Μια «χορωδία» άσχετων και φοβικών σχολιαστών, «ειδικών» ηττοπαθών σε όλα, ανθρώπων που τάχα επιδιώκουν αποκλιμάκωση, ως και πρώην υπευθύνων χάραξης εξωτερικής πολιτικής, πιέζει διαρκώς για ειρήνη μέσω διαπραγμάτευσης σε κάθε στροφή και επεισόδιο στο πεδίο της μάχης, ήτοι μετά την επιτυχή και ηρωική άμυνα του Κιέβου, όταν η Ρωσία αποσύρθηκε αναγκαστικά προς τα ανατολικά, στη διάρκεια του καλοκαιριού με τη σχετική πρόοδο της Ρωσίας στο Ντονμπάς (Σεβεροντόνετσκ κ.λπ.), μετά την καταστροφή των ρωσικών δυνάμεων στο Χάρκοβο και τώρα τελευταία στον απόηχο της υποχώρησης της Ρωσίας από τη Χερσώνα.

Οσο καλύτερα τα έχει καταφέρει ο ουκρανικός στρατός τόσο πιο δυνατές έγιναν οι εκκλήσεις προς την Ουκρανία να διαπραγματευτεί. Και σήμερα, δεν πιέζουν πλέον μόνο οι «ειδικοί» για μια διευθέτηση μέσω διαπραγματεύσεων. Η «προοδευτική» κοινοβουλευτική ομάδα της Βουλής των Αντιπροσώπων των ΗΠΑ (περίπου 30 άτομα) έγραψε μια επιστολή στον πρόεδρο Τζο Μπάιντεν καλώντας τον για μια διπλωματική λύση, για να την ανακαλέσει όμως λίγο αργότερα.

Και γιατί να μη διαπραγματευτεί; Δεν είναι μια διπλωματική λύση η καλύτερη -και μάλιστα η μόνη- επιλογή για κάθε είδους μακροπρόθεσμη διευθέτηση μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας; Και αν ναι, ποιο θα μπορούσε να είναι το κακό στη διερεύνηση αυτών των επιλογών; Αρκετά πολλά, στην πραγματικότητα: Παρά τον τρόπο που παρουσιάζεται συνήθως, η διπλωματία δεν είναι εγγενώς και πάντα η καλύτερη ούτε και χωρίς κόστος. Στη σύγκρουση της Ουκρανίας με τον Πούτιν τα προβλήματα με την ώθηση για διπλωματία είναι ιδιαίτερα εμφανή. Τα πιθανά οφέλη των διαπραγματεύσεων είναι ελάχιστα και το μελλοντικό κόστος μπορεί να είναι τραγικό. Παρά τον τρόπο με τον οποίο απεικονίζεται συνήθως η διπλωματία, δεν είναι εγγενώς και πάντα σωστή, ενώ είναι και δαπανηρή.

Διαφορετικά «θέλω»

Αυτή τη συγκεκριμένη στιγμή, η διπλωματία δεν μπορεί να τερματίσει τον πόλεμο στην Ουκρανία, απλώς και μόνο επειδή τα συμφέροντα της Ρωσίας και της Ουκρανίας δεν αλληλεπικαλύπτονται ακόμη. Οι Ουκρανοί, όπως είναι λογικό, θέλουν τη χώρα τους πίσω. Θέλουν αποζημιώσεις για τη ζημιά που έχει κάνει η Ρωσία και λογοδοσία για τα ρωσικά εγκλήματα πολέμου. Η Ρωσία, αντίθετα, έχει καταστήσει σαφές ότι εξακολουθεί να σκοπεύει να «λυγίσει» και να πλήξει την Ουκρανία στη θέλησή της να αμυνθεί. Εχει επισήμως προσαρτήσει ορισμένες περιοχές στην ανατολική και νότια Ουκρανία (Ντονμπάς-Ζαπορίζια), επομένως η απόσυρση του Κιέβου θα ισοδυναμούσε πλέον, για τους Ουκρανούς, με την εκχώρηση τμημάτων της νόμιμης εδαφικής επικράτειάς τους στη Ρωσία. Η οικονομία της Ρωσίας είναι προβληματική και επομένως δεν μπορεί να πληρώσει αποζημιώσεις. Και η πλήρης λογοδοσία για τα πρωτοφανή ρωσικά εγκλήματα πολέμου μπορεί να οδηγήσει τον Πούτιν και άλλους ανώτατους αξιωματούχους στο εδώλιο ποινικού δικαστηρίου (δύσκολο, αλλά…). Οσο κι αν ορισμένοι δυτικοί παρατηρητές και δημοσιογράφοι θα ήθελαν να τα δούνε διαφορετικά, τέτοιες αντιθέσεις δεν προσφέρουν βιώσιμο διπλωματικό δρόμο προς τα εμπρός αυτή τη στιγμή. Ούτε η διπλωματία είναι πιθανό να αποτρέψει μελλοντική κλιμάκωση, ειδικά με τους Ρώσους που είναι γνωστό τι έχουν κάνει σε Γεωργία, Μολδαβία, Ουκρανία κ.λπ.

Πυρηνικά όπλα

Ενα από τα πιο κοινά «ρεφρέν» σχετικά με το γιατί οι Ηνωμένες Πολιτείες πρέπει να δώσουν μια ευκαιρία στη διπλωματία είναι να αποτρέψουν τη Ρωσία από το να υλοποιήσει τις απειλές της για χρήση πυρηνικών όπλων. Αλλά τι είναι αυτό που προκαλεί τη Ρωσία να απειλεί αρχικά με πυρηνική χρήση; Πιθανώς, οφείλεται στο ότι η Ρωσία συμβατικά χάνει στο πεδίο της μάχης και δεν έχει άλλες επιλογές. Υποθέτοντας ότι η «διπλωματική λύση» δεν είναι ευφημισμός για την ουκρανική συνθηκολόγηση, όπως επιμένουν οι υποστηρικτές της, οι υπολογισμοί της Ρωσίας για το αν και πώς θα κλιμακωθεί η αντιπαράθεση δεν θα άλλαζαν. Η Ρωσία θα εξακολουθεί να χάνει τον πόλεμο και να ψάχνει έναν τρόπο να αντιστρέψει την τύχη της. Η διπλωματία μπορεί να μετριάσει τον ανθρώπινο πόνο, αλλά μόνο περιθωριακά.

Η ώθηση της Ουκρανίας σε διαπραγματεύσεις θα έστελνε τώρα μια σειρά από «μηνύματα» ενώ κανένα από αυτά δεν είναι θετικό:

Σηματοδοτεί στους Ρώσους ότι μπορούν απλώς να περιμένουν τους δυτικούς υποστηρικτές της Ουκρανίας, παρατείνοντας έτσι τη σύγκρουση.

Σηματοδοτεί στους Ουκρανούς -για να μην αναφέρουμε άλλους συμμάχους και εταίρους σε όλο τον κόσμο- ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες μπορεί να συνδράμουν στον αγώνα για λίγο, αλλά, στο τέλος, θα τους εγκαταλείψουν, ενώ δείχνει στο κοινό των ΗΠΑ ότι οι ηγέτες τους δεν έχουν επενδύσει σε βάθος (χρονικά) στο να συνεχίσουν να συνδράμουν σε αυτό τον πόλεμο.

Η πρόωρη έναρξη διαπραγματεύσεων συνεπάγεται επιπρόσθετο κόστος. Οπως παρατήρησε ο πρόεδρος Μπάιντεν τον περασμένο Ιούνιο: «Κάθε διαπραγμάτευση αντικατοπτρίζει τα γεγονότα στο έδαφος». Ο Μπάιντεν έχει δίκιο. Η Ουκρανία βρίσκεται τώρα σε πιο ισχυρή διαπραγματευτική θέση επειδή κατά βάση πολέμησε παρά μίλησε. Το ερώτημα σήμερα είναι αν η Ουκρανία θα ανακτήσει τελικά τον έλεγχο του Ντονμπάς και της Κριμαίας, πέραν του Χάρκοβο και της Χερσώνας. Οι τελευταίες δυο περιπτώσεις δεν θα είχαν επιτευχθεί αν κάποιος άκουγε το πλήθος των ενδοτικών και επικίνδυνα ασχέτων που υποστήριζαν το «να δώσεις μια ευκαιρία στη διπλωματία» το περασμένο καλοκαίρι ή στα μέσα φθινοπώρου. Υπάρχουν πολλοί λόγοι να πιστεύω ότι το Κίεβο θα βρίσκεται σε ακόμη πιο ισχυρή διαπραγματευτική θέση όσο περνάει ο καιρός.

Πόλεμος στην Ουκρανία: Μόνο όταν η Ρωσία παραδεχθεί πως ηττήθηκε

Τελικά, θα έρθει η ώρα για διαπραγματεύσεις; Αυτό θα συμβεί όταν η Ρωσία παραδεχτεί ότι έχασε και θέλει να τερματίσει τον πόλεμο. Ή θα έρθει όταν η Ουκρανία πει ότι η αποκατάσταση του εδάφους της δεν αξίζει τον συνεχιζόμενο πόνο του μαζικού ρωσικού βομβαρδισμού. Μέχρι στιγμής κανένα σενάριο δεν έχει πραγματοποιηθεί. Πράγματι, η μόνη άμβλυνση της θέσης της Ρωσίας ήταν η δήλωση του Πούτιν τον περασμένο μήνα που φαινομενικά απέκλειε την πυρηνική χρήση (τουλάχιστον προς το παρόν).

Χάρη στην εξαιρετική χρήση αυτής της βοήθειας από τους Ουκρανούς, η στρατιωτική απειλή από τον δεύτερο πιο σημαντικό παγκόσμιο αντίπαλο των Ηνωμένων Πολιτειών έχει δεχθεί σοβαρότατο πλήγμα. Η ψυχρή, αν και σκληρή, πραγματικότητα είναι ότι η συνδρομή της Δύσης στην επένδυσή της στην Ουκρανία φαίνεται υψηλή.

Η σκληρότητα αυτής της πραγματικότητας ωστόσο δεν καθιστά εγγενώς ηθικές τις τρέχουσες εκκλήσεις για μια διευθέτηση μέσω διαπραγματεύσεων. Μερικές φορές το να… τσακώνεσαι -όχι να μιλάς- είναι πράγματι η καλύτερη επιλογή. «Σε όλα υπάρχει μια εποχή» συμπεριλαμβανομένου του «καιρού του πολέμου ως και μιας εποχής ειρήνης». Θα έρθει καιρός για διπλωματία στην Ουκρανία. Ας ελπίσουμε ότι θα έρθει σύντομα. Αλλά δεν φαίνεται να είναι σήμερα η συγκεκριμένη επιλογή.

Συνεπώς συνεχίζεται η ουκρανική γενναία προσπάθεια απελευθέρωσης των εδαφών της που τελούν υπό βάναυση ρωσική κατοχή. Είναι έντιμο, ηθικό, δίκαιο και κατά του πουτινικού κομπλεξισμού και της αναθεώρησης των συνοριακών γραμμών. Και στη χώρα μας καλό θα ήταν να σκεφτόμαστε πριν προτείνουμε προβληματικές, ανεδαφικές και ενδοτικές επιλογές.

ΤΙ ΔΕΙΧΝΕΙ Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΑ

 Από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο έως το Βιετνάμ

Το επιχείρημα ότι οι περισσότεροι πόλεμοι τελειώνουν με διπλωματία και άρα έτσι πρέπει να τελειώσει ο πόλεμος στην Ουκρανία είναι στην καλύτερη περίπτωση παραπλανητικό και ανιστόρητο. Μερικοί πόλεμοι -όπως ο Εμφύλιος Πόλεμος των ΗΠΑ και ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος- διεξήχθησαν μέχρι το πικρό και τραγικό τέλος.

Αλλοι -όπως η Αμερικανική Επανάσταση, ο Ισπανοαμερικανικός Πόλεμος, ο Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος ή ο Πρώτος Πόλεμος του Κόλπου του 1990- κερδήθηκαν στο πεδίο της μάχης προτού οι αντιμαχόμενοι οδηγηθούν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων. Αλλοι πάλι (όπως ο πόλεμος της Κορέας 1950-1953) έληξαν με ανακωχή, αλλά μόνο αφού οι πλευρές είχαν οδηγηθεί σε αδιέξοδο στον 38ο γεωγραφικό παράλληλο της Κορεατικής χερσονήσου.

Αντίθετα, οι προσπάθειες για μια διπλωματική διευθέτηση, ενώ η στρατιωτική κατάσταση παρέμενε ρευστή, όπως προσπάθησαν οι Ηνωμένες Πολιτείες στο Παρίσι κατά τη διάρκεια του πολέμου του Βιετνάμ και πιο πρόσφατα στο Κατάρ για το Αφγανιστάν, κατέληξαν σε οδυνηρά αποτελέσματα ή και σε καταστροφική στρατιωτική απαγκίστρωση. Ακόμα κι αν οι περισσότεροι πόλεμοι καταλήγουν τελικά σε ορισμένους διπλωματικούς διακανονισμούς, αυτοί δεν είναι προτιμότεροι από τη νίκη και την επικράτηση.

Ειδήσεις σήμερα