Γράφει ο Δρ Αθανάσιος Ε. Δρούγος

Ας δούμε μερικά χαρακτηριστικά που θα μπορούσαν να προκαλέσουν πραξικόπημα και είναι παρόντα στη Ρωσία του σήμερα και εν μέσω πολεμικών επιχειρήσεων στην Ουκρανία. Υπάρχουν αρκετές αποτυχίες στο πεδίο της μάχης, χιλιάδες νεκροί, χαμηλό ηθικό στρατιωτών, οικονομική καταστροφή, χαοτική κατάσταση στη διοικητική μέριμνα, δυσαρεστημένες ελίτ που πλήττονται από τις ενέργειες του Βλαντιμίρ Πούτιν κ.λπ. Ομως, ο Πούτιν προετοιμάζεται για τους κινδύνους που εγκυμονεί ένα στρατιωτικό πραξικόπημα εναντίον του εδώ και δυο δεκαετίες. Ο ρωσικός μηχανισμός ελέγχου της όποιας αντικαθεστωτικής κίνησης έχει στην πραγματικότητα πολλαπλούς μηχανισμούς για να αποτρέψει ένα πραξικόπημα.

1 Η Ρωσία έχει μια μεγάλη πραιτοριανή φρουρά, την Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Προστασίας (FSO). Η FSO είναι η διάδοχος της 9ης Διεύθυνσης της KGB και είναι υπεύθυνη για την προστασία της πολιτικής ηγεσίας ενώ τα στελέχη της είναι πολύ καλά οπλισμένα. Οι εκτιμήσεις για το μέγεθός της ποικίλλουν αρκετά.

2  Ο Πούτιν συγκέντρωσε τις μονάδες εσωτερικής ασφάλειας υπό την Εθνική Φρουρά το 2016. Η φρουρά δεν είναι τόσο δύναμη προστασίας από πραξικοπήματα, αλλά περισσότερο είναι υπεύθυνη για τη συγκέντρωση των υπηρεσιών που είναι χρήσιμες για την καταστολή μαζικών διαδηλώσεων στη Ρωσία. Ωστόσο, αφαιρώντας την πιθανή χρήση του τακτικού στρατού για καταστολή στο εσωτερικό, η φρουρά συμβάλλει στη μείωση ορισμένων κινήτρων για πραξικοπήματα. Συγκριτικά γνωρίζουμε ότι οι στρατιωτικοί αντιπαθούν πραγματικά να χρησιμοποιούνται για εγχώρια καταστολή.

3  Η Ρωσία έχει την FSB. Η FSB δεν είναι μόνο μεγάλη, με τα δικά της στρατεύματα ασφαλείας, αλλά έχει έναν βασικό μηχανισμό για την αποτροπή ενός στρατιωτικού πραξικοπήματος στη Ρωσία: Το στρατιωτικό τμήμα αντικατασκοπίας. Το σοβιετικό σύστημα είχε ουσιαστικά τρεις συνιστώσες για να αποτρέψει ένα στρατιωτικό πραξικόπημα: 1) Ενταξη στο κόμμα για αξιωματικούς/στρατιώτες. 2) Πολιτικοί επίτροποι. 3) Ενσωματωμένη μυστική αστυνομία («ειδικά τμήματα»). Αυτή ήταν η αποτροπή πραξικοπήματος μέσω της διείσδυσης του στρατού από παράγοντες παρακολούθησης. Η σύγχρονη Ρωσία έχει 1 από αυτούς τους 3 μηχανισμούς. Οι αξιωματικοί δεν είναι γενικά μέλη του κυβερνώντος κόμματος (Ενωμένη Ρωσία) και όταν οι ενεργοί αξιωματικοί έχουν θέσει υποψηφιότητα (όπως ο στρατηγός Καρταπόλοφ πέρυσι), είναι κάτι ασυνήθιστο. Απουσιάζουν σήμερα και οι κομισάριοι. Υπάρχει τεχνικά διάδοχος της κύριας πολιτικής διοίκησης (ο οργανισμός που είναι υπεύθυνος για τη διαχείριση των επιτρόπων), αλλά δεν λειτουργεί με τον ίδιο τρόπο όπως την περίοδο της πρώην ΕΣΣΔ.

4 Το μόνο σημαντικό μέρος του σοβιετικού συστήματος που υπάρχει είναι το στρατιωτικό τμήμα αντικατασκοπίας της FSB. Αυτό το τμήμα παρακολουθεί τον στρατό. Ενισχύθηκε σημαντικά λίγους μήνες μετά την ανάληψη των καθηκόντων του Πούτιν. Κάποτε περιέγραψε το συγκεκριμένο τμήμα ως «mini-FSB». Η FSB είναι πολύ πιο αυτόνομη από τη σοβιετική KGB (δεν βρίσκεται υπό κανένα κεντρικό κομματικό έλεγχο), επίσης εμπλέκεται πολύ περισσότερο στη διαφθορά από την τότε σοβιετική υπηρεσία. Η διαφθορά φυσικά ήταν (ειδικά αργότερα) πρόβλημα στην KGB. Εν ολίγοις, υπάρχουν πολλοί μηχανισμοί για την αποτροπή ενός πραξικοπήματος στη Ρωσία.

5 Η Ρωσία διαθέτει επαγγελματικό σώμα αξιωματικών. Αντίθετα, η εμπιστοσύνη του ρωσικού στρατού στο σύστημα επιδιώκεται γενικά μέσω της αυτονομίας και της απομόνωσης από την πολιτική και φυσικά υπό το άγρυπνο βλέμμα του στρατιωτικού τμήματος αντικατασκοπίας της FSB.

Εν μέρει λόγω των ανωτέρω λόγων εκτιμώ ότι το πιο πιθανό σενάριο για την εκδίωξη του Πούτιν είναι μία ενεργός αποστασία της ελίτ και όχι ένα πραξικόπημα. Είναι πραγματικά δύσκολο να συντονίσεις ένα πραξικόπημα ακόμη και εναντίον ενός μισητού δικτάτορα, ειδικά με έναν μηχανισμό ασφαλείας τόσο εκτεταμένο όσο αυτός του Πούτιν. Αλλά είναι πιο πιθανό για τις ελίτ να απομακρυνθούν από το καθεστώς.

ΜΙΑ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ: Αναλυτές εκτιμούν ότι μετράει μέρες…

Με τη χερσαία εισβολή της Ρωσίας σε μεγάλο βαθμό να έχει σταματήσει και να έχει υποστεί καθίζηση, μια μειοψηφική άποψη αναδύεται μεταξύ ορισμένων παρατηρητών και αναλυτών του Κρεμλίνου ότι οι μέρες του Πούτιν είναι μετρημένες. «Ο,τι και να κάνει ο Πούτιν, δεν φαίνεται να μπορεί να επιβιώσει για πολύ», έγραψε ο Αντερς Ασλουντ, Σουηδός οικονομολόγος και πρώην οικονομικός σύμβουλος των κυβερνήσεων της Κιργιζίας, της Ρωσίας και της Ουκρανίας. Ο Ασλουντ πιστεύει ότι μια μεγάλη μάχη για την εξουσία είναι ήδη εμφανής μέσα στο Κρεμλίνο.

Αλλοι που διακινδυνεύουν ότι η θέση του Πούτιν γίνεται επισφαλής επισημαίνουν τη δημόσια αντίθεσή τους στον πόλεμο της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας. Θυμωμένοι με τις προσωπικές οικονομικές απώλειες του πολέμου που υφίστανται από τις σφοδρές κυρώσεις της Δύσης και απογοητευμένοι από την έλλειψη στρατιωτικής προόδου στο έδαφος, «στόχος τους είναι να απομακρύνουν τον Πούτιν από την εξουσία το συντομότερο δυνατό», ισχυρίζονται σε κατ’ ιδίαν επαφές τους, ενώ οι κίνδυνοι ελλοχεύουν παντού.

Αλλοι έμπειροι κρεμλινολόγοι δεν είναι ακόμη πεπεισμένοι ότι ο Πούτιν διατρέχει πολύ άμεσο κίνδυνο, λέγοντας ότι η αντιπολίτευση προέρχεται κυρίως από ολιγάρχες της εποχής Γέλτσιν που έχουν μικρή πολιτική επιρροή και εκφοβίζονται από τους ισχυρούς άνδρες της ασφάλειας γύρω από τον Πούτιν. Οι ισχυροί άνδρες έχουν το παρατσούκλι «σιλοβίκι» και, όπως ο Πούτιν, ήρθαν στην πολιτική από τις υπηρεσίες ασφάλειας, πληροφοριών ή στρατιωτικών υπηρεσιών.

Συμμερίζονται τον ρεβανσιστικό στόχο του Πούτιν να αντιστρέψει τις εδαφικές απώλειες που υπέστησαν όταν η Σοβιετική Ενωση διαλύθηκε. «Υπάρχει μια γενική αίσθηση ότι, αντικειμενικά, συμβαίνει ήδη μια διάσπαση μεταξύ των ελίτ: πρώην ολιγάρχες του Γέλτσιν εναντίον των συντηρητικών της ελίτ του Πούτιν. Αυτό δεν είναι αντιπαράθεση ή πολιτικός αγώνας. Είναι απλώς μια περίπτωση δύο στρατοπέδων που παρουσιάζουν αντίθετες απόψεις για το πώς να προχωρήσουν στην τρέχουσα κατάσταση», σύμφωνα με την Τατιάνα Στανοβάγια, μια ανεξάρτητη αναλύτρια στη Γερμανία που συμπληρώνει ότι οι πρώτοι έχουν την οικονομία στα χέρια τους και οι δεύτεροι ελέγχουν την πολιτική.

Ακολούθησε το eleftherostypos.gr στο Google News και μάθε πρώτος όλες τις ειδήσεις 

Ειδήσεις σήμερα

Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, ανά πάσα στιγμή στο EleftherosTypos.gr