Γράφει η Αθηνά Σούτζου

Παρακεταμόλη, νικοτίνη, καφεΐνη και φάρμακα για την επιληψία και το διαβήτη είναι οι ουσίες που ανιχνεύτηκαν στο υδάτινο περιβάλλον, σύμφωνα με εκτεταμένη έρευνα του βρετανικού Πανεπιστημίου της Υόρκης που πραγματοποίησε περισσότερες από 1.000 μετρήσεις σε 258 ποτάμια σε συνολικά 100 χώρες.

Στις αναλύσεις νερού από ποτάμια στο Πακιστάν, στη Βολιβία και την Αιθιοπία ανιχνεύτηκαν μεγαλύτερα ποσοστά ουσιών, ενώ καλύτερες επιδόσεις είχαν τα νερά στην Ισλανδία, στη Νορβηγία και στο βροχοδάσος της λεκάνης στον Αμαζόνιο. Συνολικά, το ένα τέταρτο των υπό εξέταση ποταμών από τους οποίους ελήφθη δείγμα έφερε «ενεργά φαρμακευτικά συστατικά» σε επίπεδο που θεωρείται μη ασφαλές για τους υδρόβιους οργανισμούς.

Ο αντίκτυπος των φαρμακευτικών ενώσεων στα ποτάμια είναι σε μεγάλο βαθμό άγνωστος, ωστόσο οι ειδικοί γνωρίζουν πως οι ουσίες από τα αντισυλληπτικά μπορούν να επηρεάσουν την ανάπτυξη και αναπαραγωγή των ψαριών, ενώ η αυξημένη παρουσία αντιβιοτικών θα μπορούσε να περιορίσει την αποτελεσματικότητά τους. Η έρευνα προκαλεί ανησυχία στους ειδικούς, καθώς αποδεικνύει πως ακόμα και τα πιο σύγχρονα και αποτελεσματικά συστήματα καθαρισμού αποβλήτων δεν είναι ικανά να αποδομήσουν τις φαρμακευτικές ενώσεις προτού καταλήξουν σε ποτάμια και λίμνες.

Οι δραστηριότητες που ευθύνονται κυρίως για τη φαρμακευτική ρύπανση είναι το πέταμα αποβλήτων στις όχθες των ποταμών, το άδειασμα του περιεχομένου σηπτικών δεξαμενών μέσα στα ποτάμια και ο ανεπαρκής καθαρισμός των αποβλήτων των φαρμακοβιομηχανιών. Το χάσμα μεταξύ αναπτυγμένου και αναπτυσσόμενου κόσμου είναι για μία ακόμη φορά εμφανές στις μετρήσεις των ειδικών, αφού οι χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος έχουν αναλογικά μεγαλύτερο πρόβλημα στα ποτάμια τους σε σχέση με τις πλουσιότερες χώρες. Επιπλέον, όσο μεγαλύτερη είναι η μέση ηλικία των κατοίκων σε μια περιοχή και, επίσης, όσο μεγαλύτερη είναι η ανεργία και η φτώχεια τόσο πιο αισθητό είναι το πρόβλημα της φαρμακευτικής ρύπανσης των ποταμών.

Πεταμένες σύριγγες, χρησιμοποιημένες συσκευασίες από τεστ για τον κορονοϊό και παλιά φιαλίδια εμβολίων έχουν συσσωρευτεί και έχουν δημιουργήσει δεκάδες χιλιάδες τόνους ιατρικών αποβλήτων απειλώντας την ανθρώπινη υγεία και το περιβάλλον, σύμφωνα με έκθεση του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας.

Η πανδημία κορονοϊού έχει δημιουργήσει μια άνευ προηγουμένου ανάγκη για ιατρικά υλικά, που αναπόφευκτα δημιουργούν πρωτοφανή όγκο αποβλήτων. Υπολογίζεται πως τα 140 εκατομμύρια συσκευασίες διαγνωστικών τεστ αντιστοιχούν σε 2,6 τόνους πλαστικών σκουπιδιών και τα οχτώ δισεκατομμύρια δόσεις εμβολίων σε 144.000 τόνους γυάλινων φιαλιδίων, συριγγών, βελόνων και χάρτινων συσκευασιών.

Σήμερα, το 30% των δομών περίθαλψης (και το 60% στις λιγότερο αναπτυγμένες χώρες) δεν είναι εξοπλισμένο για να χειριστεί τα υπάρχοντα φορτία ιατρικών αποβλήτων, πόσω μάλλον το επιπλέον φορτίο της Covid-19. O κίνδυνος τραυματισμού και έκθεσης σε παθογόνους οργανισμούς για τους εργαζομένους στον τομέα της Υγείας είναι αυξημένος, ενώ τα ιατρικά απόβλητα επηρεάζουν τις κοινότητες που ζουν κοντά σε χώρους υγειονομικής ταφής με κακή διαχείριση και χώρους διάθεσης απορριμμάτων – μέσω του μολυσμένου αέρα από καύση απορριμμάτων, κακής ποιότητας νερού ή παρασίτων που μεταφέρουν ασθένειες.