Κλήθηκε να διαχειριστεί, σε συνεργασία με το υπουργείο Υγείας της Ουκρανίας, μια έξαρση πολιομυελίτιδας, την πανδημία Covid-19 και τώρα τον πόλεμο. Το κλιμάκιο του Οργανισμού είχε ξεκινήσει μερικούς μήνες πριν από την εισβολή προετοιμασία για την περίπτωση υγειονομικής έκτακτης ανάγκης, ωστόσο, όπως έχει δηλώσει ο δρ Χάμπιχτ, «κανείς δεν περίμενε ότι η σύγκρουση θα έφτανε σε αυτή την έκταση». Σε συνέντευξη που παραχώρησε στον «Ε.Τ.» μιλάει για την εύθραυστη υγειονομική κατάσταση της χώρας, το ρόλο του ΠΟΥ στην καταγραφή εγκλημάτων πολέμου, για τον κίνδυνο μιας επίθεσης με χημικά ή βιολογικά όπλα, καθώς και την «ξεχασμένη» πανδημία του κορονοϊού.

Ποια είναι η τρέχουσα υγειονομική και ανθρωπιστική κατάσταση στη χώρα;

Τις τελευταίες εβδομάδες, παρακολουθώ το ουκρανικό σύστημα υγειονομικής περίθαλψης να προσαρμόζεται στις αλλαγές – μπροστά στον εκτοπισμό εκατομμυρίων ανθρώπων, τις επιθέσεις σε δομές και ιδρύματα υγειονομικής περίθαλψης, καθώς και σε εργαζομένους του χώρου.

Το σύστημα Υγείας έχει πληγεί περισσότερο στην Ανατολή και στον Νότο, αν και ο αντίκτυπος είναι αισθητός σε ολόκληρη τη χώρα. Είναι σημαντικό να θυμάστε ότι οι συνέπειες είναι τόσο άμεσες όσο και μακροπρόθεσμες. Οι τρέχουσες προκλήσεις για την πρόσβαση στην υγειονομική περίθαλψη, με τις ενεργές εχθροπραξίες και την έλλειψη δημόσιων συγκοινωνιών που περιορίζουν την κίνηση, είναι πολλές. Σχεδόν 1.000 εγκαταστάσεις Υγείας βρίσκονται κοντά σε περιοχές συγκρούσεων. Εκεί, κατά συνέπεια, υπάρχει περιορισμένη ή καθόλου πρόσβαση σε φάρμακα, εγκαταστάσεις και εργαζομένους στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης.

Μόνο τα μισά περίπου από τα φαρμακεία της χώρας είναι ανοιχτά και ο ΠΟΥ έχει μέχρι στιγμής επαληθεύσει 103 επιθέσεις (7 Απριλίου) σε δομές υγειονομικής περίθαλψης. Ο εμβολιασμός έχει σταματήσει και η θεραπεία και οι διαγνώσεις του καρκίνου διαταράσσονται σε ολόκληρη τη χώρα.

Σε τι κατάσταση βρήκε ο πόλεμος το υγειονομικό σύστημα της Ουκρανίας; Είχε προετοιμαστεί με κάποιο τρόπο η χώρα;

Πολύ πριν ξεκινήσει ο πόλεμος, διαχειριστήκαμε την εκπαίδευση εργαζομένων στον τομέα της Υγείας -για παράδειγμα στην περίπτωση μαζικών απωλειών- ιδρύοντας ένα δίκτυο συνεργατών 80 διεθνών και εθνικών εταίρων, για να υποστηρίξουμε τη χώρα.

Η Ουκρανία ήταν μια από τις πρωτοπόρες χώρες στην αντιμετώπιση της φυματίωσης στην ευρωπαϊκή περιοχή του ΠΟΥ. Η συμμετοχή των κοινοτήτων και της κοινωνίας των πολιτών σε όλα τα επίπεδα της αντιμετώπισης της φυματίωσης ήταν υποδειγματική και απέφερε θετικά αποτελέσματα. Ο πόλεμος εκτιμάται πως θα εκτροχιάσει αυτή την πρόοδο.

Παρά τη σημαντική βελτίωση στην κάλυψη των εμβολίων από το 2018, η Ουκρανία δεν έχει πετύχει τη συνιστώμενη κάλυψη του 95% του ΠΟΥ για κανένα εμβόλιο «ρουτίνας» παιδικής ηλικίας. Υπάρχουν επίμονες ανισότητες στην κάλυψη μεταξύ περιοχών της Ουκρανίας, ιδιαίτερα μετά το ξέσπασμα της Covid-19.

Γίνεται εκτενής συζήτηση για εγκλήματα πολέμου. Πώς θα μπορούσε να συμβάλει ο ΠΟΥ;

Ο ΠΟΥ επαληθεύει στοιχεία για επιθέσεις στο υγειονομικό πεδίο. Ο Οργανισμός κυρίως επιφορτίζεται με τη στήριξη των υγειονομικών συστημάτων, των εργαζομένων στον τομέα της Υγείας και των ασθενών, και αυτό κάνει στην Ουκρανία.

Σας ανησυχούν οι απειλές βιολογικού πολέμου ή χρήσης χημικών όπλων;

Οπως είπε προ ημερών ο δρ Χανς Κλούγκε (περιφερειακός διευθυντής του ΠΟΥ για την Ευρώπη), κατά την ενημέρωση Τύπου στη Λβιβ, δεν υπάρχουν διαβεβαιώσεις ότι ο πόλεμος δεν θα επιδεινωθεί. Ο Οργανισμός εξετάζει όλα τα σενάρια και προβαίνει σε σχέδια έκτακτης ανάγκης για διαφορετικές καταστάσεις που θα μπορούσαν να πλήξουν το λαό της Ουκρανίας, από τη συνεχιζόμενη αντιμετώπιση μαζικών απωλειών έως τις χημικές επιθέσεις.

Ποιες εκτιμάται ότι θα είναι οι μακροπρόθεσμες επιπτώσεις στην υγεία των πολιτών της χώρας;

Αναμένουμε ότι το σύστημα Υγείας θα μπορέσει να λειτουργήσει, να προσαρμοστεί και να υποστηρίξει τον άμαχο πληθυσμό.

Αυτή τη στιγμή είναι η ταχύτερα αναπτυσσόμενη μεταναστευτική κρίση, γεγονός που θα έχει τεράστιες συνέπειες στο ιατρικό σύστημα. Βλέπουμε όλο και περισσότερους ασθενείς, συμπεριλαμβανομένων παιδιών, που χρειάζονται θεραπεία για καρκίνο, χρόνιες παθήσεις, υπέρταση, διαβήτη και αιμοκάθαρση. Οσο περισσότερο διαρκεί ο πόλεμος τόσο μεγαλύτερη είναι η πρόκληση στη διατήρηση των προμηθειών φαρμάκων και εξοπλισμού. Τα αποθέματα κάποια στιγμή θα εξαντληθούν.

Η ρωσική εισβολή παραγκώνισε την πανδημία Covid-19. Υπάρχει η δυνατότητα παρακολούθησης αυτής της κρίσης ή της έξαρσης άλλων ασθενειών;

Η μετατόπιση πληθυσμού αποτελεί παράγοντα κινδύνου για ασθένειες. Οι πληθυσμοί που επηρεάζονται από συγκρούσεις, τόσο εκτοπισμένοι όσο και πρόσφυγες, διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο για ένα ευρύ φάσμα παθήσεων, μεταδοτικών και μη. Στην Ουκρανία, οι μη μεταδοτικές ασθένειες είναι η κύρια αιτία θανάτου, ενώ οι μολυσματικές ασθένειες αποτελούν επίσης πηγή ανησυχίας.

Το υπουργείο Υγείας της χώρας κατέγραψε, στις 8 Απριλίου, 2.025 νέες ημερήσιες μολύνσεις Covid-19, ενώ στις 3 Φεβρουαρίου ο ΠΟΥ ανακοίνωσε 39.620 επιβεβαιωμένα κρούσματα. Πριν από τον πόλεμο, η Ουκρανία είδε μια «επιπέδωση» στο κύμα παραλλαγής «Ομικρον». Αλλά πρέπει να συνειδητοποιήσουμε ότι το σύστημα παρακολούθησης έχει επίσης διαταραχθεί -ιδιωτικά και δημόσια εργαστήρια καλύπτουν κι άλλες ανάγκες- και θα έλεγα ότι τα κρούσματα είναι χαμηλότερα των πραγματικών.

Ειδήσεις σήμερα