων Mossack Fonseca με έδρα τον Παναμά και αφορούσαν επίσης στις συναλλαγές διάσημων προσώπων, πολιτικών και ηγετών.
• 2015: Swiss Leaks – Εγγραφα από την τράπεζα HSBC της Ελβετίας που αποκάλυπταν πώς το τραπεζικό σύστημα της χώρας βοηθούσε τους πελάτες του να αποφεύγουν τη φορολογία.
• 2014: LuxLeaks – Εγγραφα που διέρρευσαν από την εταιρία συμβούλων PricewaterhouseCoopers κι έδειχναν ότι οι αρχές του Λουξεμβούργου βοήθησαν περισσότερες από 340 μεγάλες εταιρίες να ελαχιστοποιήσουν τις φορολογικές τους υποχρεώσεις.

Από την έντυπη έκδοση

Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, ανά πάσα στιγμή στο EleftherosTypos.gr